قوانین تصادف با عابر پیاده؛ چه زمانی عابر مقصر است؟
حکم تصادف با عابر پیاده چیست؟ شاید تصور کنید در صورت تصادف خودرو با عابر پیاده، در بیشتر مواقع راننده خودرو مقصر است و عابر میتواند خسارت خود را از بیمه ماشین مقصر دریافت کند؛ اما قانون تصادف با عابر پیاده چنین چیزی را اصلاً تایید نمیکند. به همین دلیل قصد داریم در این مقاله از کاریزما لرنینگ، یک بار برای همیشه قوانین تصادف با عابر پیاده را کامل توضیح دهیم.
اگر با عابر پیاده تصادف کنیم چه میشود؟
اکثر افراد تصور میکنند عابر پیاده بهدلیل بیدفاع بودن در برابر خودرو یا موتورسیکلت، هیچگاه مقصر نیست، اما این طرز فکر اشتباه است. قوانین تصادف با عابر پیاده به ما میگویند اولویت حفظ جان افراد است. بعد از تصادف صحنه تصادف را ترک نکنید، در جای مطمئن توقف و فلاشرهای خودرو را روشن کنید و با ۱۱۰ و اورژانس ۱۱۵ حتماً تماس بگیرید.
تعیین مقصر حادثه بر عهده قانون و کارشناسها است. شما بهعنوان راننده یا عابر پیاده باید از حقوق خود مطلع باشید و از آن دفاع کنید.
در صورت تصادف با عابر پیاده مقصر کیست؟
قانون برای راننده و عابر وظایفی را تعیین کرده است. پایبند نبودن به این وظایف از سمت عابر یا راننده، مقصر حادثه را مشخص میکند که احتمال دارد هر دو طرف یا فقط یکی از آنها باشد.
چه زمانی معمولاً راننده مقصر شناخته میشود؟
در این موارد در عمل، بخش عمده یا تمام مسئولیت متوجه راننده است:
- سرعت غیرمجاز یا غیرمطمئن: برای مثال سرعت زیاد در کوچه، اطراف مدرسه یا مناطق مسکونی
- عدم توجه به جلو؛ حواسپرتی با موبایل، صحبت، خستگی یا خوابآلودگی
- رعایت نکردن حق تقدم عابر پیاده: روی خطکشی یا گذرگاه مخصوص
- عبور از چراغ قرمز: بیتوجهی به علائم راهنمایی و رانندگی
- نقص فنی مهم خودرو: مثل ترمز که راننده میدانسته و آن را برطرف نکرده
- رانندگی در حال مستی یا تحت تاثیر مواد؛ در این حالت حتی اگر عابر خطا کرده باشد، مسئولیت راننده بسیار سنگین است.
اگر راننده گواهینامه و بیمه خودرو معتبر داشته باشد، سرعت مجاز و مطمئنه را رعایت کرده باشد، خودرو نقص ایمنی نداشته باشد و هنگام نزدیک شدن به عابر سرعت را کم کرده و تلاش معقول برای جلوگیری از حادثه انجام داده باشد، بخش مهمی از تقصیر میتواند از راننده برداشته شود.
چه زمانی عابر پیاده مقصر است؟
عابر پیاده هم مکلف است قوانین عبور و مرور مخصوص خودش را رعایت کند. در این حالتها ممکن است عابر مقصر اصلی شناخته شود:
- عبور از محل غیرمجاز مانند عبور از وسط خیابان (در صورتی که خطکشی یا پل عابر وجود دارد) یا ورود به بزرگراه و آزادراه که اصولاً برای عابر ممنوع است.
- عبور در حالی که چراغ عابر قرمز است.
- ورود ناگهانی به مسیر خودرو بدون فرصت واکنش منطقی برای راننده
- ایستادن یا توقف در مسیر سوارهرو (مثلا وسط خیابان برای گرفتن تاکسی)
- رفتارهای پرخطر مثل عبور در حال صحبت با موبایل، استفاده از هدفون یا دویدن ناگهانی میان خودروها
در این شرایط، کارشناس میتواند درصد بالایی از قصور را برای عابر در نظر بگیرد؛ با این حال، معمولاً بررسی میشود که آیا راننده میتوانسته با رعایت احتیاط بیشتر از حادثه جلوگیری کند یا خیر.
تصادف با عابر پیاده کودک
در تصادف با عابر پیاده کودک، قانون حساستر است؛ چون کودک قدرت تشخیص و مراقبت از خود را بهاندازهی بزرگسال ندارد. معمولاً:
- برای والدین یا سرپرست کودک، بهدلیل عدم مراقبت سهمی از تقصیر در نظر گرفته میشود.
- برای راننده اگر سرعت مطمئنه رعایت نشده باشد یا در محلهای پررفتوآمد کودکان (مدرسه، پارک، کوچه مسکونی) با سرعت بالا حرکت کرده باشد، درصد قابلتوجهی تقصیر ثبت میشود.
در بسیاری از این پروندهها، کارشناس درصد تقصیر را بین راننده و سرپرست کودک تقسیم میکند؛ ولی باز هم پرداخت دیه معمولاً از محل بیمه شخص ثالث انجام میشود.
قوانین تصادف با عابر پیاده در محلهای مختلف
همانطور که اشاره کردیم، عابر پیاده وظایفی دارد که قانون برای او تعیین کرده است. از مهمترین وظایف عابران پیاده، عدم حضور در محلهای نامناسب است. با بیان چند مثال، این موضوع را دقیقتر بررسی کردهایم.
تصادف با عابر پیاده در خیابان
در خیابانهای شهری، اگر عابر از خطکشی عابر پیاده عبور کند و چراغ عابر سبز باشد، حق تقدم با عابر است و عدم توقف راننده میتواند تقصیر سنگینی برای او ایجاد کند. در غیر این صورت، امکان مقصر شناخته شدن عابر بالا است. در عمل، نحوه ترسیم کروکی، سرعت و فاصله، وضعیت دید (شب یا روز) و فیلم دوربینها نقش تعیینکننده دارد.
تصادف با عابر پیاده در کوچه
در معابر و کوچهها، معمولاً از راننده انتظار بیشتری برای احتیاط میرود. کوچهها محل رفتوآمد هستند، بنابراین سرعت مطمئنه باید بسیار کم باشد. اگر راننده با سرعت بالا حرکت کند یا به اطراف توجه نداشته باشد، معمولاً بخش عمده تقصیر برای راننده است، حتی اگر عابر ناگهان از بین دو خودروی پارکشده بیرون آمده باشد.
تصادف با عابر پیاده در اتوبان و جاده
مطابق قوانین ایمنی راهها، عبور عابر پیاده از اتوبان و آزادراه ممنوع است. در نتیجه از نظر تقصیر، عابر معمولاً مقصر اصلی شناخته میشود. با این حال، از نظر مسئولیت مالی، در اکثر موارد بیمه شخص ثالث راننده موظف به پرداخت دیه عابر است.
تصادف با عابر پیاده زیر پل هوایی
در تصادف با عابر پیاده زیر پل هوایی، قانون بهشدت جانب راننده را میگیرد:
- وقتی در شعاع مشخص (تا چندصد متر) پل عابر پیاده وجود دارد، عابر باید از پل استفاده کند.
- در بسیاری از آرای کارشناسی، اگر عابر درست در زیر یا نزدیک پل هوایی با خودرو برخورد کند، عابر 100 درصد مقصر شناخته میشود و مسئولیت کیفری متوجه راننده نیست.
آیا تصادف با عابر پیاده زندان دارد؟
پاسخ کلی این است که تصادف با عابر پیاده ممکن است منجر به حبس شود، اما نه در همه موارد و نه برای هر نوع تصادف، بلکه چند حالت مهم وجود دارد:
- تصادف منجر به خسارت مالی صرف
اگر عابر فقط دچار خسارت مالی (آسیب به وسایل همراه) شود و آسیب بدنی نبیند، موضوع معمولاً در حد پرداخت خسارت است و بحث حبس مطرح نمیشود.
- تصادف جرحی (آسیب بدنی)
این نوع تصادف معمولاً در قالب بیاحتیاطی در رانندگی بررسی میشود. بسته به شدت جراحت، مواد ۷۱۵ تا ۷۱۷ قانون مجازات اسلامی، مجازات حبس از حدود ۱۵ روز تا ۱ سال بههمراه پرداخت دیه را پیشبینی کردهاند. البته با حکم قاضی، پرداخت جریمه میتواند جایگزین حبس شود.
- تصادف منجر به فوت با عابر پیاده
در اغلب موارد، این وضعیت بهعنوان قتل غیرعمد ناشی از تخلفات رانندگی بررسی میشود. مجازات آن میتواند ۶ ماه تا ۳ سال حبس بههمراه پرداخت دیه کامل انسان باشد.
- تصادف با عابر پیاده و فرار
اگر راننده بعد از تصادف فرار کند و از کمک به مصدوم خودداری نماید، طبق قانون، دادگاه میتواند او را به بیش از دو سوم حداکثر مجازات حبس و حتی محرومیت از رانندگی برای چند سال محکوم کند.
حکم تصادف در حالت مستی، تصادف تحت تاثیر مواد مخدر و رانندگی بدون گواهینامه نیز به همین صورت سنگین است.
مراحل شکایت تصادف با عابر پیاده
تفاوتی ندارد راننده هستید یا عابر پیاده؛ بعد از وقوع تصادف، باید اقدامات مشخصی را انجام دهید تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنید. مراحل قانونی تصادف با عابر پیاده عبارتاند از:
- تماس با پلیس و اورژانس: تحت هر شرایطی با پلیس و اورژانس تماس بگیرید (حتی اگر عابر بگوید آسیبی ندیده است و شکایتی ندارد). ثبت رسمی تصادف بدون حضور پلیس و اورژانس امکانپذیر نیست.
- انتقال مصدوم و تشکیل پرونده پزشکی: حتماً اورژانس باید مصدوم را به بیمارستان منتقل کند، حتی اگر آسیب بسیار جزئی باشد. مدارک بیمارستان، گزارش اورژانس و پزشکی قانونی پایه محاسبه دیه و نوع آسیب هستند.
- تشکیل پرونده در کلانتری و دادسرا: مدارک خودرو (کارت ماشین، بیمهنامه، گواهینامه) بررسی میشود و پرونده برای صدور نظر کارشناسی و در صورت لزوم طرح شکایت، به دادسرا میرود.
اگر به هر دلیلی نیاز به استعلام بیمهنامه خود دارید، میتوانید از روشهایی که در مقاله استعلام بیمه شخص ثالث توضیح دادهایم، استفاده کنید.
- بررسی کارشناس رسمی و کروکی تصادف: کارشناس با توجه به محل حادثه، آثار ترمز، فیلم دوربینها، اظهارات طرفین و موارد دیگر، درصد تقصیر را تعیین میکند.
- جمعآوری مدارک برای بیمه: شامل بیمهنامه شخص ثالث، کارت خودرو و گواهینامه، گزارش پلیس و کروکی و مدارک پزشکی و رای دادگاه
پس از تکمیل مدارک و تعیین نهایی مقصر و میزان دیه، بیمه شخص ثالث مبلغ را مطابق قانون پرداخت میکند؛ اگر بیمهای در کار نباشد، صندوق تامین خسارتهای بدنی وارد موضوع میشود. اگر درباره میزان تقصیر، مبلغ دیه یا پرداخت آن اختلافی باشد، موضوع از طریق دادگاه و در صورت نیاز با کمک وکیل پیگیری میشود.
دیه تصادف با عابر پیاده چقدر است؟
طبق نرخهای اعلامی قوه قضائیه برای دیه سال ۱۴۰۴ دیه کامل انسان در ماههای عادی حدود 1 میلیارد و 600 میلیون تومان است. در ماههای حرام این مبلغ تا حدود 2 میلیارد و 133 میلیون تومان افزایش پیدا میکند. در مصدومیتهای غیر از فوت، پزشکی قانونی درصد آسیب را تعیین میکند و دیه بر همان نسبت از دیه کامل محاسبه میشود. دیه تصادف با عابر پیاده به سه عامل بستگی دارد:
- نوع و شدت آسیب
- زمان و مکان حادثه
- میزان تقصیر راننده و عابر
قوانین تصادف با عابر پیاده بدون گواهینامه
تصادف با عابر پیاده بدون داشتن گواهینامه حساسترین سناریوی ممکن برای راننده است؛ چون هم از نظر کیفری و هم مالی، فشار زیادی وارد میکند. بهطور کلی اگر راننده اصلاً گواهینامه نداشته باشد و با عابر تصادف کند:
- از نظر کیفری، عمل او میتواند مصداق قتل یا صدمه غیرعمد با تشدید مجازات باشد.
- دادگاه میتواند علاوهبر حبس (مثلاً در تصادف منجر به فوت، ۶ ماه تا ۳ سال)، حق رانندگی را ۱ تا ۵ سال از او سلب کند.
از نظر بیمه، بیمه شخص ثالث معمولاً دیه عابر را بهطور کامل پرداخت میکند تا حق زیاندیده ضایع نشود، اما میتواند بخشی یا حتی تمام مبلغ پرداختی را در قالب رجوع به راننده بدون گواهینامه از او پس بگیرد. جزئیات بیشتر را میتوانید در مقاله زیر مطالعه کنید:
ضرورت داشتن بیمه شخص ثالث در تصادف با عابر پیاده
در تصادف با عابر پیاده، بیمه شخص ثالث تنها چیزی است که میتواند فشار مالی سنگین دیه و هزینههای درمان را از دوش راننده بردارد. کمترین عواقب نداشتن بیمه در تصادف این است که کوچکترین تصادف جرحی میتواند به تعهدات مالی صدها میلیونی منجر شود.
خرید و تمدید بهموقع بیمه شخص ثالث اهمیت بسیار زیادی دارد. برای خرید و تمدید بیمه ماشین خود میتوانید به سامانه جامع کاریزما بیمه مراجعه کنید. کاریزما بیمه بخش بیمهای گروه مالی کاریزما است که بهصورت آنلاین بیمه شخص ثالث خودرو و سایر انواع بیمه را ارائه میکند.
هدف کاریزما بیمه این است که استعلام، مقایسه، خرید یا تمدید بیمه شخص ثالث را برای کاربر ساده، سریع و کاملاً شفاف کند. برای مقایسه شرکتهای مختلف جهت خرید یا تمدید بیمه شخص ثالث خود، روی دکمه زیر کلیک کنید:
همچنین در ویدیوی زیر نحوه خرید یا تمدید بیمهنامه شخص ثالث از طریق اپلیکیشن کاریزما را توضیح دادهایم. ویدیوی زیر را مشاهده کنید.
جمعبندی مطلب
در قوانین تصادف با عابر پیاده نه همیشه راننده مظلوم است و نه همیشه عابر؛ هر دو طرف وظایف مشخصی دارند و پلیس و دادگاه بر اساس این وظایف، درصد تقصیر را تعیین میکنند. محل حادثه (کوچه، خیابان، اتوبان، زیر پل هوایی)، رفتار عابر (عبور ناگهانی، بیتوجهی به چراغ، عبور از محل ممنوع)، وضعیت راننده (سرعت، هوشیاری، داشتن گواهینامه، نقص فنی خودرو) و حتی لحظهبهلحظه صحنه تصادف در این تصمیم موثر است. در نهایت، دیه و خسارت بدنی عابر معمولاً از محل بیمه شخص ثالث پرداخت میشود و نبود این بیمه یا فرار از صحنه، میتواند ماجرا را از یک پرونده مالی، به یک بحران جدی کیفری برای راننده تبدیل کند.
سوالات متداول
بهتر است آرامش خود را حفظ کنید، صحنه را ترک نکنید و در جای امن توقف کنید. فوراً با ۱۱۰ و ۱۱۵ تماس بگیرید، به مصدوم کمک کنید و از جابهجا کردن او بدون نظر اورژانس خودداری کنید. مدارک خود را آماده کنید و منتظر حضور پلیس و تنظیم کروکی باشید.
در تصادف با عابر پیاده در اتوبان، چون حضور عابر در آزادراه اصولاً ممنوع است، از نظر قانونی عابر معمولاً مقصر اصلی شناخته میشود. با این حال اگر راننده مرتکب تخلفاتی مثل سرعت غیرمجاز، مستی یا بیتوجهی کامل به جلو شده باشد، ممکن است برای او هم درصدی از تقصیر در نظر گرفته شود.
حکم تصادف با عابر پیاده بستگی به نتیجه حادثه و رفتار راننده دارد. در خسارتهای جرحی معمولاً پرداخت دیه متناسب با میزان آسیب، در تصادف منجر به فوت معمولاً قتل غیرعمد با حبس ۶ ماه تا ۳ سال و پرداخت دیه کامل و در صورت وجود تخلفات حادثهساز از سمت راننده (سرعت غیرمجاز، مستی، فرار، رانندگی بدون گواهینامه)، مجازات حبس و محرومیت از رانندگی ممکن است شامل حال راننده شود.
مبلغ دیه تصادف ماشین با عابر پیاده متناسب با نوع آسیب و سال و ماه وقوع حادثه تعیین میشود. اگر عابر فوت کند، دیه بر اساس دیه کامل انسان در همان سال محاسبه میشود. اگر عابر فقط مصدوم شود، پزشکی قانونی درصد آسیب را مشخص میکند و دیه به همان نسبت از دیه کامل محاسبه میشود.
