مارجین به زبان ساده

همه‌ کسانی که در بازار بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند، به‌خوبی از این موضوع مطلع هستند که پیش‌بینی‌های درست و نادرست در زمینه بورس، همیشه اتفاق می‌افتند.همه ما می‌دانیم که روند بازار بورس همیشه به‌صورت مثبت یا منفی نخواهد بود و در این زمینه باید هر شخص یا تیمی، اقدام به فعالیت در این زمینه کند. در بازار معاملات آتی مثل آتی زعفران، موضوع دیگری مطرح است که وضعیت ناخوشایندی برای تمامی معامله گران و سرمایه‌گذاران است.ما این موضوع را تحت عنوان، کال مارجین می‌شناسیم. فعالان بازار آتی، در صورت پیش‌بینی نادرست از روند قیمت بازار، مانند فعالان هر بازار دیگری متحمل زیان می‌شوند. با این حال، در بازار آتی به دلیل تسویه روزانه حساب‌ها، معامله گران زیان‌دیده، در معرض وضعیت ناخوشایند «مارجین کال» نیز قرار می‌گیرند.

برای فعالیت در بازار آتی، لازم است که تمامی معامله گران، قبل از اخذ هرگونه موقعیتی برای خرید یا فروش محصول، کالا و …، حساب عملیاتی خود را تا میزان عدد مشخصی کاملاً شارژ کنند.درواقع با توجه به این نکته، تسویه‌حساب‌ها در بازار مالی به‌صورت روزانه است، باید معامله گران به خاطر تعهدی که در این نوع قراردادها وجود دارد، حتماً حساب شارژ شده‌ای داشته باشند.این وجه و یا عددی که تحت عنوان تضمین درخواست می‌شود به‌منظور این است که باقی تعهدات، تحویل کالا یا پرداخت مابقی پول در زمان لازم انجام می‌شود. همان‌طور که انتظار می‌رود، این عدد در حساب عملیاتی معامله‌گر، تحت عنوان وجه تضمین، بلوکه می‌شود و شما نمی‌توانید آن را برداشت کنید.

بررسی وضعیت حساب:

حساب عملیاتی طی جلسه معاملاتی (با توجه به قیمت تسویه) هر نیم ساعت یکبار، به‌روزرسانی می‌شود. با توجه به میزان موجودی حساب عملیاتی نسبت به وجه تضمین اولیه، وضعیت حساب سه حالت می‌تواند داشته باشد:

وضعیت نرمال

وضعیت at risk

وضعیت مارجین کال

وضعیت نرمال :

چنانچه پس از تسویه‌حساب، برای معامله‌گر سود شناسایی شود، حساب عملیاتی معامله‌گر به همان میزان (منهای کارمزد معاملات) افزایش می‌یابد. در این شرایط که موجودی حساب عملیاتی بیشتر از ( یا برابر) میزان وجه تضمین اولیه است، به اصطلاح می‌گویند حساب در وضعیت نرمال قرار دارد.

 وضعیت at risk:

چنانچه پس از تسویه حساب بر اساس قیمت تسویه، برای معامله‌گر زیان شناسایی شود، از موجودی حساب عملیاتی وی کسر می‌شود. طبق مشخصات قراردادهای آتی، موجودی حساب عملیاتی تا ۳۰ درصد کاهش نسبت به وجه تضمین اولیه با مشکل مواجه نمی‌شود. در واقع موجودی حساب عملیاتی همواره می‌بایست حداقل به میزان ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه باشد.هنگامی که موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر از وجه تضمین اولیه کمتر شود، اما از حداقل وجه تضمین (۷۰ درصد وجه تضمین اولیه) بالاتر باشد، گویند حساب وی در وضعیت ات ریسک قرار دارد. در این حالت اگرچه موجودی حساب عملیاتی کمتر از وجه تضمین اولیه است اما به دلیل بالاتر بودن نسبت به حداقل وجه تضمین، مشکلی برای معامله‌گر پیش نمی‌آید. در این شرایط معامله‌گر می‌بایست موجودی حساب خود را مدیریت نماید تا میزان آن کمتر از حداقل وجه تضمین اولیه نشود (مارجین کال نشود).

به عبارت دیگر اگر وضعیت شما عادی یا نرمال نباشد، احتمالاً یا ات ریسک است یا مارجین کال! وضعیت ات ریسک به شما نشان می‌دهد که معامله‌گر، زیان کرده است و باید مبلغی را تحت عنوان حق پرداختی بپردازد! در این زمینه دقت داشته باشید که موجودی حساب عملیات قرارداد آتی شما نباید تحت هیچ شرایطی تا ۳۰ درصد نسبت به وجه تضمین اولیه شما کاهش پیدا کند.

وضعیت مارجین کال:

این وضعیت نشان می‌دهد که موجودی حساب عملیاتی شما پس از شناسایی یک ضرر یا زیان به زیر ۷۰ درصد وجه تضمین‌شده قرارداد رسیده است.چنانچه موجودی حساب عملیاتی پس از به‌روزرسانی، کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه بشود (حتی یک ریال) حساب عملیاتی در وضعیت مارجین کال قرار می‌گیرد.در واقع مارجین کال وضعیتی است که میزان زیان معاملات از حد مجاز آن (۳۰ درصد وجه تضمین اولیه) بیشتر شده و اخطاریه افزایش وجه تضمین جبرانی صادر می‌شود.

نکات مهم:

یکی از نکات مهم برای حساب این است که به‌روزرسانی حساب‌ها طبق جدیدترین دستورالعمل، هر نیم ساعت یکبار طی جلسه معاملاتی صورت می‌گیرد. قبلا یک بار و پس از اتمام جلسه معاملاتی انجام می‌شد.

در به‌روزرسانی حساب‌ها طی جلسه معاملاتی، زیان‌ها روی موجودی حساب هر نیم ساعت یک بار، اعمال می‌شود اما سودها، در پایان جلسه معاملاتی اعمال می‌شود.

نکته بسیار مهم  این است که وجه لازم برای جلوگیری از مارجین شدن می بایست تا قبل از پایان جلسه معاملاتی به حساب عملیاتی واریز شود. متاسفانه چنانچه این مبلغ حتی  یک ثانیه بعد از اتمام بازار واریز شود، فایده ای نداشته  و فرد مارجین می‌شود.

اطلاع از وضعیت کال مارجین، در معاملات آتی کالا از اهمیت بسزائی برخوردار است. دانستن این موضوع می‌تواند معامله گر آتی را در مدیریت قراردادهای باز وی یاری کرده و ریسک معاملات آتی را کاهش دهد.

 موضوع بعدی این است که تسویه حساب شما در هر روز با قیمت تسویه همان روز محاسبه خواهد شد. لذا عدم پیش بینی صحیح  قیمت تسویه ممکن است موجب  کال مارجین شدن حساب شما شود. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم برای پیش بینی قیمت تسویه، محتاطانه عمل نمایید.