سود صندوق های سرمایه گذاری و نحوه محاسبه آن
سود صندوق های سرمایه گذاری و نحوه محاسبه آن
سود صندوق های سرمایه گذاری و نحوه پرداخت آنها یکی از ویژگی‌های مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذارانی است که قصد سرمایهگذاری غیر مستقیم در بازار بورس را دارند. از آنجایی که نرخ سود صندوق های سرمایه گذاری و نحوه پرداخت آنها با یکدیگر متفاوت است، اطلاع از این موضوع می‌تواند در انتخاب صندوق های سرمایه گذاری کمک‌کننده باشد. اگر اینسوال برای شما هم وجود دارد که سود صندوق های سرمایه گذاری چقدر است؟
در این مقاله کاریزما لرنینگ، همراه ما باشید تا به بررسی نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری و نکات مربوط به آن بپردازیم.
سود صندوق های سرمایه گذاری چگونه ایجاد میشود؟
همان‌طور که در مقاله «صندوق سرمایه گذاری چیست؟» مطرح شد، صندوق سرمایه گذاری، یک ابزار مالی است که وجوه جمع‌آوری‌شده از سرمایه‌گذاران متعدد را در یک سبد از اوراق بهادار مانند سهام، اوراق با درآمد ثابت و سایر دارایی‌ها سرمایهگذاری می‌کند. با توجه به وجود انواع زیادی از صندوقهای سرمایه گذاری در بازار بورس و تفاوت در سبد دارایی آنها، بازدهی هر یک از صندوقهای سرمایهگذاری با دیگری متفاوت است. سود صندوقهای سرمایه گذاری از دو طریق زیر ایجاد میشود:
- سودهای نقدی دریافتی (سود مجمع سهم‌های موجود در سبد دارایی صندوق)
- سودهای ناشی از افزایش قیمت سهام: سودهای ناشی از افزایش قیمت سهام اغلب خودشان از دو قسمت جداگانه به دست می‌آیند:
-
- عایدات حاصل از فروش دارایی‌ها (سهام و سایر اوراق بهادار موجود در پرتفوی صندوق های سرمایهگذاری)
- سود حاصل از تغییر قیمت داراییهای صندوق (که خود را به صورت افزایش قیمت واحدهای سرمایهگذاری صندوق نشان می‌دهند)
بنابراین مجموع سود دهی صندوق های سرمایه گذاری از سه روش زیر خواهد بود:
۱- سود نقدی تعلق گرفته به اوراق موجود در سبد داراییهای صندوق
صندوقهای سرمایهگذاری، مقدار سود نقدی که بابت سهام و اوراق قرضه موجود در سبد داراییهای خود به دست می‌آورند را به‌عنوان درصدی از ارزش خالص دارایی (NAV) اعلام می‌کنند. در واقع، سود نقدی که به اوراق بهادار موجود در سبد صندوق سرمایهگذاری تعلق می‌گیرد، منجر به افزایش قیمت هر واحد صندوق خواهد شد.
۲- عایدات سرمایه‌ای ناشی از داراییهای فروختـه شده
این عایدات نتیجه فروش اوراق بهادار داخل سبد صندوق، به مبلغی بیشتر از بهای تمام‌شده آنها هستند. یعنی صندوق بخشی از اوراق بهادار داخل سبد را فروختـه و به همین دلیل مقداری سرمایه نقدی دارد که می‌تواند از آن برای سرمایهگذاری در اوراق بهادار دیگر استفاده کند.
۳- عایدات سرمایه‌ای از محل داراییهای موجود
این عایدات حاصل از افزایش قیمت اوراق بهادار داخل سبد صندوق هستند که هنوز به فروش نرسیده‌اند. افزایش قیمت این اوراق در افزایش قیمت واحدهای سرمایهگذاری صندوق تاثیر می‌گذارند.
بازده صندوقهای سرمایه گذاری چیست؟
نرخ بازده صندوقهای سرمایهگذاری به میزان سود یا زیانی گفته میشود که سرمایه‌گذاران در یک دوره زمانی خاص از طریق سرمایهگذاری در واحدهای صندوق کسب می‌کنند. بازده سرمایهگذاری به صورت درصد نشان داده شده و نمایانگر عملکرد صندوق سرمایهگذاری است. به همین دلیل، نرخ بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد. اگر ارزش سرمایهگذاری شما در بازه زمانی مد نظر کاهش یابد، نرخ بازده منفی خواهد بود.
نحوه محاسبه سود انواع صندوق های سرمایه گذاری
نرخ بازده از تقسیم سود یا زیان سرمایهگذاری بر سرمایه اولیه ضرب در ۱۰۰ به دست می‌آید. به طور مثال، اگر مبلغ اولیه سرمایهگذاری شما در یک صندوق، مبلغ یک میلیون تومان باشد و پس از مدتی ۱۰۰ هزارتومان سود به دست آورده باشید، در بازه زمانی مورد بررسی، بازده ۱۰ درصدی نصیب‌تان شده است.
برای محاسبه بازده و سود تمام صندوق های سرمایه گذاری از همین فرمول استفاده میشود. محاسبه بازده صندوق‌ها به صورت دوره‌ای انجام میشود و قیمت ابطال یا فروش واحدها در فرمول به کار می‌رود. درواقع، برای محاسبه درصد سود صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) باید از مبلغ فروش واحدهای صندوق استفاده کرد. همچنین اگر واحدهای صندوق را نفروخته‌اید، به جای قیمت فروش، از قیمت پایانی واحدها در روز مورد نظر استفاده کنید. اما در محاسبه درصد سود صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال، قیمت ابطال واحدها برای محاسبه بازده در نظر گرفته میشود.
مثال نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری
برای مثال، تصور کنید تعدادی واحد صندوق را با قیمت ابطال ۲۰۰ هزارتومان خریداری کرده‌اید. پس از یک ماه، قیمت ابطال هر واحد به ۲۲۰ هزار تومان رسید‌ه است. یعنی در این مدت، ۲۰ هزارتومان افزایش قیمت داشتـه است. بنابراین طبق فرمول بالا، بازدهی یک ماهه این سرمایهگذاری ۱۰ درصد بود‌ه است. همین محاسبات را می‌توان برای بازدهی، هفتگی، چند ماهه یا سالانه نیز انجام داد.
در مورد صندوق‌هایی که پرداخت سود نقدی دوره‌ای دارند، باید رقم سود نقدی را نیز در فرمول در نظر گرفت. تصور کنید ۲۰۰ واحد از یک صندوق را خریداری کرده‌اید و در سررسید یک ماهه، به هر واحد ۲۰ هزار تومان سود نقدی تعلق می‌گیرد. قیمت ابطال هر واحد در زمان خرید ۱۰۰ هزار تومان بود‌ه است و پس از یک ماه به ۱۱۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. در این حالت، شما هم از افزایش قیمت واحد سود برده‌اید و هم سود نقدی دریافت کرده‌اید. محاسبه بازدهی در این شرایط، مطابق با فرمول محاسبه درصد سود ماهانه صندوق، به شکل زیر انجام می‌گیرد:
۲۰۰×{(۱۱۰۰۰۰-۱۰۰۰۰۰)+۲۰۰۰۰}=۶۰۰۰۰۰
با این حساب، شما در دوره یک ماهه، ششصد هزار تومان بازده نقدی داشته‌اید.
نحوه پرداخت سود صندوق های سرمایه گذاری
سود صندوق های سرمایه گذاری از دو طریق در اختیار مردم قرار می‌گیرد:
۱- پرداخت نقدی دوره‌ای ۲- سود حاصل از افزایش قیمت واحدها صندوق
صندوقهای مختلف طبق آن چه در امیدنامه ذکر شده است، به سرمایه‌گذاران سود می‌دهند. اگر روش پرداخت نقدی باشد، دوره‌های پرداخت نیز مشخص هستند. معمولا دوره‌ها یک، سه یا شش ماهه در نظر گرفتـه می‌شوند. در این شرایط، مدیر موظف است طی دو روز کاری پس از پایان هر دوره سود را به حساب سهام‌داران واریز کند.
پرداخت نقدی بیشتر در صندوقهای درآمد ثابت دید‌ه میشود. این صندوق‌ها برای افرادی که ریسک‌پذیری پایینی دارند مناسب هستند و پرداخت سود دوره‌ای برای این گونه افراد، جذابیت بسیاری دارد. از این جهت، صندوقهای درآمد ثابت به سپرده‌های بانکی شباهت دارند. پس از پرداخت سود نقدی، ارزش واحدهای صندوق به قیمت مبنا برمی‌گردد. البته همه صندوقهای درآمد ثابت سود نقدی پرداخت نمی‌کنند. همچنین به جز صندوق درآمد ثابت، سایر صندوقهای سرمایهگذاری نیز سود نقدی پرداخت نمی‌کنند و سود سرمایهگذاری در این صندوق‌ها از طریق افزایش قیمت واحدها به دست می‌آید.
برای محاسبه سود ماهانه صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، می‌توانید از سایت صندوق استفاده کرده و تفاوت دارایی خود در این صندوق در ابتدا و انتهای ماه را بر دارایی ابتدای ماه خود تقسیم و آن را در عدد صد ضرب کنید.
گزارش بازدهی صندوقهای سرمایهگذاری
مدیر هر صندوق موظف است بازده را در طول دوره‌های زمانی مختلف محاسبه و روی وب سایت منتشر کند. به این ترتیب، تمامی سرمایه‌گذاران به صورت شفاف به اطلاعات عملکرد صندوق دسترسی خواهند داشت. این داده‌ها باید حداکثر تا ساعت ۱۴ روز کاری بعد از اتمام دوره منتشر شده باشد.
در گزارش بازدهی هر صندوق موارد زیر را مشاهده خواهید کرد:
- بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تاسیس تا پایان آخرین سال به تفکیک هر سال
- بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تاسیس تا پایان آخرین سال مالی به تفکیک هر سال
- بازدهی روزانه صندوق از ابتدای تاسیس به صورت ساده و سالانه‌شده
- بازدهی صندوق در یک هفته، یک ماه، سه ماه و یک سال گذشته
- نمودار بازدهی صندوق در هر هفته
در این گزارش‌ها، سال مالی و سال شمسی از هم جدا در نظر گرفتـه شده‌اند. موعد سال مالی هر صندوق در تاریخ تاسیس آن صندوق سر می‌رسد اما منظور از سال شمسی، سال تقویمی است. معمولا در پنل کاربری سرمایه‌گذاران هر صندوق، امکان محاسبه بازده به صورت شخصی نیز وجود دارد. یعنی هر کاربر می‌تواند بازده سرمایهگذاری خود را با توجه به تعداد روزهایی که از زمان خرید گذشته محاسبه کند.
مقاله پیشنهادی: صندوق های سرمایه گذاری کاریزما و بازدهی هریک از آنها
مقایسه سود صندوق های سرمایه گذاری
صندوقهای سرمایهگذاری بر اساس ترکیب دارایی به دسته‌های مختلفی نظیر سهامی، درآمد ثابت، مختلط و … تقسیم می‌شوند. هر دسته میزان سود و ریسک متفاوتی دارد. به طور کلی، هر چه ریسک یک سرمایهگذاری بیشتر باشد، احتمال سودآوری آن نیز در بلندمدت بیشتر خواهد بود. به همین دلیل صندوقهای سرمایهگذاری مختلف، بازدهی متفاوتی با یکدیگر خواهد داشت. برای مثال، صندوقهای سرمایهگذاری در سهام، سود بالاتر و البته ریسک بالاتری هم دارند. در مقابل، صندوقهای درآمد ثابت سود کمتر و ریسک کمتری دارند. صندوقهای مختلط هم از نظر ریسک و سود، در بین دو گزینه قبلی قرار می‌گیرند.
همچنین صندوق‌هایی که از نظر ترکیب دارایی در یک دسته قرار می‌گیرند، مانند تمام صندوقهای سهامی نیز با توجه به داراییهای موجود در پرتفوی صندوق، بازدهی متفاوتی با یکدیگر خواهند داشت. این موضوع تحت تاثیر نحوه مدیریت و سیاست‌های مدیر صندوق خواهد بود.
لام به ذکر است که امکان مقایسه سود صندوق های سرمایه گذاری در سایت فیپیران وجود دارد. شما می‌توانید در این سامانه، نوع صندوق مدنظر خود را از قسمت فیلتر انتخاب کرده و بازدهی آنها را در دوره‌های مختلف با یکدیگر مقایسه کنید. در این سایت امکان بررسی جدول سود و زیان تمامی صندوقهای موجود در بازار سرمایه وجود دارد.
سود موثر سالانه شده چیست؟
سود موثر سالانه، نرخ سودی است که با در نظر گرفتن اثر سود مرکب محاسبه میشود. به عبارت دیگر، سود موثر سالانه نشان می‌دهد که اگر سود شما در طول سال به طور مجدد سرمایهگذاری شود، چه مقدار سود خواهید داشت.
برای مثال، فرض کنید ۱۰۰ میلیون تومان را با نرخ سود ساده ۱۰٪ در سال سرمایهگذاری می‌کنید. در این صورت، سود ساده سالانه شما ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. اما اگر سود شما به طور ماهانه (۱۲ دوره در سال) به طور مجدد سرمایهگذاری شود، سود موثر سالانه شما ۱۰.۴۷٪ خواهد شد.
نوسان سود صندوق های سرمایه گذاری به چه علت است؟
صندوقهای سرمایهگذاری با وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران اقدام به فعالیت در بازار سرمایه می‌کنند. به همین دلیل، امکان تضمین سود ثابت و قطعی برای صندوقهای سرمایهگذاری وجود ندارد. بلکه برخی از صندوقهای سرمایهگذاری، به دلیل ماهیت کم ریسک خود، بازدهی کمتر و مطمئن‌تری را ایجاد کرده و برخی دیگر از صندوقهای سرمایهگذاری با فعالیت روی اوراق بهادار پرریسک‌تر، امکان ایجاد بازدهی بالاتری را فراهم می‌کنند. به همین دلیل، سود صندوقهای سرمایهگذاری، با تغییر در ترکیب داراییهای صندوق و شرایط بازار تغییر خواهد کرد.
در نظر داشته باشید که برای صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس (ETF)، دامنه نوسان در نظر گرفته شده است که محدوده مجاز برای نوسان قیمت واحدهای سرمایهگذاری است. این موضوع منجر به جلوگیری از ایجاد هیجانات و دستکاری در قیمت میشود.
چکیده مطالب مربوط به محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری
بازدهی و نرخ سود صندوق سرمایه گذاری مهمترین فاکتوری است که در سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس در نظر گرفتـه میشود. در زمان انتخاب صندوق سرمایهگذاری، نوع عملکرد و بازدهی مهمترین معیار تصمیم‌گیری است. به همین دلیل، دانستـن نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری و روش دریافت آن اهمیت بسیاری دارد. در وب سایت مربوط به هر صندوق گزارش عملکرد دوره‌ای و نرخ سود صندوق سرمایه گذاری را می‌توان در بازههای زمانی متفاوت مشاهده کرد. وب سایت فیپیران نیز اطلاعات تمامی صندوق‌ها را به نمایش می‌گذارد و امکان مقایسه عملکرد و میزان سوددهی صندوق‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند.
سوالات متداول
بازده سرمایه گذاری به معنای نرخ سود یا زیان حاصل از سرمایهگذاری در صنندوق است و بهصورت درصد بیان میشود. برای محاسبه بازده صندوق باید میزان سود سرمایهگذاری را بر اصل سرمایه تقسیم و در عدد ۱۰۰ ضرب کرد.
بازدهی صندوقهای سرمایهگذاری به نحوه مدیریت صندوق و داراییهای موجود در پرتفوی آن بستگی دارد. به همین دلیل، بازدهی صندوقهای سرمایهگذاری مختلف، متفاوت است.
سود موثر یا مرکب حاصل تجمیع سودهای ایجاد شده در طول بازههای زمانی مختلف است. در صورتی که سود ایجاد شده در هر دوره، مجددا در صندوق سرمایهگذاری شود، سود مرکب یا موثر سالانه ایجاد میگردد.
