معاملات دو طرفه به چه معناست؟

بصورت کلی و عام ما دو نوع بازار یا مارکت داریم: بازارهای یک طرفه و بازارهای دو طرفه. در بازارهای یک طرفه مانند بورس تهران شما صرفا می توانید با آورد‌ه مالی خود سهامی را بخرید و بعد از گذشت زمان سهامی را که از قبل خریداری کرده‌اید را با سود یا ضرر بفروشید. اما در بازارهای دو طرفه نظیر آتی سکه در ایران یا بازارهای جهانی شما می‌توانید علاوه‌بر خرید فروش هم انجام دهید، فروش سهامی که از قبل نداشته‌اید! و از کاهش قیمت‌ها نیز سود کنید.

در ادامه این مطلب از کاریزما به آموزش انواع معاملات در بازارهای یک طرفه و دو طرفه می پردازیم.

معاملات یک طرفه چیست؟

فرض کنید شما سهام ایران خودرو را در بورس تهران خریداری کرده‌اید. اگر قیمت این سهام رشد کند شما هم سود می‌کنید و اگر کاهش پیدا کند شما نیز ضرر می‌کنید این کل داستان بازارهای یک طرفه هست که شما صرفا فقط از افزایش و گران شد‌ن سهام می‌توانید سود کنید و متنفع شوید. یعنی معامله‌گران فقط می‌توانند در سهم‌های صعودی (گاوی) سود کنند. لذا در بازارهای یک طرفه باید کمین کنید برای خرید در یک قیمت مناسب تا با افزایش آن سود کسب کنید.

معایب بازار یک طرفه

در بازارهای یک طرفه فعالان بازار با سختی‌ها و مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند. در این بخش به یک سری معایب بازار یک طرفه می‌پردازیم:

۱- زمان‌بر شدن دوران رکود بورس

در بازار یک طرفه مانند بورس ایران به دلیل فضای تورمی، سهامداران علاقه‌ای به فروش دارایی خود با زیان ندارند و حاضر هستند مدت‌ها سهام را نگهداری کنند تا سرانجام با افزایش قیمت سهام از زیان خارج شوند. این مسئله باعث می‌شود تا از لحاظ نموداری شیب رشد قیمت‌ها و اصلاح قیمت‌ها متفاوت باشد و همین مسئله کارایی برخی ابزار تحلیل تکنیکال را در بورس ایران به صفر می‌رساند.

این مقاله را حتما بخوانید: تحلیل تکنیکال چیست؟!

۲- گذری شد‌ن بازار سرمایه

بسیاری از افراد عادی جامعه در امواج صعودی بورس وارد این بازار ‌می‌شوند و در رشد بازار سود خوبی نصیبشان می‌شود. زمانی که بورس وارد فاز رکودی خود می‌شود این افراد که فرصتی برای کسب بازده از بورس در دوران رکود پیدا نمی‌کنند از بورس خارج شد‌ه و به سایر بازارها کوچ می‌کنند. حال اگر فرصتی در بازارنزولی برای کسب سود در بورس وجود داشتـه باشد احتمالاً مدت ماندگاری افراد در بورس و فعالیتشان دراین بازار از چند ماه به چندین سال خواهد رسید.

۳- ریسک نقدشوندگی

یکی دیگر از مصائب یک طرفه بود‌‍ن بازار بورس بحث نقدشوندگی این بازار در دوران رکود است. سرمایه‌گذاران کلان و بزرگ در دوران رکود بورس به سختی می‌توانند کل سهام خود را نقد کرد‌ه و تغییر رویکرد سرمایه‌گذاری بدهند. به همین دلیل، یکی از عوامل اصلی که پول‌های درشت به سمت بورس وارد نمی‌شوند همین ترس از دوران رکود احتمالی است که قابلیت نقدشوندگی سرمایه‌ زیر سوال می‌رود.

۴- حباب در دوران رونق

دوران رونق بورس همواره با بازدهی‌‌های خوبی همراه بود‌ه است. رشد نقدینگی در سطح جامعه و سرازیر شد‌ن آن به سمت بازار بورس با توجه به عمق پایین این بازار منجر به رشدهای چند برابری درقیمت برخی سهام بازار می‌شود.

بازار یک طرفه باعث می‌شود تا به تعادل رسید‌ن بازار به تاخیر افتاد‌ه و برخی سهام در بازاربورس دچار حباب‌های سنگین شود. در چنین شرایطی تحلیل نقشی کم‌رنگ‌تر به خود گرفتـه و سهام مختلف صرفاً بخاطر ورود نقدینگی رشد قیمتی را تجربه می‌کنند نه ارزش ذاتی. اما دغدغه بازار یک طرفه تنها به ایران نیست و ازدهه‌های گذشته کشورهای مختلف دنیا سعی در برطرف کرد‌ن این مسئله و حرکت به سمت بازارهای دوطرفه داشته‌اند. بطوری که در حال حاضر ایران از جمله معدود کشورهایی‌ست که بازار بورس آن یک طرفه است.

معاملات دو طرفه چیست؟

در بازارهای دو طرفه شما می‌توانید هم از خرید سود کنید هم از فروش. فرض کنید نظرتان این است که سهام شرکت اپل، گران معامله می‌شود و حباب قیمتی دارد لذا می‌توانید سهام شرکت اپل را بفروشید و در صورت کاهش قیمت آن سود ببرید. در این حالت، شما هرگز از قبل سهام اپل را نداشته‌اید و به تعبیری مال و جنس نداشتـه را فروخته‌اید.

به تصویر زیر که نمودار قیمتی ایران خودرو در سال 99 می باشد دقت کنید:

اگر امکان معاملات دو طرفه بر روی این سهم ممکن بود شما می‌توانستید از نزول قیمتی که از حدود 800 تومان تا 150 تومان بود‌ه سه بار موقعیت فروش بزنید و کسب منفعت کنید (بدون اینکه سهام ایران خودرور را از قبل داشتـه یا خریداری کرد‌ه باشید). ولی همانطور که می‌بینید صرفا می‌توانید از ریز موج‌های صعودی کوچک آن در طول مسیر نزول، سود ببرید چون شما در یک بازار یک طرفه معامله می‌کنید.

مزایای معاملات دو طرفه

مزایای زیادی درقبال فراهم کرد‌ن بستر بازار دوطرفه نصیب بازار بورس و فعالان آن خواهد شد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

1. امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها
2. پررنگ شد‌ن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایه‌گذاری
3. جلوگیری از ایجاد حباب در بازار بورس و سهام شرکت‌های مختلف
4. کارا شدن ابزار تحلیل تکنیکال و استفاده از ابزارهای کمکی که در دنیا استفاده می‌شود
5. افزایش شدید نقدشوندگی در بورس

در حال حاضر، در بازار مشتقات شاهد بازار دوطرفه هستیم. بازار معاملات آتی بورس کالا و بازار اختیار سهام و کالا دو بازاری است که فرآیند دوطرفه سازی بازار کامل پیاد‌ه شد‌ه است.

این مقاله را حتما بخوانید: بازار آتی چیست؟!