از اواخر هفته گذشته خبر افزایش دامنه نوسان بر سر زبان ها افتاده است. با تصمیم سازمان دامنه نوسان در بازارهای اول بورس تهران و فرابورس از مثبت و منفی پنج درصد به مثبت و منفی شش درصد افزایش پیدا می کند که در برخی از نمادهای معامله شده به تاریخ دوشنبه 26 فروردین دیده میشود. گفته می شود این افزایش به تدریج خواهد بود و انتهای هر فصل با در نظر گرفتن شرایط بازار یک درصد به این بازه افزوده خواهد شد. سوالی که مطرح می شود این است که این افزایش دامنه نوسان چه تاثیری بر بازار می گذارد؟ چه معایب و مزایایی دارد و ریسک هایی که متوجه سهام است چه هستند؟

کدام نمادها افزایش دامنه نوسان دارند؟

با استناد به تصمیمات هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار که در ۲۴ فروردین ماه سال جاری برگزار شد، تغییر دامنه نوسان روزانه قیمت در بازار اول خود برای تمامی نمادهای معاملاتی حاضر در این بازار از روز دوشنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۴۰۱ خواهد بود.

به این ترتیب دامنه نوسان قیمت در بازار اول فرابورس و بورس تهران برای تمامی نمادهای معاملاتی درج شده در این بازارها اعم از نمادهای معاملاتی تابلو بازار فرعی و اصلی در بالاترین و پایین‌ترین حد به ±۶ درصد تغییر داده می‌شود. مسلما این اقدام تاثیرات مهمی بر بازار سرمایه خواهد گذاشت که در ادامه به ذکر برخی از آنها میپردازیم.

در باب معایب و مزایای دامنه نوسان

دامنه نوسان از دهه هشتاد همواره مورد توجه بوده است و در برهه هایی برای کنترل هیجان بازار دستخوش تغییراتی شده. این دامنه در بازه هایی از زمان کاهش یافته و در برخی مواقع نیز به صورت نامتقارن بوده است. به عنوان مثال در بهمن 99 دامنه نوسان قیمت سهام به مثبت 6 درصد و منفی 2 درصد تغییر کرد که تجربه ناخوشایند دهه 80 را تکرار کرد و باعث کاهش چشمگیر حجم معاملات و نقدشوندگی بازار شد. هرچند که دامنه نوسان برای جلوگیری از ضرر و زیان سهامداران تازه وارد اولین گزینه روی میز است اما به نظر می رسد معایبی که برای بازار سرمایه دارد بیشتر از این مزیت است و شاید بهتر باشد برای جلوگیری از ضرر و زیان سهامداران راه های بهتری که در بورس های دنیا استفاده میشود را در دستور کار قرار داد.

این مطلب را حتما مطالعه کنید: روش سرمایه گذاری کم ریسک در بازار بورس کدام است؟

قبل از اینکه مزیت های این اقدام سازمان بورس را مورد بازبینی قرار دهیم بهتر است در مورد مزایا و معایب وجود دامنه نوسان صحبت کنیم.

مزایای وجود دامنه نوسان

دامنه نوسان مانند هر مکانیزم دیگری در اقتصاد موافقان و مخالفان خود را دارد. موافقان آن به مواردی از جمله:

• کنترل هیجانات بازار و جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی
• جلوگیری از بیش واکنشی بازار
• حفظ ثبات

 اشاره می کنند.

معایب وجود دامنه نوسان

 اما همانطور که گفته شد رسیدن به این موارد در مقابل از دست دادن مواردی همچون:

• کاهش نقدشوندگی و کارایی بازار
• تاخیر در کشف قیمت و ارزش ذاتی سهم
• انتقال نوسان به روزهای آتی
• مداخله و دستکاری در معامله و ایجاد اثر کهربایی یا Magnet Effect

  خواهد بود.

اثر کهربایی چیست؟

اثر کهربایی _که در مواقعی بوجود می آید که حد کف و سقف وجود داشته باشد_  بدین معنی است که قیمت تمایل بیشتری دارد به عدد سقف یا کف دامنه نوسان نزدیک شود و به آن برسد که موجب پدیده صف نشینی می شود. وجود دامنه باعث میشود که یک قیمت مشخص که سقف و کف بازه باشد به عنوان لنگر در ذهن سهامداران وجود داشته باشد و هر چقدر از صفر تابلو به آن نزدیک تر شوند با سرعت بیشتری به سمت آن حرکت میکنند. حال که به طور خلاصه به معایب دامنه نوسان اشاره شد، میتوان مزایای افزایش آن و در نهایت عدم وجود آن را نام برد.

اولین و مهم ترین مزیت افزایش دامنه نوسان افزایش نقدشوندگی و در  نتیجه افزایش کارایی بازار است. هر چند که هنوز دامنه نوسان به طور کامل برداشته نشده است اما میتوان گفت این اولین گام برای رسیدن به یک بازار کارا است. سرمایه گذار در این شرایط تمایل بیشتری برای انجام معاملات خود دارد. سهام سریعتر به ارزش ذاتی خود نزدیک میشوند و حرکت یک سهم کمتر دچار فرسایش زمانی می شود.

اما با وجود مزیت هایی که ذکر کردیم، نمیتوان از افزایش ریسک بازار چشم پوشی کرد. موردی که موجب نگرانی بسیاری از سهامداران بازار شده است. مسلما هر چه بازه نوسانی یک سهم افزایش بیابد ریسک آن سهم نیز افزایش خواهد یافت. برای کنترل این ریسک چه میتوان کرد؟

مدیریت ریسک ناشی از افزایش دامنه نوسان

مدیریت ریسک را میتوان با تشکیل پرتفویی متشکل از سهام متنوع با بازدهی خوب ایجاد کرد. اما این مدیریت ریسک و نوسان مستلزم کسب دانش و تجربه کافی در بازار سرمایه است و مسلما در صورت عدم وجود آن بیشترین ریسک ناشی از افزایش دامنه نوسان متوجه سهامداران تازه وارد و کم تجربه خواهد بود.

تجربه افت شاخص بورس اوراق بهادار تهران در سال 99 مهم ترین نکته را برای سهامداران دارد که هرچقدر بازار با دامنه نوسان باشد یا دامنه نوسان را تغییر دهند باز هم در صورت عدم مدیریت صحیح و عدم تشخیص به موقع نقاط خروج از سهام یا تشکیل پرتفوی بهینه می تواند به زیان های جبران ناپذیری ختم شود.

این مقاله را حتما مطالعه کنید: مدیریت ریسک چیست و چه نقشی در معاملات دارد؟

برای این منظور پیشنهادی که متخصصین بازار دارند سرمایه گذاری به طور غیرمستقیم است که در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته به وفور دیده می شود. در روش غیر مستقیم سرمایه گذاری در بورس، یک تیم حرفه ای که نسبت به وضعیت بازار آگاهی دارند و لحظه ای از رفتار بازار غافل نمی شوند مدیریت سهام افراد را به عهده می گیرند. سرمایه گذاری در بورس به روش غیر مستقیم با ریسک کمتری نسبت به روش مستقیم همراه است و برای همه افراد بویژه افرادی که بتازگی وارد بورس شده اند بسیار مناسب است. این روش بهترین راه سرمایه گذاری در بورس برای افرادی است که زمان و یا اطلاعات کافی برای انجام معاملات بورسی ندارند.

ابزارهای متفاوتی برای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بازار بورس وجود دارد. مهم ترین و شاخص ترین ابزار سرمایه گذاری غیرمستقیم صندوق های سرمایه گذاری هستند که انواع مختلفی دارند و برای نیاز هر سرمایه گذار با هر میزان ریسک پذیری طراحی شده اند.

صندوق های سرمایه گذاری در انواع مختلفی از اوراق میتوانند سرمایه گذاری کنند که شامل صندوق سهامی، صندوق های درآمد ثابت که در اوراق دولتی و اوراق مشارکت سرمایه گذاری میکنند و صندوق های مختلط که ترکیبی از هر دو است. علاوه بر این انواع دیگری از صندوق ها نیز وجود دارند که ریسک و بازدهی بیشتری دارند و افراد با سرمایه های اندک نیز قادر خواهند بود با مبلغی بیشتر از آنچه که دارند اقدام به سرمایه گذاری کنند که به آنها صندوق های اهرمی گفته میشود. همچنین صندوق های نیکوکاری، صندوق های مشترک و انواع دیگر از صندوق ها وجود دارند که میتوانید برای اطلاع از آنها مقاله آشنایی با انواع صندوق های سرمایه گذاری را مطالعه کنید.

کلام آخر: هر چند افزایش و حذف دامنه نوسان میتواند به افزایش نقدشوندگی، کارایی و جذابیت بازار منجر شود اما نمیتوان افزایش ریسک سرمایه گذاری را به خصوص برای تازه واردین بازار و افراد کم تجربه تر انکار کرد. نگرانی سرمایه گذاران از این افزایش ریسک میتواند خود عاملی باشد که مانعی برای حضور آنها در بازار سرمایه شود. برای این منظور بهترین راه حل، سرمایه گذاری به طور غیرمستقیم است که صندوق های سرمایه گذاری در انواع مختلف طراحی شده اند. گروه مالی کاریزما تلاش نموده است که با مدیریت حرفه ای دارایی سرمایه گذاران به این بخش از نیاز بازار پاسخ دهد. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با صندوق ها میتوانید بر روی این لینک کلیک کنید.