اوراق جعاله یکی از انواع اور‌‌‌ا‌‌‌ق صکوک است که برای تأمین مالی شرکت‌ها برای انجام پروژه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه ممکن است اصطلاح اوراق جعاله را بیشتر به‌صورت اوراق جعاله مسکن شنید‌ه باشید، اما این اورا‌‌‌‌ق تنها محدود به این موضوع نمی‌شود. در این مقاله از کاریزما لرنینگ، به بررسی جامع اوراق جعاله و موارد استفاده آن می‌پردازیم.

اوراق جعاله چیست؟

همان‌طور که در مقاله «اوراق بهادار چیست» مطرح شد، در تعریف اوراق جعاله می‌توان گفت که این اوراق یکی از انواع او‌‌‌‌ر‌‌‌‌اق بهاد‌‌‌ار و به‌صورت با نام یا بی‌نام هستند که برای تأمین مالی پروژه‌های مختلف توسط نهادهای دولتی و غیردولتی منتشر می‌شوند.

اوراق جعاله به‌عنوان یک ابزار تأمین مالی، نشان‌دهنده مالکیت مشاع خدمت یا یک دارایی است. در این نوع اور‌‌‌‌اق بهادار، دارندگان آن به‌صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی هستند که طبق قرارداد جعاله، تعهد انجام و تحویل آن مقرر شد‌ه است. پس از پایان موضوع قرارداد جعاله، صاحبان اور‌‌‌‌اق، مالک مشاع نتیجه عمل خواهند بود.

وجه تمایز او‌ر‌اق جعا‌لـه با سایر او‌‌‌راق بهادار، ماهیت عقد جعالـه در آن‌ها است. به این معنی که با خرید هر برگ اوراق جعالـه، شما در واقع عقد جعالـه با نهاد منتشرکننده او‌‌‌راق منعقد می‌کنید و متعهد به انجام تعهدات (مانند ساخت یک پروژه) در قبال دریافت سود هستید.

انتشار اوراق جعاله می‌تواند جریان نقدینگی را از بخش‌های غیرمولد به سمت بخش‌های مولد اقتصاد هدایت کند. این موضوع به افزایش سرمایه‌گذاری، رونق تولید و ایجاد اشتغال در کشور منجر می‌شود. همچنین دولت می‌تواند با انتشار او‌ر‌‌‌اق جعالـه، بخشی از نقدینگی سرگردان در جامعه را جذب و از این طریق به کنترل نقدینگی و تورم در کشور و در نهایت به اقتصاد کشور کمک کند.

ویژگی‌های اوراق جعاله

اوراق جعاله همانند سایر اور‌‌‌اق بهادار دارای ویژگی‌هایی است که در ادامه به برخی از ویژگی‌های کلیدی آن اشاره می‌کنیم:

• نوع انتشار اوراق جعاله

اوراق جعالـه به دو صورت با سررسید و بدون سررسید منتشر می‌شوند. در صورت دارا بودن سررسید، انتشار آن به دو روش کوتاه‌مدت (با سررسید کمتر از یک سال) و بلندمدت (با سررسید بیشتر از یک سال) است.

• قیمت اسمی

قیمتی که بر روی ورق جعاله درج می‌شود، قیمت اسمی آن است. به این معنا که انتشاردهنده این او‌‌‌‌‌راق، موظف است اقساط را در زمان‌های مقرر، به‌وسیله مراجع اعلام شد‌ه به دارنده این اور‌‌‌اق بپردازد.

• مالکیت مشاع

اور‌اق جعالـه، اورا‌‌‌ق مالکیت مشاع دارایی‌هایی است که بر اساس قرارداد جعاله، تعهد انجام و تحویل آن مقرر گردیده است.

• تأمین مالی پروژه‌ها

اوراق جعالـه ابزاری کارآمد برای تامین مالی پروژه‌های مختلف در بخش‌های دولتی و غیردولتی هستند. با انتشار او‌راق جعالـه، نهادهای مختلف می‌توانند منابع مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های خود را از سرمایه‌گذاران جذب کنند.

• میزان بازدهی اوراق جعاله

سود اوراق جعالـه معمولاً بالاتر از نرخ سود سپرده‌های بانکی است. به این معنی که با سرمایه‌گذاری در او‌ر‌‌‌اق جعا‌لـه، می‌توانید سود بیشتری نسبت به سپرده‌های بانکی کسب کنید.

• معافیت‌های مالیاتی

معمولاً سود اوراق جعاله معاف از مالیات است و تمام پولی که به عنوان سود دریافت می‌کنید، به شما تعلق خواهد داشت.

• قابلیت معامله

او‌راق جعالـه در بازار ثانویه قابل معامله هستند و می‌توانید آن‌ها را قبل از سررسید به دیگران بفروشید.

• سطح ریسک

اور‌اق جعا‌لـه می‌توانند توسط وثایق (مانند املاک و مستغلات) یا تعهدات دولت تضمین شوند. این موضوع به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد که در صورت بروز هرگونه مشکل، اصل سرمایه آن‌ها بازگردانده خواهد شد.

• تنوع در سررسید

اوراق جعالـه می‌توانند برای مدت زمان‌های مختلف (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت) منتشر شوند. این موضوع به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا با توجه به نیازها و اهداف خود، او‌‌‌راق مناسب را انتخاب کنند.

• نرخ سود معین

نرخ سود اوراق جعاله معین و از پیش تعیین شد‌ه است. به این معنی که شما از قبل می‌دانید که چه مقدار سود در طول دوره سرمایه‌گذاری خود دریافت خواهید کرد.

نحوه خرید اوراق جعاله

او‌راق جعا‌لـه از طریق شعب مجاز بانک‌ها و موسسات اعتباری و همچنین کارگزاری‌های بورس او‌‌‌راق بهادار قابل خریداری هستند. برای خرید اوراق جعاله قابل معامله در بازار سرمایه باید دارای کد بورسی باشید. سپس از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری خود امکان خرید و فروش اوراق جعاله را خواهید داشت.

سخن آخر

اوراق جعاله به عنوان یک ابزار تامین مالی و زیر مجوعه اوراق صکوک، نشان‌دهنده مالکیت مشاع خدمتی یا دارایی است. در این نوع او‌‌‌راق بهاداری، دارندگان آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی هستند که طبق قرارداد جعاله، تعهد انجام و تحویل آن مقرر گردیده است. پس از پایان عمل (موضوع قرارداد جعاله)، صاحبان او‌‌‌راق، مالک مشاع نتیجه عمل خواهند بود.

اور‌ا‌ق جعا‌‌لـه می‌توانند ابزاری نوین و کارآمد برای تامین مالی پروژه‌های مختلف، کسب سود و مشارکت در پروژه‌های ملی باشند. با سرمایه‌گذاری آگاهانه در این او‌‌‌راق، می‌توانید به رشد و توسعه اقتصاد کشور کمک کنید و از سود آن‌ها نیز بهره‌مند شوید.

سوالات متداول