صندوق نیکوکاری چیست و با چه هدفی تاسیس می‌شود؟
صندوق نیکوکاری چیست و با چه هدفی تاسیس می‌شود؟
صندوق نیکوکاری نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و پیش‌بینی سود است که برای پیشبرد یک کار خیرخواهانه تاسیس می‌شود. یعنی مدیر صندوق، سرمایۀ سرمایه‌گذاران را در منابعی که در امیدنامه صندوق نیکوکاری مشخص شد‌ه است سرمایه‌گذاری می‌کند. سپس سود حاصل از آنرا در اختیار فعالیت‌های خیرخواهانه (که آن هم در اساسنامه صندوق نیکوکاری مشخص شد‌ه) قرار می‌دهد.
در ادامه این مقاله از کاریزما، به توضیح بیشتری در زمینه صندوق های نیکوکاری خواهیم پرداخت.
تعریف صندوق نیکوکاری
شاید هیچوقت دو فعالیت سرمایه‌گذاری و نیکوکاری را در کنار هم تصور نکرد‌ه باشید. به بیان دیگر، ممکن است تاکنون به این فکر نکرد‌ه باشید که می‌توانید مبلغی از سرمایه خود را به کار خیر اختصاص دهید و در عین حال اصل مبلغ سرمایه خود را از دست نداد‌ه باشید و حتی بهتر اینکه همزمان از سرمایه خود سود هم کسب کنید. به لطف پیشرفت دانش و توسعه ابزارهای مالی، امروزه این امکان وجود دارد و بهره‌مندی از آن نیز بسیار آسان است. صندوق های سرمایه گذاری نیکوکاری ابزاری هستند که این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند.
وقتی اسم نیکوکاری و شرکت در آن می‌آید، همه به یاد مراکز خیریه و جشن روز نیکوکاری پیش از شروع مدارس می‌افتیم. در حالیکه شاید هیچوقت اسمی از صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری نشنید‌ه باشیم. زیرا سرمایه‌گذاری همیشه برای مواردی استفاده شد‌ه که سرمایه‌گذار پولی را روی چیزی سرمایه‌گذاری می‌کند با این هدف که سرمایه‌اش بیشتر شود و سود ببرد. اصلا باورمان این بود‌ه که سود برد‌ن با نیکوکاری در تناقض است؛ چراکه در آموزه‌های ما هیچکس کار خیری نمی‌کند تا از آن سود شخصی ببرد.
باید بگوییم صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری جدای از این بحث‌ها بود‌ه و اتفاق جالبی است که فعل نیکوکاری را راحت‌تر کرد‌ه و حس بهتری به سرمایه‌گذار می‌دهد. در واقع، صندوق های نیکوکاری به‌منظور سودآوری همیشگی و جریان دائمی کمک‌های نقدی افراد علاقه‌مند به امور نیکوکارانه تأسیس می‌شود.
عملکرد صندوق های نیکوکاری
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های نیکوکاری یکی از شیوههای نیکوکارانه است که در آنها ضمن حفظ اصل سرمایه، عواید آن به صورت هدفمند توسط یک مدیر اجرای مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار صرف نیازمندان واقعی جامعه می‌شود.
خیرین در این شیوه با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، منابع خود را تجمیع میکنند. سپس آنرا دراختیار یک مدیر حرفه‌ای قرار می‌دهند تا در بازار سرمایه در خریدوفروش سهام یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کند. طبیعی است که در این شیوه سرمایه‌گذاری که عملاً به جمع‌آوری وجوه سرمایه‌گذاران غیرحرفهای و اختصاص آن به سبدی از سهام و اوراق با درآمد ثابت با مدیریت حرفه‌ای میانجامد، سرمایه‌گذاران با کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و بازدهی مطمئنتری روبرو خواهند شد.
نحوه سرمایه گذاری در صندوق نیکوکـاری
مشارکت در صندوق‌های نیکوکاری معمولاً به این صورت است که سرمایه‌گذار با حفظ اصل پول و سرمایه خود، درآمد حاصل از سرمایهگذاریاش یا قسمتی از درآمد آنرا به فعالیت‌های خیرخواهانه اختصاص می‌دهد.
عواید حاصل از صندوق‌های نیکوکاری می‌تواند براساس امیدنامه صندوق به موارد زیر اختصاص یابد:
- حمایت از دانشجویان دانشگاه‌ها
- فعالیت‌های ورزشی
- بیماران خاص
- کودکان بی‌سرپرست
- زندانیان جرائم مالی غیرعمد
مزایای صندوق نیکوکاری
مشارکت در امور نیکوکاری از طریق سرمایه‌گذاری در صندوق‌های نیکوکاری نسبت به مشارکت انفرادی مزیت‌هایی دارد. نخست سرمایه‌های اندک نیز می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، در امور نیکوکاری یاد شد‌ه مشارکت کنند. دوم اینکه صندوق با تجمیع این سرمایه‌ها می‌تواند اثر قابل‌توجهی در پیشبرد اهداف نیکوکارانه مذکور داشتـه باشد. همچنین سرمایه‌گذاران بستـه به سلیقه خود می‌توانند به حالت‌های مختلف مندرج در امیدنامه، در امور نیکوکارانه یاد شد‌ه مشارکت کنند. مثلاً اشخاص نیکوکار می‌توانند اصل سرمایه را برای خود حفظ و منافع آن را به فعالیت‌های نیکوکارانه اختصاص دهند. این امکان وجود دارد که سرمایه‌گذار تعیین کند که چه مقدار از سود سرمایه‌گذاری به امور نیکوکارانه و چه مقدار از آن به خود او اختصاص یابد.
از دیگر مزایای مشارکت در صندوق نیکوکاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جمع شدن سرمایه‌های انفرادی و کوچک خیرین برای استفاده در اهداف نیکوکاری بزرگ
- امکان تخصیص بخشی از سود کسب شد‌ه در فعالیت‌های صندوق به خود سرمایه‌گذاران
- ساختار قانونی و نظام‌مند برای استفاده از سود سرمایه‌گذاران در امور نیکوکاری
- ایجاد جریان مستمر وجوه، طوریکه وجوه نقد به صورت راکد ذخیره نشوند
- امکان حفظ اصل سرمایه نیکوکاران
شرکت کاریزما دو صندوق نیکوکاری کشتی ورزش ملی ایران و صندوق نیکوکاری دانشگاه تهران را دارا است که برای علاقه‌مندان به نیکوکاری راه‌اندازی شد‌ه است.
روش های سرمایه گذاری در صندوق نیکوکاری
- روش اول: فرد نیکوکار اصل سرمایه و منافع حاصل از آنرا جهت استفاده در امور نیکوکارانه به صندوق می‌بخشد. در این حالت، سرمایه‌گذار تصمیم دارد کل مبلغی که وارد صندوق کرد‌ه را به کار خیر اختصاص دهد و بدیهی است در این حالت فرد انتظار برگشت پول را ندارد.
- روش دوم: فرد صرفا سود حاصل از سرمایه اولیه را به هدف نیکوکارانه اختصاص می‌دهد. در واقع، اصل سرمایه متعلق به فرد نیکوکار بود‌ه و هر زمان که بخواهد می‌تواند سرمایه خود را برداشت کند. اما تا زمانیکه سرمایه او در صندوق باشد، مدیر صندوق روی آن سرمایه‌گذاری کرد‌ه و سود حاصل از سرمایه‌گذاری را در اختیار پروژه خیرخواهانه که در امیدنامه صندوق ذکر شد‌ه قرار می‌دهد.
- روش سوم: شخص نیکوکار می‌خواهد هم خود از سرمایه‌اش سودی کند و هم بخشی از سود سرمایه‌اش را به کار نیکوکاری اختصاص دهد. در این حالت، درصدی از سود سرمایه فرد (که این درصد در امیدنامه صندوق تعیین و ذکر شد‌ه) متعلق به سرمایه‌گذار است. مابقی سود سرمایه او به کار نیکوکارانه موضوع صندوق اختصاص می‌یابد.
سخن پایانی در مورد سرمایه‌گذاری در صندوق‌های نیکوکاری
در حالت کلی، ساختار نظارت بر صندوق‌های نیکوکاری به‌گونه‌ای طراحی‌شده که از نحوه اختصاص منافع صندوق مذکور به امور نیکوکاری مندرج در امیدنامه اطمینان زیادی حاصل شود.
لازم به ذکر است ارکان نظارتی نظیر متولی و حسابرس صندوق بر حٌسن انجام این کار نظارت دارند. درحالی‌که عملیات اجرایی توسط شخص دیگری تحت عنوان مدیر اجرا صورت می‌پذیرد. علاوه‌بر این در دوره‌های کوتاه‌مدت، گزارش نحوه صرف منافع اختصاصی در امور نیکوکارانه تهیه و مورد رسیدگی قرار گرفتـه و از طریق وب‌سایت صندوق به اطلاع عموم می‌رسد. این گزارش علاوه‌بر آنکه شامل گزارش عملکرد صندوق و صورت‌های مالی آن است، باعث می‌شود تا شفافیت عملکرد صندوق افزایش یافتـه و نظارت همگانی را نیز به دنبال خواهد داشت.
گفتنی‌ست اولین صندوق سرمایه‌گذاری در ایران از اواسط سال ۱۳۸۶ کار خود را آغاز کرد و با تصویب قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی در سال ۱۳۸۸، فعالیت این صندوق‌ها توسعه بیشتری در کشورمان پیدا کرد. امروزه این صندوق‌ها در اکثر کشورهای توسعه‌‌یافته به‌عنوان هسته مرکزی بازار سرمایه محسوب میشوند و سالانه مبالغ قابل‌توجهی از سرمایه افراد را به فعالیت‌های انسان‌دوستانه اختصاص می‌دهد.
