صندوق سرمایه گذاری پروژه ابزاری جهت تأمین مالی ازطریق سرمایه یا حقوق صاحبان سهام (Equity) است که با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس می‌شود. این صندوق با جمع‌آوری سرمایه از عموم و تخصیص آن به سرمایه‌گذاری در ساخت و تکمیل پروژه معین اشاره شد‌ه در اساسنامه صندوق پروژه و طرح توجیهی صندوق، می‌پردازد.

جهت آشنایی بیشتر با مفهوم صندوق پروژه در بورس و عملکرد و بازدهی آن، در این مقاله از کاریزما لرنینگ همراه ما باشید.

صندوق پروژه چیست؟

در صندوق های پروژه ای، سرمایه‌گذاران مستقیماً در منافع حاصل از اجرای پروژه سهیم هستند. به طوریکه موضوع صندوق، ساخت و تکمیل پروژه‌ای خاص، پایان فعالیت صندوق و تقسیم عواید حاصل از اجرای پروژه باتوجه به ساختار پیش‌بینی‌شده در طرح توجیهی صندوق است.

دلایلی که باعث می‌شود صاحبان پروژه‌ها از صندوق پروژه استفاده کنند و سرمایه‌گذاران ترغیب شوند تا در پرتفوی سرمایه‌گذاری خود، واحدهای سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها را داشتـه باشند، مواردی از قبیل زیر هستند:

• امکان تأمین مالی بلند مدت
• افزایش سرمایه سریع‌تر و آسان‌تر
• وجود بازارگردان و نقدشوندگی واحدها
• عدم لغو پروژه به دلیل کمبود منابع مالی
• اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع از وضعیت مالی و فیزیکی پروژه
• معافیت مالیاتی در خرید و فروش واحدها تا زمان بهره‌برداری
• اطمینان از خرج‌ کرد‌‌ن آورد‌ه نقدی سرمایه‌گذاران در ساخت پروژه

به زبان ساده تر، یکی از ابزارهای تأمین مالی برای مالکان پروژه‌ها، تأسیس و راه‌اندازی صندوق سرمایه گذاری پروژه است. مالکان انواع پروژه‌ها می‌توانند با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و تأسیس صندوق سرمایه گذاری پروژه، منابع مورد نیاز پروژه را ازطریق جمع‌آوری سرمایه از عموم تأمین نمود‌ه و در قبال آن، واحدهای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران واگذار کنند.

مقاله پیشنهادی: صندوق سرمایه گذاری چیست و چه انواعی دارد؟

صندوق تامین مالی چیست؟

صندوق‌های تامین مالی نوعی از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Fund) هستند که فرآیند تامین مالی را در بازار سرمایه انجام می‌دهند. این صندوق‌ها علاوه بر تامین مالی پروژه‌های مختلف ازجمله پروژه‌های عمرانی، زمین و ساختمان، کسب و کارهای جدید و… مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. از جمله این مزایا می‌توان به افزایش نقدینگی، کاهش ریسک، استفاده از مدیریت حرفه‌ای و صرفه‌جویی نسبت به مقیاس اشاره کرد.

تامین مالی فرآیندی برای تامین سرمایه مورد نیاز کسب و کارها است. استفاده از تامین مالی برای رشد اقتصادی امری حیاتی است؛ زیرا این امکان را به کسب و کارها می‌دهد که بتوانند محصولات و تجهیزات مورد نیاز خود را تامین کنند و درنتیجه باعث رشد صنایع، کاهش بیکاری، افزایش تولید و… می‌شود.

تامین مالی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا توسط آن می‌توان منابع مالی مورد نیاز برای پروژه‌های مختلف را فراهم کرد. فعالیت تمامی صندوق‌های سرمایه‌گذاری تامین مالی بصورت حقوقی است. این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند و باید مجوزهای لازم را از سازمان بورس اخذ کنند.

صندوق های تامین مالی به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند، این صندوق‌ها هرکدام تامین مالی بخش‌های مختلف اقتصادی را فراهم می‌کنند:

1. صندوق پروژه
2. صندوق زمین و ساختمان
3. صندوق جسورانه

خرید صندوق های سرمایه گذاری کاریزما

دستورالعمل صندوق پروژه

صندوق های پروژه طبق اساسنامه ابتدا به شکل یک شرکت سهامی خاص با نام شرکت پروژه فعالیت خود را آغاز می‌کنند. آنها پس از تکمیل پروژه بصورت یک شرکت سهامی عام در بورس یا خارج از بورس ارائه می‌شوند. بعد از عرضه سهام این شرکت، فعالیت صندوق تمام می‌شود و سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی که منابع مالی پروژه را تامین کرده‌اند به نسبت میزان سرمایه‌گذاری خود در سهام شرکت مربوطه شریک می‌شوند.

برای شروع فعالیت صندوق پروژه ای، ابتدا باید طرح توجیهی پروژه و ارکان آن مشخص شود. مرحله بعد، کسب مجوز تاسیس از سازمان بورس است و پس از آن باید شرکت نزد مرجع ثبت شرکت‌ها ثبت شود. گام بعدی، اخذ مجوز فعالیت از سازمان بورس است و پس از این مرحله صندوق تاسیس می‌شود. بعد از تاسیس صندوق، فرآیند تامین مالی آغاز می‌شود که این کار از طریق فروش واحدهای سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. سپس شرکت پروژه تاسیس شد‌ه و مراحل اجرای پروژه مشخص می‌شود. بعد از تکمیل پروژه شرکت، پروژه به شرکت سهامی عام تبدیل شد‌ه و در گام آخر سهام شرکت به سرمایه‌گذاران ابتدایی به نسبت میزان سرمایه‌گذاری واگذار می‌گردد.

در این صندوق، یک شرکت سهامی خاص به نام شرکت پروژه ایجاد و عملیات اجرایی پروژه را براساس طرح توجیهی به عهده می‌گیرد. تامین مالی شرکت پروژه توسط صندوق پروژه و ازطریق عرضه عمومی واحدهای صندوق به عموم انجام می‌شود. تا قبل از پایان پروژه، مالکیت شرکت پروژه با صندوق خواهد بود و با اتمام پروژه،‌ شرکت پروژه از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شد‌ه و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق تبدیل به سهام شرکت پروژه می‌شود و صندوق سرمایه‌گذاری که واسطه بین سرمایه­‌گذاران و شرکت پروژه بود‌ه است، حذف می­‌شود. دارندگان سهام شرکت می‌­توانند نسبت به نگهداری و یا فروش سهام خود تصمیم­‌گیری نمایند.

نحوه آگاهی از عملکرد صندوق های سرمایه گذاری پروژه ای

هر صندوق پروژه دارای تارنمای رسمی است که اطلاعات مربوط به صندوق از طریق آن منتشر می‌گردد. سرمایه‌گذاران از طریق این تارنما به اطلاعات زیر دسترسی خواهند داشت:

• طرح توجیهی پروژه
• تصمیمات هیئت مدیره
• برنامه‌های افزایش سرمایه و نتایج مربوط به اجرای هر مرحله از آن
• متن اساسنامه و امیدنامه صندوق پروژه و تغییرات اعمال‌شده بر روی آنها
• گزارش پیشرفت پروژه،‌ گزارش عملکرد و صورت‌های مالی دوره‌ای صندوق

مزایای سرمایه گذاری در صندوق های پروژه

معمولا دستگاه‌های اجرایی اوراق مشارکت را به صورت «عام» منتشر می‌کنند و نحوه تخصیص این منابع به پروژه‌ها مانند تخصیص بودجه‌های دولتی کماکان به صورت ناکارآمد بود‌ه و قابل اندازه‌گیری نیست. اما در صندوق سرمایه‌گذاری پروژه، منابع تجهیزشده صرفا به یک پروژه خاص تخصیص داد‌ه می‌شود که قابل ارزیابی است و درنهایت سود واقعی به سهامداران این صندوق پرداخت می‌شود. در این حالت، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت بر روی این منابع نیز برای پیمانکاران فراهم می‌شود.

همچنین در صندوق سرمایه‌گذاری پروژه، جذب سرمایه یعنی خرید سهام پروژه در بستر بورس شکل می‌گیرد. در این حالت، ارزش روز این سهام تابعی از آخرین وضعیت پروژه بود‌ه و نقل و انتقال آن نیز در بورس انجام می‌شود. بنابراین وضعیت اجرای پروژه به صورت مستمر و شفاف در بورس به مردم اطلاع‌رسانی می‌گردد و مردم از سود واقعی مشارکت در اجرای پروژه به صورت دقیق مطلع می‌شوند.

مزیت دیگر این صندوق برخورداری از سیستمی نظام‌مند و بدون ساختارشکنی و تحت نظارت سازمان بورس است. فرد سرمایه‌گذار در واقع کمک به تامین مالی صنایع و رشد اقتصادی کشور نمود‌ه است. صندوق‌های پروژه ساختار بسیار چابکی دارند؛ به این معنی که در زمان افزایش سرمایه به منظور انتشار واحدهای جدید هزینه‌ها کم‌کم از افراد اخذ و به سرعت اجرا می‌شود، در حالیکه افزایش سرمایه شرکت‌ها در حالت عادی 10 الی 11 ماه طول می‌کشد.

شما با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها علاوه‌بر مشارکت در پروژه‌ای اقتصادی ارزش اصل سرمایه خود را در مقابل تورم حفظ کرده‌اید و پس از پایان پروژه به‌عنوان یکی از سهامداران شرکت پروژه می‌توانید از توسعه آن سود ببرید.

صندوق‌های پروژه همچنین راهکاری بسیار کم ریسک‌تر نسبت به سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت هستند. آنها با مدیریتی حرفه‌ای و نقدشوندگی خوب می‌توانند گزینه‌‌ای ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت باشند.

صندوق های پروژه ای فعال در ایران

در حال حاضر، تنها صندوق پروژه فعال در ایران صندوق سرمایه گذاری پروژه آرمان پرند مپنا است. مدیر صندوق آرمان پرند مپنا شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی است. این صندوق ابتدای سال 96 فعالیت خود را آغاز نمود. هدف پروژه این صندوق تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی است. گروه مپنا یک بنگاه اقتصادی ایرانی است که به همراه 39 شرکت زیرمجموعه خود در زمینه توسعه و ساخت نیروگاه‌های حرارتی و همچنین اجرای پروژه‌هاى نفت و گاز و ریلى بصورت پیمانکار اجرایی کلید در دست و سرمایه‌گذاری خصوصی فعالیت می‌کند.

از آغاز فعالیت در سال 1371، گروه مپنا اجرای نزدیک به 100 پروژه به ارزش بیش از 30 میلیارد یورو را در کارنامه خود ثبت نمود‌ه است. موضوع اصلی فعالیت شرکت، طبق اساسنامه مدیریت طرح‌های نیروگاهی و صنعتی و خطوط انتقال و پست‌ها تا مرحله بهره‌برداری و احداث انواع نیروگاه‌ها و تجهیزات تولید برق است.

خلاصه‌ای از تعریف صندوق های سرمایه گذاری پروژه ای و نحوه عملکرد آنها 

صندوق پروژه یکی از انواع صندوق‌های تامین مالی است که تامین مالی پروژه‌ای مشخص را فراهم می‌کند. در واقع، صندوق پروژه با کسب مجوز از سازمان بورس، بستری برای جمع‌آوری سرمایه‌های خرد از عموم و تخصیص آن به پروژه تعریف شد‌ه در اساسنامه صندوق است. این نوع از صندوق‌ها پس از بررسی علمی پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی مختلف پروژه‌ای خاص را انتخاب کرد‌ه و فرآیند تامین مالی را آغاز می‌کنند. صندوق های پروژه وجوه سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرد‌ه و به ساخت و بهره‌برداری پروژه‌های تولیدی مختلف تخصیص می‌دهند.