مفهوم P/E در بورس عموما به نسبت قیمت به سود هر سهم مربوط می‌شود. نسبت P/E یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نسبت‌های مالی در بحث ارزش‌گذاری سهم است. در این نسبت، از قیمت فعلی سهم و درآمد هر سهم استفاده می‌شود.

در ادامه این مطلب از کاریزما اطلاعات بیشتر و جامع‌تری در زمینه مفهوم P/E به شما ارائه خواهیم داد.

مفهوم P/E در بورس

به نظر می‌رسد که قبل از هر چیزی بهتر است با صورتهای مالی آشنا شوید. تمامی شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، موظف هستند در دوره‌های مشخصی (معمولا سه ماهه) گزارش‌هایی از عملکرد خود به سازمان بورس ارائه دهند. این گزارش‌ها را صورت‌های مالی می‌نامند و شامل ۴ صورت مالی به نام‌های ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجه نقد است.

در صورت سود و زیان، اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه‌های شرکت ثبت می‌شود که این هزینه‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های عملیاتی، هزینه بهره، هزینه استهلاک، هزینه مالیات و غیره باشد. اگه کل این هزینه‌ها را از درآمد شرکت کم کنیم، سود خالص شرکت بدست می‌آید. با تقسیم این سود بر تعداد کل سهام عادی شرکت، سود به ازای هر سهم یا EPS بدست می‌آید.

حال که با EPS و صورت های مالی آشنا شدید، بهتر است به نسبت P/E بپردازیم.

مفهوم P/E به چه معناست؟

یکی از فاکتورهایی که همیشه در بین سرمایه‌گذاران بورس کاربرد زیادی دارد نسبت p/e است. هر کدام از سرمایه‌گذاران به نوعی از این نسبت استفاده می‌کنند. برخی آن را درست و بسیاری نیز به شکل اشتباه مورد استفاده قرار می‌دهند.

برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید، باید با مفهوم و کارکرد آن آشنایی پیدا کنید. به طور خلاصه، نسبت p/e خلاصه شد‌ه عبارت price تقسیم بر eps است:

 price / earning per share = P/E

در فارسی اصطلاحا به نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد نیز گفتـه می‌شود (کلمه price به معنی قیمت و کلمه eps به معنی سود هر سهم است).

از لحاظ نظری، P/E این‌طور تعریف می‌شود که سرمایه‌گذاران حاضر هستند چه مبلغی را بابت هر ریال از سود یک شرکت پرداخت کنند. به عنوان نمونه، اگر P/E یک سهم برابر با عدد 10 باشد، این معنا را خواهد داشت که سرمایه‌گذار حاضر است در قبال دریافت هر ریال سود از آن سهام، 10 ریال پرداخت کند.

توجه داشتـه باشید که P/E نسبت به قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش‌گذاری است اما بدون در نظر گرفتـن دیگر نرخ‌های رشد صنعت، صحبت از P/E معنای چندانی پیدا نخواهد کرد.

انواع P/E

در حالت کلی، مفهوم P/E در بورس شامل دو نوع نسبت P/E است که در ذیل به تعریف هریک از آنها می‌پردازیم:

p/e دنباله دار (گذشته نگر)

این نوع از p/e ساده‌ترین شکل از نسبت P/E است. نحوه محاسبه آن به این شکل است که قیمت روز سهم بر سود (eps) آن تقسیم می‌شود و p/e سهم بدست می‌آید. این نسبت نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر بکند این نسبت نیز به دنبال آن تغییر خواهد کرد.

p/e برآوردی (آینده نگر)

به این نوع از p/e، تحلیلی یا پیشتاز هم گفتـه می‌شود. این نسبت با استفاده از روش‌های خاص و با در نظر گرفتـن عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و… محاسبه می‌شود. این نسبت همانی است که در ارزش‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال آینده شرکت ضرب می‌کنیم و ارزش شرکت بدست می‌آید. اگر سود شرکت نیز توسط ما تحلیل شود و خود سود اعلامی شرکت مورد استفاده قرار نگیرد، این کامل‌ترین نوع ارزش‌گذاری بر مبنای p/e خواهد بود.

تفاوت بین p/e دنباله دار و p/e تحلیلی چیست؟

اگر خیلی ساده بخواهیم تفاوت این دو را بررسی کنیم باید بگوییم p/e دنباله دار آن چیزی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد. ولی p/e تحلیل آن p/e است که ما انتظار داریم سهم به آن برسد.

مثلا p/e سهمی در بازار ۵ است (p/e دنباله دار) و ما تحلیل کرده‌ایم که p/e آن باید ۶ باشد (p/e تحلیلی). پس انتظار داریم که قیمت آن سهم رشد بکند تا به آن نسبت p/e مورد انتظار ما برسد.

چگونگی ارزش گذاری سهام با نسبت P/E

مهم‌ترین کاربرد P/E ، ارزش گذاری سهام است. فرض کنید طبق تحلیل و ارزیابی‌هایی که انجام داده‌اید، متوجه شده‌اید EPS یک سهام از عدد A به B در حال تغییر است. حالا فرض کنید که این پیش‌بینی درست باشد. در مرحله بعد باید حساب کنید که قیمت این سهام، در صورتی که به اندازه B سود کند، چقدر خواهد شد؟ این جا، درست همان نقطه‌ای است که P/E وارد عمل خواهد شد. P/E را در EPS ضرب کنید. عدد جدیدی که از حاصل ضرب EPS و P/E حاصل خواهد آمـد، قیمت جدید سهام را به شما نشان می‌دهد.

اگر این قیمت جدید بالاتر از قیمت فعلی سهام در بازار باشد، یعنی سهام مورد نظر توانایی و پتانسیل رشد را خواهد داشت و خوب است که برای خرید آن اقدام کنید. مراقب باشید که در طی محاسبات اشتباهی رخ ندهد که رسید‌ن به عدد اشتباهی، شما را به اقدام و تصمیم اشتباه و زیان باری هدایت خواهد کرد.

مقاله پیشنهادی: بهترین مدل های ارزش گذاری سهام کدام است؟

نکات پایانی در مورد مفهوم P/E در بورس

1. P/E ها عموماً در زمان تورم حاد پایین‌تر می‌آیند.
2. تنها به اتکای ضریب P/E اقدام به خرید و فروش سهام نکنید.
3. تفاسیر بسیاری پیرامون دلیل پایین بود‌ن P/E یک شرکت وجود دارد.
4. سه نوع EPS به نام‌های EPS دنباله دار، آینده و میانگین وجود دارد.
5. P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش‌گذاری یک سهم است.
6. تفسیر بهتری از P/E این است که آن بازتاب خوشبینی بازار از آینده رشد یک شرکت است.
7. بدون در نظر گرفتـن نرخ‌های رشد صنعت، صحبت از بالا یا پایین بود‌ن P/E یک شرکت بی‌معناست.
8. به لحاظ نظری، P/E یک سهم به ما می‌گوید که سرمایه‌گذاران حاضرند چند ریال به ازای هر ریال سود بپردازند. تغییر در اصول حسابداری شامل وجود چندین روش مجاز برای سود (EPS) تجزیه و تحلیل P/E را دشوار می‌کند.
9. P/E یک نسبت است و از تقسیم P یا PRICE یا قیمت روز سهم به EPS یا E یا سود هر سهم به دست می‌آید.