نسبت p/b بالا بهتر است یا پایین؟ + محاسبه نسبت p به b

نسبت P/B یکی از نسبت‌های مالی است که در تحلیل بنیادی برای ارزیابی ارزش یک شرکت استفاده می‌شود. این نسبت p به b بیانگر قیمت پایانی به ارزش دفتری می‌باشد. در این مطلب از کاریزما لرنینگ به بررسی نحوه محاسبه p/b می‌پردازیم. در ادامه با همراه باشید.

نسبت p/b در بورس چیست؟

نسبت p به b که مخفف (Price-to-Book Ratio) است از دو واژه price به معنای “قیمت پایانی” و  Book Value به معنای “ارزش دفتری” گرفته شده است. بدین صورت مقیاس P/B بیانگر قیمت بازار و ارزش دفتری هر سهم در ترازنامه است. به عبارت ساده‌تر، این نسبت نشان می‌دهد که بازار چقدر برای هر واحد ارزش دفتری شرکت حاضر به پرداخت هزینه است. سوالی که پیش می‌آید این است که ارزش دفتری چیست؟

ارزش دفتری (Book Value) یکی از معیارهایی است که در انواع صورت های مالی به چشم می‌خورد که نشان‌دهنده‌ی ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت پس از کسر بدهی‌ها است. فرمول محاسبه ارزش دفتری به شرح زیر است:

بدهی‌ها –  دارایی‌ها =ارزش دفتری

به عبارت دیگر، ارزش دفتری یک شرکت معادل مجموع دارایی‌های آن منهای مجموع بدهی‌های آن است. این مقدار نشان‌دهنده‌ی حقوق صاحبان سهام در شرکت است و معمولاً در ترازنامه شرکت قابل مشاهده است. برای محاسبه ارزش دفتری هر سهم نیز از فرمول زیر استفاده می‌شود:

 تعداد سهام موجود در شرکت / ارزش دفتری کل = ارزش دفتری هر سهم

در واقع ارزش دفتری برابر با جمع حقوق صاحبان سهام (حقوق مالکانه) است که در نهایت تقسیم بر تعداد سهام آن شرکت می‌شود تا ارزش دفتری هر سهم محاسبه شود. باید توجه کرد که دارایی‌های نامشهود مانند سرقفلی، ثبت اختراع، نام تجاری و غیره در نظر گرفته نمی‌شود.

نحوه محاسبه p/b چگونه است؟

برای محاسبه P/B، باید قیمت بازار هر سهم را بر ارزش دفتری هر سهم تقسیم کرد. به همین علت برای محاسبه ارزش دفتری باید از فرمول بالا استفاده و برای محاسبه قیمت پایانی می‌توان از تابلوی معاملات آن در سایت TSETMC‌ استفاده کرد.

ارزش دفتری هر سهم / قیمت پایانی سهم = نسبت P/B 

اگر بخواهیم با مثالی توضیح دهیم، به فرض اگر قیمت بازار هر سهم 1000 تومان و ارزش دفتری هر سهم 500 تومان باشد، مقیاس P/B برابر با 2 خواهد بود. این به این معنی است که بازار حاضر است دو برابر ارزش دفتری شرکت برای هر سهم پرداخت کند.

نسبت p/b بالا بهتر است یا پایین؟

برای پاسخ به این سوال که نسبت P/B بالا بهتر است یا پایین؟ باید بگوییم که پاسخ این سوال به شرایط متعددی بستگی دارد. در بعضی مواقع شرکت‌هایی با نسبت P/B پایین، سودآوری بهتری نسبت به شرکت‌های با مقیاس P/B بالا دارند.

1. نسبت P/B بالا 

نسبت P/B بالا نمایانگر این است که بازار به آینده شرکت اعتماد دارد و انتظار رشد بالایی دارد. به عبارتی دیگر قیمت بازار یک سهم نسبت به ارزش دفتری آن بیشتر است. این وضعیت می‌تواند دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• این نسبت بالا می‌تواند بیانگر انتظارات بالا از سودآوری آینده شرکت باشد.
• بیانگر مدیریت کارآمد و استراتژی‌های موفقیت‌آمیز شرکت است که ارزش بازار را افزایش داده‌اند.
• نسبت P/B بالا ممکن است نشان‌دهنده اعتماد بالای سرمایه‌گذاران به توانایی شرکت در تولید سود بیشتر در آینده باشد.
• در صورتی که نسبت P/B بالا باشد، شرکت می‌تواند بیشترین سود را به سهامداران خود توزیع کند.
• در صورت بروز تغییرات ناگهانی و منفی در بازار یا عملکرد شرکت، ارزش سهام ممکن است به سرعت کاهش یابد.
• نسبت P/B بالا ممکن است ناشی از عوامل خارجی مانند شرایط کلی بازار یا روندهای صنعتی باشد و نه عملکرد واقعی شرکت.

2. نسبت p/b پایین

نسبت p به b پایین نشان‌دهنده این است که شرکت در شرایط فعلی ارزش کمتری نسبت به ارزش دفتری خود دارد و می‌تواند فرصتی برای خرید باشد اما باید دقت کرد که نسبت p/b منفی نیز ممکن است نشان‌دهنده مشکلات مالی شرکت باشد. در ادامه به بررسی ویژگی نسبت p به b پایین را بررسی می‌کنیم:

• نشان‌دهنده‌ی این است که بدهی‌های شرکت بیشتر از دارایی‌های آن است یعنی ارزش دفتری شرکت منفی است.
• بیانگر مشکلات جدی مالی و بحران‌های احتمالی در شرکت است.
• ریسک سرمایه‌گذاری در چنین شرکتی بسیار بالاست.
• ارزش دفتری منفی ممکن است نشان‌دهنده احتمال بالای ورشکستگی شرکت باشد.
• نسبت P/B منفی می‌تواند تأثیر منفی بر قیمت سهام شرکت داشته باشد، زیرا سرمایه‌گذاران معمولاً از خرید سهام شرکت‌هایی با مشکلات مالی جدی اجتناب می‌کنند.

چه نسبتی از P/B برای خرید سهام مناسب است؟

یکی از سوالات مهم برای سرمایه‌گذاران این است که چه نسبتی از P/B برای خرید سهام مناسب است؟ پاسخ به این سوال بستگی به عوامل متعددی دارد و نمی‌توان یک پاسخ قطعی برای همه شرایط ارائه داد. با این حال، می‌توان به چند نکته کلی اشاره کرد که به تصمیم‌گیری کمک می‌کند:

1. نسبت p به b کمتر از 1: نشان‌دهنده این است که سهام شرکت زیر قیمت ارزش دفتری‌ آن معامله می‌شود. می‌تواند به این معنا باشد که این نسبت یک فرصت خوب برای خرید سهام شرکت است به ویژه اگر شرکت دارای دارایی‌های با کیفیت و بدون بدهی‌های سنگین باشد. نکته اساسی و مهم این است که نسبت P/B پایین نیز ممکن است به دلیل مشکلات جدی مالی شرکت باشد، بنابراین بررسی دقیق ترازنامه و عملکرد شرکت ضروری است.
2. نسبت P/B بین 1 تا 2: این محدوده بیانگر شرکت‌های پایدار و سالمی است که به ارزش دفتری خود نزدیکند و می‌توانند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشند. سرمایه‌گذاران باید به عواملی مانند عملکرد، درآمد، سودآوری و چشم‌انداز شرکت توجه کنند.
3. نسبت P به B بیشتر از 2: نسبت P/B بالاتر از 2 ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بازار به دلیل عملکرد شرکت، نوآوری‌های جدید، انتظار رشد بالایی از شرکت دارد اما باید توجه داشت که نسبت P/B بالا نیز می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که سهام شرکت گران است و ممکن است ریسک کاهش قیمت وجود داشته باشد.

به عوامل بالا در شرایط تورمی نمی‌توان اکتفا کرد زیرا در زمان‌هایی که اقتصاد یک کشور تورمی است، قیمت بازار به سرعت افزایش پیدا می‌کند در حالی که ارزش دفتری ثابت می‌ماند چون ارزش دارایی‌ها به روز نمی‌شود. با این حساب صورت کسر به سرعت بزرگتر می‌شود اما مخرج کسر ثابت می‌ماند.

سخن پایانی

سوالات متداول