صندوق بخشی چیست؟ در پاسخ این سوال می‌توان گفت که این صندوق نوعی از صندوق سرمایه‌گذاری سهامی است که بخش بزرگی از پرتفوی خود را به یک صنعت خاص اختصاص می‌دهد. برای مثال، اگر یک صندوق بخشی بر روی صنعت فلزات اساسی تعریف شود، باید بخش بزرگی از پرتفوی خود را به این صنعت اختصاص دهد. البته صندوق بخشی با رعایت حد نصاب‌ها می‌تواند از صنایع و بخش‌های دیگر نیز در پرتفوی خود داشتـه باشد.

اگر این سوال هم برای شما وجود دارد که صندوق بخشی چیست؟ و مشتاق کسب اطلاعات بیشتر در زمینه صندوق بخشی هستید، در ادامه این مقاله از کاریزما لرنینگ با ما همراه باشید.

صندوق بخشی چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، نوعی از صندوق سهامی است که بر سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص تمرکز می‌کنند. در واقع، بیشتر پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را به سهام مرتبط با صنعتی که صندوق بر مبنای آن تشکیل‌شده است، تخصیص می‌دهند. 

برای مثال، یک صندوق بخشی فلزات، دارایی خود را در سهام شرکت‌های فعال در بخش فلزات اساسی سرمایه‌گذاری می‌کند. این صندوق، با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن اصفهان، گل‌گهر و … از رشد صنعت فلزات بهره‌مند می‌شود.

هدف صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، کسب بازدهی از یک صنعت خاص است. این صندوق‌ها، با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های یک صنعت خاص، می‌توانند از رشد آن صنعت بهره‌مند شوند و بازدهی بالاتری از سرمایه‌گذاری مستقیم کسب کنند.

مقاله پیشنهادی: صندوق سهامی چیست؟

نحوه عملکرد صندوق بخشی چگونه است؟

فرض کنید در یک بازه زمانی خاص، صنعت پتروشیمی به طور چشمگیری اوج بگیرد. در این صورت می‌توانید به جای صرف زمان برای تحلیل سهم‌های این صنعت و سرمایه‌گذاری در سهام آن، با خرید صـندوق بخشی پتروشیمی، از کل این صنعت سود مناسبی کسب کنید. با رشد بازار سرمایه و ایجاد صندوق‌های بخشی متنوع، امکان کسب سود از صنایع مختلف، از طریق خرید این نوع از صندوق‌ها، ایجاد شده است.

با این حال، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، ریسک بالاتری نسبت به صندوق‌های سهامی و مختلط دارند. زیرا این صندوق‌ها، به دلیل سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص، بیشتر در معرض نوسانات و ریسک‌های صنعت هستند.

چه صنایعی دارای صندوق بخشی هستند؟

در حال حاضر، صندوق‌های بخشی موجود در بازار سرمایه ایران شامل صندوق فلزات اساسی، صندوق بخشی سیمان، صندوق بخشی پتروشیمی و صندوق بخشی خودرو می‌شوند. البته سازمان بورس اجازه فعالیت صندوق های بخشی در ۸ صنعت زیر را داد‌ه است:

• سیمان
• حمل‌ونقل
• مواد دارویی
• فلزات اساسی
• صنایع شیمیایی
• استخراج کانه‌های فلزی
• خودرو و ساخت قطعات
• بیمه و صندوق بازنشستگی

احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور، شاهد روی کار آمدن صندوق های بخشی در تمام این صنایع باشیم. برای بررسی لیست صندوق بخشی در بورس ایران، می‌توانید وارد سایت فیپیران شده و از بخش «فهرست صندوق‌های سرمایه‌گذاری»، صندوق‌های بخشی موجود را مشاهده کنید. 

تفاوت صندوق بخشی و شاخصی چیست؟

همان‌طور که گفته شد، صندوق‌های بخشی فقط بر روی یک صنعت متمرکز هستند و سعی در کسب بازدهی متناسب با آن صنعت دارند. اما صندوق‌های شاخصی بر روی یک شاخص خاص که در حال حاضر شاخص کل و شاخص 30 شرکت بزرگ بازار است، فعالیت می‌کنند و هدفشان کسب بازدهی مطابق با شاخص است. همچنین اساسنامه و ترکیب دارایی این دو نوع صندوق نیز متفاوت است.

ترکیب دارایی‌های صندوق بخشی

عموما نمی‌توان از پرتفوی صندوق بخشی انتظار تنوع بالایی داشت. این صندوق‌ها بخش بزرگی از دارایی‌های خود را در آن صنعتی که در آن فعالیت دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. هر چند که می‌توانند از سهام و صنایع دیگر نیز با رعایت حد نصاب‌های تعیین شده در اساسنامه، در پرتفوی خود داشتـه باشند. در تصویر زیر می‌توانید ترکیب دارایی‌های صندوق بخشی که مصوب سازمان است را مشاهده کنید.

مزایای صندوق بخشی

صندوق‌های بخشی نیز همانند هر صندوق سرمایه‌گذاری دیگری مزایای خاصی را به همراه دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• عدم نیاز به تحلیل تمام سهام یک صنعت

تا پیش از این باید برای انتخاب پرتفویی از یک صنعت، کل سهام آن صنعت را تحلیل و فیلتر می‌کردید تا به چند سهم مناسب برسید. همانطور که می‌دانید، همین موضوع هم امکان خطا و اشتباه داشت. اکنون، با صندوق‌های بخشی دیگر نیاز به روندهای طولانی انتخاب سهم نیست و در کمترین زمان امکان کسب بازدهی از صنایع مختلف را دارید.

• افزایش تنوع در پرتفوی

تا پیش از این شما ممکن بود چندین سهم از یک صنعت را برای کسب بازدهی در پرتفوی خود داشتـه باشید. به عنوان مثال، برای کسب بازدهی از صنعت فلزات اساسی، 4 یا 5 سهم را خرید می‌کردید تا بازدهی مناسبی کسب کنید. همین امر باعث پراکندگی و شلوغی پرتفوی سرمایه‌گذاری می‌شد. با صـندوق بخشی شما به راحتی می‌توانید پرتفوی منظم‌تری داشتـه باشد.

• پیش‌بینی و کسب بازدهی متناسب با تحلیل شما

در صندوق‌های سهامی عادی، شما دقیق نمی‌دانید که با خرید صندوق مذکور، متناسب با چه صنایع و سهامی کسب بازدهی می‌کنید. در واقع، تنوع بالای دارایی و خرید و فروش‌ها و تغییرات مداوم پرتفوی این صندوق‌ها، پیش‌بینی بازدهی آینده آنها را مشکل می‌کند. اما با صندوق سرمایه گذاری بخشی، شما به راحتی می‌توانید بازدهی آینده صندوق را متناسب با آن صنعت تصور کنید.

• کاهش ریسک سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، همچون دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، توسط مدیران حرفه‌ای مدیریت می‌شوند. این مدیران، با استفاده از دانش و تجربه خود، تلاش می‌کنند تا با کاهش ریسک‌های صندوق، بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند.

در صورت تمایل به بررسی مزایای تمامی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مقاله «صندوق سرمایه گذاری چیست؟» را مطالعه کنید.

معایب صندوق بخشی چیست؟

در کنار مزایای صندوق بخشی، این نوع از صندوق‌ها معایبی هم به همراه دارند. موارد زیر را می‌توان به عنوان معایب صـندوق بخشی معرفی کرد:

• وابستگی بالا به صنعت مربوطه

بزرگ‌ترین مشکل صندوق‌های بخشی، وابستگی شدید بازدهی آن‌ها به صنعت آن صندوق است. به ندرت پیش می‌آید که در بلند مدت یک صنعت همواره رشد بیشتری نسبت به تمام شاخص‌ها و صنایع دیگر داشتـه باشد. بنابراین برای سرمایه‌گذاری در صـندوق بخشی حتما باید نقاط ورود و خروج مناسبی داشتـه باشید.

• عدم تنوع بالا در سرمایه گذاری

تمرکز بر روی یک دارایی، ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌‍برد. از آن‌جایی که سهام مربوط به یک صنعت معمولا به‌صورت دسته‌جمعی حرکت می‌کنند، این موضوع ریسک صـندوق بخشی را افزایش می‌دهد.

• ریسک سیستماتیک صنایع

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، به دلیل سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص، در معرض ریسک‌های سیستماتیک آن صنعت قرار دارند. ریسک‌های سیستماتیک، ریسک‌هایی هستند که کل صنعت را تحت تأثیر قرار می‌دهند و شامل عواملی مانند تحریم، تصمیمات دولت، تغییرات تکنولوژیکی و … می‌شوند.

صندوق بخشی برای چه افرادی مناسب است؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذارانی است که به صنایع خاصی علاقه‌مند هستند و می‌خواهند از فرصت‌های رشد آن صنایع بهره‌مند شوند. این صندوق‌ها، با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های یک صنعت خاص، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا بدون نیاز به دانش و تجربه خاصی، از رشد آن صنعت استفاده کنند.

تا پیش از تاسیس صندوق‌های بخشی، سرمایه‌گذارانی که تمایل به سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص را داشتند، باید سهام شرکت‌های فعال در آن صنعت را خریداری و مدیریت می‌کردند. این کار، نیازمند دانش و تجربه در زمینه تحلیل بنیادی و تکنیکال سهام بود؛ اما با شروع فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، کار سرمایه‌گذاری در صنایع بسیار ساده‌تر شده است. زیرا این صندوق‌ها، توسط مدیران حرفه‌ای مدیریت می‌شوند و سرمایه‌گذاران تنها با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها، می‌توانند از فرصت‌های رشد صنایع بهره‌مند شوند.

نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق بخشی چگونه است؟

صندوق‌های بخشی موجود در بازار سرمایه، قابل معامله در بورس (ETF) هستند و امکان معاملات آن از طریق سامانه معاملاتی تمامی کارگزاری‌ها مهیاست. برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باید کد بورسی داشته باشید. توجه کنید که دامنه نوسان صندوق‌های بخشی قابل معامله، همچون دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ۱۰ درصد بوده و واحدهای آن از ساعت ۹ الی ۱۵ روزهای شنبه تا چهارشنبه در بورس اوراق بهادار قابل معامله است.

جمع‌بندی

صندوق بخشی یکی از انواع صندوق‌های سهامی است که پرتفوی خود را به گروهی از صنایع مختلف اختصاص می‌دهد. بازدهی این نوع از صندوق‌ها به افزایش و کاهش نرخ سهام صنایع مربوطه وابسته خواهد بود. در حال حاضر، صندوق‌های بخشی موجود در بازار سرمایه ایران بر روی صنایع شیمیایی (پتروشیمی)، فلزات اساسی، سیمان و صنعت خودرو فعال هستند. 

سوالات متداول