شورای عالی بورس، بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است. وظایف شورای عالی بورس عمدتا شامل تصویب سیاست‌‌های کلان و خط‌مشی بازار در قالب سياست‌های كلی نظام و قوانين و مقررات مربوطه است. در ادامه این بخش از کاریزما لرنینگ به شرح آنها می‌پردازیم.

شورای عالی بورس چیست؟

بازار سرمایه، ساز و کاری برای جمع‌آوری سرمایه‌های پراکند‌ه و هدایت آنها به سمت شرکت‌های سرمایه‌ گذاری به‌منظور توسعه فعالیت‌های اقتصادی است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با انتشار اوراق بهادار و عرضه آنها در بازار سرمایه به سرمایه‌گذاران، وجوه مورد نظر جهت تداوم و توسعه فعالیت‌های خود را تأمین می‌نمایند و به این ترتیب براساس ماهیت اوراق سرمایه‌گذاران در نتایج عملکرد شرکت سرمایه‌پذیر سهیم می‌شوند.

به منظور تسهیل سرمایه‌گذاری و به‌ویژه ایجاد بستر قانونی و اطمینان از صحت فرایند سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار، نهادهای مالی، ارکان و ساختارهای نظام‌مند در این بازار شکل گرفتـه است.

شورای عالی بورس و اوراق بهادار بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است که تصویب سیاست‌ کلان و خط مشي بازار در قالب سياست‌های كلی نظام و قوانين و مقررات مربوط و همچنین اتخاذ تدابير لازم برای ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار و اعمال نظارت عاليه بر اجرای قانون بازار اوراق بهادار از مهمترین وظایف شورای عالی بورس است.

مصوبات شورای عالی بورس چیست؟ ممکن است شما هم در اخبار و یا از اطرافیانتان شنید‌ه باشید که این سازمان یک قانونی را تصویب کرد‌ه است. شورای عالی بورس و اوراق بهادار که مختصرا به آن شورای عالی بورس می‌گوییم، نقش اساسی و اصلی در تعیین راهبردهای بازار سرمایه و نظارت بر بازار سرمایه را دارد. این یعنی درواقع این شورا، ناظر سازمان بورس است. این شورا مرجع سیاست‌گذاری‌های بازار سرمایه است.

سازمان بورس و اوراق بهادار یک موسسه عمومی غیردولتی است و توسط اعضای ۵ نفره هیئت مدیره مدیریت می‌شود. این سازمان زیر نظر شورا، بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و ایفای سایر وظایف تعیین‌شده در قانون نظارت می‌کند.

یکی از مهم‌ترین اهداف شورای عالی بورس، حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف سامان‌دهی و توسعه بازار است.

مقاله پیشنهادی: بورس چیست؟ + معرفی انواع بازارهای بورسی

اعضای شورای عالی بورس چه کسانی هستند؟

در ماده 3 قانون بازار اوراق بهادار اعضای شورای عالی بورس از 12 نفر تشکیل شد‌ه است که به ترتیب زیر هستند:

• وزیر امور اقتصاد و دارایی
• وزیر صنعت معدن و تجارت (یا معاون او)
• رئیس کل بانک مرکزی کشور
• روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
• رئیس سازمان بورس اوراق بهادار
• دادستان کل کشور یا معاون او
• یک نماینده از طرف کانون ها

جایگاه‌های حقوقی مانند وزیر اقتصاد، عضو ثابت هستند و جایگاه‌های حقیقی مانند نمایندگان بورس کالا هر 5 سال یکبار تغییر خواهند کرد. این افراد می‌توانند حداکثر در دو دوره حضور داشتـه باشند و افرادی که جزء کارکنان بورس و اوراق بهادار و جزو هیئت مدیره هستند، امکان حضور در این شورا را ندارند.

سایر سمت‌های افراد حاضر در آن و اوراق بهادار متناسب با عزل و نصب دوره‌ای متفاوت بود‌ه و هر کدام از این افراد پس از عزل از منصبشان باید این شورا را ترک کنند.

رئیس شورای عالی بورس وزیر امور اقتصاد و دارایی کشور است و دبیر آن نیز رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد. به بیانی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار دبیر و سخنگو رسمی شورای عالی بورس و اوراق بهادار نیز است.

سلسله مراتب شورای عالی بورس به چه صورت است؟

طبق قانون، مصوبات شورای عالی بورس باید قبل از به اجرا درآمدن، تاییدیه رئیس شورای عالی بورس را بگیرد و اگر وزیر اقتصاد یک مصوبه را تایید نکند، به این معناست که این مصوبه اجرا نخواهد شد، پس در اینجا متوجه می‌شویم که نقش وزیر اقتصاد و به طور کلی دولت در بازار سرمایه چقدر پررنگ است و این مسئله استقلال بورس را می‌تواند خدشه‌دار کند.

چرا استقلال بورس اهمیت دارد؟

بانک مرکزی هر کشوری وابستگی به دولت ندارد؛ وظیفه‌اش، حمایت از ارزش پول ملی است. به همین نسبت، بورس هم باید مستقل باشد تا هدفش که افزایش سود سهامداران و حمایت از آنها در بازار است را اجرا کند. ممکن است گاهی منافع سرمایه گذاران با سیاست‌های دولت همسو نباشند.

برای جلوگیری از اینکه هرکسی به نفع خودش تصمیم نگیرد، اعضای آن موظف هستند که فعالیت‌های مالی و اقتصادی‌شان و شغل‌های پاره‌وقت یا تمام وقت خود را که طی دوسال اخیر داشته‌اند، به رئیس قوه قضاییه گزارش دهند تا از سلامت عملکرد این آن اطمینان حاصل شود.

طبق قانون علاوه‌بر اینکه اعضای آن نمی‌توانند در بورس معامله کنند، مشارکت در معامله هم برای آنها جرم تلقی خواهد شد. براساس قانون، هرگونه افشای اطلاعات توسط اعضای حتی بعد از ترک شوراء ممنوع است.

وظایف شورای عالی بورس اوراق بهادار چیست؟

در ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار، وظایف این سازمان به شرح زیر است:

• تصویب ابزارهای مالی جدید
• پیشنهاد آیین‌نامه به هیئت وزیران برای اجرای قانون
• وضع مقررات در محدوده‌ای که قانون برای شورا مشخص کرد‌ه
• تعیین سیاست‌های کلی و نظارت برای ساماندهی و توسعه بازار و نظارت بر اجرای قوانین
• صدور، تعلیق و لغو مجوز فعالیت بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، شرکت‌های سپرده‌گذاری و تسویه وجوه و شرکت‌های تامین سرمایه
• تصویب بودجه و صورت‌های مالی سازمان
• نظارت بر فعالیت و رسیدگی به شکایات از سازمان
• تصویب و نظارت بر میزان وصولی‌های سازمان
• انتخاب بازرس و حسابرس سازمان و تعیین حق‌الزحمه آن
• اعطای مجوز برای معاملات اوراق خارجی یا معامله توسط افراد غیر ایرانی
• انتخاب یا برکناری اعضای هیئت مدیره سازمان و تعیین رئیس هیئت مدیره به پیشنهاد اعضاء
• انتخاب اعضای غیر قضایی هیئت داوری (که مرجع رسیدگی به اختلافات بازار سرمایه است) و تعیین حق‌الزحمه
• تهیه اساسنامه سازمان و تصویب در هیئت وزیران.
• موافقت با تمدید تعطیلی بورس یا توقف معاملات در شرایط اضطراری

سایت شورای عالی بورس چیست؟

سازمان بورس و اوراق بهادار (Organization Exchange Securities) که به مخفف SEO شناخته می‌شود با مراجعه به سایت seo می‌توان از جدیدترین و مهم‌ترین اخبار بازار سرمایه اطلاع پیدا کرد. به این نکته توجه کنید که با دنبال کردن اخبار روزانه می‌توانید با بینش و آگاهی بیشتری نسبت به بازارها پیدا کنید و اطلاعات خود را به روز کنید. داشتن اطلاعات به روز در بازار سرمایه، یکی از کلیدهای موفقیت خرید و فروش سهام با سودآوری بالاست.

سخن پایانی

در این مطلب با وظایف شورای عالی بورس اوراق بهادار و اعضای آن آشنا شدیم. نکته حائز اهمیت این است که سازمان بورس و اوراق بهادار یک سازمان غیردولتی است که هیئت مدیره و رئیس آن توسط آن تعیین می‌شود، می‌توان به نقش دولت در این سازمان اشاره کرد زیرا بعضی از اعضاء این شورا به طور مستقیم و غیرمستقیم توسط دولت انتخاب می‌شوند.

سوالات متداول