انواع ارز دیجیتال؛ معرفی لیست کامل کوین‌ها و توکن‌ها

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)، نوعی دارایی دیجیتال است که از فناوری رمزنگاری برای انتقال ارزش و حفظ امنیت تراکنش‌ها استفاده می‌کند و به‌صورت غیرمتمرکز و مستقل از بانک‌ها و دولت‌ها فعالیت می‌کند. با ظهور بیت‌کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال در سال ۲۰۰۹، کریپتوکارنسی‌ها به مرور محبوبیت بیشتری پیدا کردند و اکنون صدها نوع ارز دیجیتال مختلف در بازار موجود است. در ادامه این مقاله از کاریزما لرنینگ به معرفی انواع ارز دیجیتال می‌پردازیم.

ارز دیجیتال چیست و چگونه کار می‌کند؟

ارزهای دیجیتال با ارائه یک سیستم مالی جایگزین، موجب تسهیل تراکنش‌های بین المللی با کارمزدهای پایین‌تر شده و همچنین فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری را به فعالان بازارهای مالی می‌دهند. ارزهای دیجیتال شامل انواع مختلفی مانند بیت‌کوین، آلت‌کوین‌ها، استیبل‌کوین‌ها، و توکن‌ها هستند. بیشتر انواع ارزهای دیجیتال بر روی فناوری بلاکچین بنا شده‌اند. بلاکچین یک دفتر کل توزیع‌شده است که تمامی تراکنش‌ها در آن به‌صورت شفاف و غیرقابل تغییر ذخیره می‌شوند. هر تراکنش جدید در یک بلاک ثبت شده و پس از تایید توسط شبکه، به بلاک‌های قبلی متصل می‌شود.

ویژگی‌های ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال چند ویژگی اصلی دارند که آن‌ها را از پول‌های سنتی و ارزهای فیات متمایز می‌کند:

• غیرمتمرکز بودن: اغلب ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین از شبکه‌های غیرمتمرکز بلاکچین استفاده می‌کنند که به‌جای یک سرور مرکزی، توسط شبکه‌ای از کاربران کنترل می‌شود. این ساختار غیرمتمرکز باعث می‌شود که کنترل و نظارت بر ارز دیجیتال از دست بانک‌ها و دولت‌ها خارج شود.
• تراکنش‌های امن: به دلیل استفاده از فناوری بلاکچین، تراکنش‌های ارز دیجیتال به‌صورت رمزگذاری شده و امن انجام می‌شوند. این امنیت بالا باعث کاهش احتمال تقلب و دستکاری در تراکنش‌ها می‌شود.
• سرعت و هزینه پایین: تراکنش‌های ارز دیجیتال معمولا سریع‌تر و ارزان‌تر از روش‌های بانکی سنتی است، به‌ویژه در تراکنش‌های بین‌المللی که بانک‌ها ممکن است کارمزدهای بالایی دریافت کنند.
• ناشناس بودن: تراکنش‌ها در ارزهای دیجیتال به‌طور نسبی ناشناس هستند؛ به این معنا که به‌جای نام و مشخصات کاربر، از آدرس‌های کیف پول دیجیتال استفاده می‌شود تا حریم خصوصی کاربران حفظ شود.

انواع ارز دیجیتال بر اساس مفهوم

امروزه، ارزهای دیجیتال به علت مزایای امنیت، سرعت و کاهش هزینه‌ها در تراکنش‌های بین‌المللی، مورد توجه قرار گرفته‌اند. ارزهای دیجیتال در دو دسته اصلی کوین و توکن تقسیم می‌شوند و هر دسته برای اهداف مختلفی طراحی شده و دارای تفاوت‌های عملکردی هستند.

1. کوین‌ها (Coins):
   کوین‌ها دارای بلاکچین مستقل خود هستند و معمولا برای مبادله ارزش و به عنوان پول دیجیتال به کار می‌روند. معروف‌ترین کوین‌ها بیت‌کوین (BTC) و اتریوم (ETH) هستند که هر دو شبکه‌های قدرتمند و پراستفاده در دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند.
2.  توکن‌ها (Tokens):
   توکن‌ها معمولا بر روی بلاکچین‌های موجود ساخته می‌شوند و به عنوان واحدهایی برای دسترسی به خدمات خاص یا به عنوان ارزهای بومی پلتفرم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتریوم به‌عنوان بستری محبوب برای ایجاد توکن‌ها، نقش بزرگی در گسترش توکن‌ها داشته است.

دسته بندی توکن‌ها بر اساس کاربرد

توکن‌ها بر اساس کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها کمک می‌کنند تا بهتر درک کنیم که هر توکن به چه منظور و با چه هدفی طراحی شده‌است.

1- توکن‌های دیفای (DeFi)

دیفای یا مالی غیرمتمرکز، به مجموعه‌ای از پروتکل‌ها و خدمات مالی گفته می‌شود که به صورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه‌های مالی مانند بانک‌ها اجرا می‌شوند. این توکن‌ها امکان دسترسی به خدمات مالی مانند وام‌گیری، وام‌دهی و مبادلات دارایی‌ها را فراهم می‌کنند.

مثال‌هایی از توکن‌های دیفای:

• کامپوند (COMP): توکن حاکمیتی پلتفرم کامپوند که کاربران می‌توانند با استفاده از آن در مدیریت پروتکل مشارکت کنند و از وام‌های غیرمتمرکز بهره‌مند شوند.
• آوه (AAVE): توکن اصلی پروتکل آوه که برای وام‌گیری و وام‌دهی به کار می‌رود و کاربران می‌توانند با وثیقه‌گذاری دارایی‌های خود وام دریافت کنند.
• یونی‌سواپ (UNI): یونی‌سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که کاربران با تامین نقدینگی در این پلتفرم پاداش گرفته و می‌توانند در تصمیم‌گیری‌ها شرکت کنند.

2- توکن‌های وب 3

وب 3 به نسل جدیدی از اینترنت گفته می‌شود که به صورت غیرمتمرکز و با تأکید بر حفظ حریم خصوصی کاربران توسعه می‌یابد. توکن‌های وب 3 امکان دسترسی کاربران به خدمات دیجیتال و مدیریت داده‌ها را فراهم می‌کند.

مثال‌هایی از توکن‌های وب 3:

• فایل‌کوین (FIL): فایل‌کوین یک شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز است که به کاربران اجازه می‌دهد فضای ذخیره‌سازی خود را به اشتراک بگذارند و به ازای آن توکن FIL کسب کنند.
• هلیوم (HNT): هلیوم برای ایجاد یک شبکه اینترنت اشیا (IoT) غیرمتمرکز طراحی شده‌است و کاربرانی که در این شبکه شرکت کنند، توکن HNT دریافت می‌کنند.
• آر یو (AR): آر یو به عنوان یک بستر ذخیره‌سازی دائمی اطلاعات به کار می‌رود و برای حفظ داده‌های دیجیتال به شکل غیرمتمرکز راه اندازی شده‌است.

3- توکن‌های خدماتی

توکن‌های خدماتی (Utility Tokens) ابزارهای دیجیتالی هستند که برای دسترسی به محصولات و خدمات خاص در یک پلتفرم بلاکچین ایجاد شده‌اند. این نوع توکن‌ها ارزش خود را از استفاده مردم از آن خدمات یا پلتفرم‌ها بدست می‌آورند. بدان معنا که هرچه اکوسیستم ارائه دهنده آن توکن پرکاربردتر باشد و بیشتر مورد استفاده قرار گیرد، قیمت توکن نیز پ بالاتر خواهد بود.

مثال‌هایی از توکن‌های خدماتی:

• چین‌لینک (LINK): چین‌لینک یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز است که داده‌های خارجی را به قراردادهای هوشمند انتقال می‌دهد. توکن LINK به عنوان واسطه‌ای برای پرداخت به ارائه‌دهندگان داده در شبکه استفاده می‌شود.
• بایننس کوین (BNB): بایننس کوین، توکن بومی صرافی بایننس است و برای پرداخت کارمزدهای تراکنش‌ها، دسترسی به امکانات صرافی و حتی شرکت در عرضه اولیه کوین‌های جدید استفاده می‌شود.

4- توکن‌های متاورسی

توکن‌های متاورسی (Metaverse Tokens) در دنیای متاورس کاربرد داشته و قابل مبادله هستند. متاورس فضایی بر پایه بلاکچین است که در آن کاربران می‌توانند از طریق واقعیت مجازی و واقعیت افزوده با یکدیگر تعامل کرده و اقتصاد دیجیتال خود را ایجاد کنند.

مثال‌هایی از توکن‌های متاورسی:

• دیسنترالند (MANA): دیسنترالند یک دنیای مجازی مبتنی بر بلاکچین اتریوم است که کاربران می‌توانند با استفاده از توکن MANA زمین مجازی و آیتم‌های دیگر خریداری کنند.
• اکسی اینفینیتی (AXS): اکسی اینفینیتی یک بازی بلاکچینی است که به کاربران اجازه می‌دهد از طریق پرورش و مبارزه با موجودات دیجیتال (اکسی‌ها) درآمد کسب کنند و در این بازی توکن‌های AXS به عنوان پاداش و دارایی قابل معامله استفاده می‌شود.

5- توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs)

توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFTها (Non-Fungible Tokens) نمایانگر دارایی‌های دیجیتال یا فیزیکی هستند. این توکن‌ها قابلیت تعویض‌پذیری ندارند؛ یعنی هر توکن ارزش و ویژگی‌های خاص خود را دارد و نمی‌تواند با توکن دیگری معادل قرار گیرد. NFTها عمدتا در حوزه‌های هنر دیجیتال، آیتم‌های بازی، کلکسیون‌های ورزشی و حتی املاک دیجیتال استفاده می‌شوند.

مثال‌هایی از توکن‌های غیرقابل تعویض:

• کریپتوپانک‌ها: مجموعه‌ای از طراحی‌های دیجیتال که هر کدام دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد هستند. این NFTها به عنوان یکی از اولین و محبوب‌ترین کلکسیون‌ها شناخته می‌شوند.
• بورد ایپ (BAYC): مجموعه‌ای از آواتارهای دیجیتال به شکل میمون هستند که به محبوبیت زیادی در بین علاقه‌مندان به هنر و کلکسیونر رسیده‌اند.

6- ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)

ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) یا CBDC، نسخه دیجیتالی از پول ملی است که توسط بانک مرکزی هر کشور صادر و کنترل می‌شود. این نوع ارز دیجیتال به دلیل پشتیبانی دولت‌ها و نظارت مستقیم بانک مرکزی، از ثبات بیشتری برخوردار است و به عنوان پلی میان ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات سنتی عمل می‌کند.

مثال‌هایی از CBDCها:

• یوان دیجیتال (DCEP): ارز دیجیتال بانک مرکزی چین که به عنوان یک جایگزین دیجیتال برای یوان فیزیکی عرضه شده و از سوی دولت چین به صورت گسترده مورد آزمایش و استفاده قرار می‌گیرد.
• یورو دیجیتال: بانک مرکزی اروپا نیز برنامه‌هایی برای ایجاد یورو دیجیتال دارد تا تراکنش‌های امن و سریع‌تری را فراهم کند.

روش پیدا کردن دسته بندی انواع ارز های دیجیتال

برای پیدا کردن دسته‌بندی‌های ارزهای دیجیتال و توکن‌ها، یکی از بهترین و معتبرترین منابع وب‌سایت CoinMarketCap است. کوین مارکت کپ یکی از مراجع اصلی برای مشاهده و پیگیری قیمت، رتبه و اطلاعات مربوط به ارزهای دیجیتال مختلف است. برای دسترسی به دسته‌بندی‌ها در این سایت، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

از طریق جستجوی «CoinMarketCap» یا آدرس coinmarketcap.com وارد این سایت شوید. در بالای صفحه، گزینه‌ای به نام «Cryptocurrencies» وجود دارد که انواع ارز های دیجیتال و دسته‌بندی‌های آن‌ها را نمایش می‌دهد. در این بخش می‌توانید دسته‌بندی‌های مختلفی از جمله DeFi ،NFTs ،Stable Coins و Metaverse را مشاهده و فیلتر کنید تا توکن‌های مورد نظر خود را بیابید. با کلیک روی هر ارز دیجیتال، اطلاعات کاملی در مورد ارزش بازار، حجم معاملات، نمودار قیمت و موارد دیگر در اختیار شما قرار می‌گیرد.

جمع‌بندی

در این مقاله انواع ارز دیجیتال و دسته‌بندی‌های مختلف آن‌ها بر اساس کارکرد و ساختار را بررسی کردیم. ابتدا مفهوم ارز دیجیتال و تفاوت بین کوین‌ها و توکن‌ها را توضیح دادیم و سپس به دسته‌بندی‌های مختلف توکن‌ها شامل توکن‌های دیفای، وب ۳، خدماتی، متاورسی و NFTها پرداختیم. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا با شناخت بهتر و جامع‌تری وارد دنیای ارزهای دیجیتال شوید.

سوالات متداول