کارگزار ناظر در بورس کیست و چه وظایفی دارد؟

کارگزار ناظر کیست و روش تغییر آن چگونه است؟ کارگزار ناظر به آن دسته از کارگزاران بورس گفته می‌شود که نظارت بر معاملات سهام سرمایه‌گذار را بر عهده دارد. این کارگزار ناظر بورس، نقش حیاتی در معاملات بازار سرمایه دارد و وظایف گسترده‌ای را در مقابل سرمایه‌گذاران دارد. در این مقاله از کاریزما لرنینگ، به وظایف و نحوه تغییر آن خواهیم پرداخت.

کارگزار ناظر در بورس کیست؟

بازار بورس از مهم‌ترین ارکان اقتصادی هر کشور است و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در این بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این میان، یکی از اصطلاحات بورسی که هر سرمایه‌گذار باید با آن آشنا باشد، کارگزار ناظر است. تعیین کارگزار ناظر به این منظور است که نظارت بر معاملات مرتبط با سهام بر عهده اوست و او وظیفه دارد اطلاعات شفاف و دقیقی به سرمایه‌گذار ارائه دهد.

به عبارت ساده زمانی که فرد قصد خرید سهامی را در بورس دارد این فرآیند را می‌تواند از طریق چندین کارگـزاری انجام دهد اما هنگام فروش سهام، تنها از طریق اولین کارگزاری که از آن اقدام به خرید کرده است، می‌تواند اقدام به فروش سهم کند مگر اینکه سهامدار شخصا اقدام به تغییر کارگزار کرده و از طریق کارگزار ناظر تعیین شده اقدام به فروش سهم کند که به آن اصطلاحا کارگزار ناظر می‌گویند.

این کارگزاری همانند وکیل میان خریدار و فروشنده عمل می‌کند. این کارگزاران در مقابل خدماتی که به فعالان بازار بورس ارائه می‌دهد، کارمزد دریافت می‌کنند. مجموع کارمزد خرید و فروش شامل بورس و مالیات و فناوری و غیره هستند را می‌توان برابر با ۱.۲۵ درصد از ارزش کل معامله دانست؛ این در حالی است که کارمزد کارگزاری بسیار کمتر از این عدد است.

به این نکته توجه کنید که ممکن است یک فرد، 3 نوع نماد معاملاتی در 3 کارگزاری داشته باشد اما یک نماد معاملاتی نمی‌تواند نیمی در یک کارگزاری و نیم دیگر در یک کارگزاری دیگر باشد.

وظایف کارگزار ناظر

وظایف این کارگزاری شامل موارد زیر می‌شود:

• مهیا کردن شرایط معامله سهام، حق تقدم سهام و نظارت بر شفافیت اطلاعاتی آن
• نظارت بر معاملات اوراق بهادار و بورس کالا، بورس انرژی و غیره
• ارائه گزارش‌های مالی روزانه از تراکنش معاملات سهام انجام شده
• ارائه مشاوره و راهنمایی به سهامداران شامل خرید و فروش سهام
• اجرای عملیات بازارگردانی و بازارسازی اوراق بهادار پذیرفته‌ شده در بورس‌
• حفظ امنیت و شفافیت برای تضمین معاملات و جلوگیری از تقلب در معاملات
• دریافت کد بورسی برای اشخاص حقیقی و حقوقی جهت فعالیت در کلیه بورس‌ها

چگونه بفهمیم کارگزار ناظر ما کیست؟

اگر به صورت ساده بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم اینگونه است که اگر فردی سهامی را از طریق یک کارگـزاری خریداری کرده باشد آن کارگـزاری به طور خودکار به عنوان ناظر نیز تعیین می‌شود. این احتمال وجود دارد که هنگام خرید سهام از چندین کارگزاری اقدام به خرید کرد و تشخیص آن کمی دشوار باشد. در این زمان می‌توان از طریق سه روش‌ زیر اقدام به تعیین این کارگزاری کرد:

1- نحوه تغییر کارگزار ناظر در درگاه یکپارچه ذینفعان

برای تعیین و تغییر کارگزار ناظر در سامانه ذینفعان می‌توان به سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه که به صورت مختصر به آن “سمات” می‌گویند به آدرس اینترنتی csdiran.ir مراجعه کرد. در نهایت با انتخاب گزینه “درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (DDN)” از منوی “سامانه‌ها” می‌توان ناظر بورس خود را مشخص کرد.

توجه داشته باشید برای تغییر کارگزاری ناظر در سجام، باید ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان انجام داد. با استفاده از سامانه سجام می‌توان میزان هر دارایی از پرتفوی، نام، نماد، تعداد، قیمت و ارزش سهام، گردش معاملات، مشاهده علت ممنوع از معامله شدن کد یا نماد و غیره را مشاهده کرد. همانطور که میدانید اولین قدم برای ورود به بورس، ثبت‌نام در سجام است.

2- گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام

در این روش باید کد کارگزار خریدار یا فروشنده‌ای که در گواهینامه نقل و انتقال سهام وجود دارد را با جدولی که در سایت سپرده گذاری مرکزی برای شناسایی کد کارگزاری وجود دارد؛ تطابق داد. به این صورت می‌توان کارگزار خود را برای هر نماد معاملاتی پیدا کرد.

3- سامانه معاملاتی کارگزاری

با استفاده از پرتفوی سپرده گذاری در سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری خود، می‌توان فهمید که کارگزار ناظر کیست. اگر نماد معاملاتی در این سامانه بود، به این معناست که ناظر همان کارگزاری است.

چگونه کارگزار ناظر تعیین کنیم؟

برای تعیین آن، کافی است که نماد معاملاتی خود را از طریق یک کارگزاری خریداری کرد. بدین ترتیب همان کارگزاری به‌ عنوان ناظر تعیین خواهد شد. برای تغییر کارگزاری ناظر باید فرآیند زیر را انجام داد.

روش تغییر کارگزار ناظر

در گذشته تغییر کارگزار فرآیند سخت و پیچیده‌ای داشت. افراد برای تغییر کارگزاری باید به آن مراجعه حضوری می‌کردند سپس با ارائه درخواست کتبی، برای تغییر کارگزاری اقدام می‌کردند. در حال حاضر این تغییر به راحتی از طریق سامانه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها امکان پذیر است.

برای این کار باید به سامانه معاملاتی کارگزاری جدید مراجعه و درخواست خود را از بخش تغییر کارگزار ناظر موجود در سامانه ثبت کرد. پس از ثبت این درخواست، کارگزاری جدید تمامی مسئولیت نظارت بر معاملات سهام را بر عهده خواهد گرفت. در این تغییر، تمامی اطلاعات مالی و معاملاتی به کارگزار جدید منتقل می‌شود.

تغییر کارگزار ناظر چقدر زمان می‌برد؟

این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد . زمان آن به فرآیندهای اداری و سرعت عمل کارگزاری‌ها دارد. به‌ طور کلی، تغییر در کارگزاری معمولاً حداکثر دو روز کاری زمان می‌برد. البته در برخی موارد، این فرآیند ممکن است به دلیل مشکلات فنی یا اداری بیشتر طول بکشد.

کارگزار ناظر cds چیست؟

CDS یا Central Depository System مرکز ذخیره سازی اوراق بهادار در بازار سرمایه ایران است. یک سیستم مرکزی است که در آن گزارش تمام معاملات و سهام‌ ثبت و ذخیره می‌شود. کارگزاری CDS بر تمامی فعالیت‌های اصلی معاملاتی نظارت می‌کند و این وظیفه را دارد تا اطلاعات دقیق و شفافی از وضعیت سهام‌ ارائه دهد. این سیستم این امکان را می‌دهد تا با اطمینان بیشتری، معاملات سهام را انجام داد و از شفافیت و امنیت بالای آن برخوردارشد. برای تغییر ناظر از طریق CDS باید مراحل زیر را انجام داد:

1. درخواست تغییر کـارگزاری ناظـر از سامانه معاملاتی کارگزاری جدید
2. تکمیل فرم‌های لازم برای تغییر کارگزاری
3. امضای فرم‌ها و ارسال همراه با مدارک شناسایی
4. تایید و بررسی فرم درخواست توسط کارگزاری
5. ارسال فرم به مرکز ذخیره سازی اوراق بهادار در بازار سرمایه ایران (CDS)
6. تایید تغییر کارگزار CDS در صورت تکمیل بودن مدارک

سخن پایانی

کارگزاری ناظر یکی از مفاهیم کلیدی در ورود به بورس است که نقش بسزایی در نظارت بر معاملات و ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران دارد. انتخاب یک ناظر معتبر و حرفه‌ای می‌تواند به بهبود عملکرد شما در بازار بورس کمک کند. در این مقاله، به بررسی جامع کارگزار ناظر و نحوه تغییر آن پرداختیم. با آگاهی از این مفاهیم، می‌توان تصمیمات بهتری در معاملات خود اتخاذ و از فرصت‌های موجود در بازار سرمایه بهره‌برداری کرد.

سوالات متداول