بیمه شخص ثالث راننده محور : نکاتی که هر راننده باید بداند!

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که خیلی زود همه راننده‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، طرح راننده محور شدن بیمه شخص ثالث است. در این مقاله از کاریزما لرنینگ به‌طور کامل بررسی می‌کنیم که بیمه شخص ثالث راننده محور چیست، چه مزایا و چالش‌هایی دارد و اجرای آن چه تغییری در بیمه ماشین ایجاد می‌کند. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

بیمه شخص ثالث راننده محور چیست؟

در بیمه شخص ثالث راننده محور، بیمه‌نامه به نام راننده صادر می‌شود. در نتیجه، حتی اگر راننده پشت فرمان خودروی دیگری بنشیند، تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار می‌گیرد و دیگر پلاک خودرو معیار اصلی نیست.

در بیمه شخص ثالث راننده محور، مبنای محاسبه حق‌بیمه، نحوه رانندگی راننده است. در این شیوه، شرکت بیمه بر اساس عواملی مانند سابقه تصادف و خسارت، تعداد و نوع تخلفات رانندگی، سن و تجربه رانندگی و برخی شاخص‌های دیگر، حق‌بیمه را تعیین می‌کند. به این ترتیب، راننده‌ای که با احتیاط رانندگی می‌کند و سابقه خسارت و تخلف کمی دارد، حق‌بیمه پایین‌تری می‌پردازد و تخفیف‌های بیمه‌ای به نام خود او ثبت می‌شود، نه برای پلاک خودرو.

برای اینکه اطلاعات بیشتری درباره بیمه شخص ثالث کسب کنید، مطالعه مقاله «بیمه شخص ثالث چیست؟ راهنمای جامع صفر تا صد» را به شما پیشنهاد می‌دهیم. 

چرا بیمه شخص ثالث راننده محور می‌شود؟

سال‌هاست بیمه شخص ثالث در ایران به‌صورت خودرو‌محور صادر می‌شود؛ یعنی این بیمه‌نامه به پلاک خودرو متصل است. نتیجه این سازوکار، ایجاد نوعی بی‌عدالتی بود؛ چون در زمان پرداخت حق بیمه، تفاوتی بین رانندگان پرخطر و رانندگان قانون‌مند قائل نمی‌شد. هدف از اجرای بیمه شخص ثالث راننده محور، عادلانه‌تر شدن حق‌بیمه بین رانندگان و تشویق به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی است.

خرید آنلاین بیمه شخص ثالث

معایب و مزایای بیمه شخص ثالث راننده محور

راننده محور شدن بیمه خودرو یک تغییر بزرگ در خرید و استفاده از مهم‌ترین بیمه نامه رانندگان است. پس باید به‌صورت دقیق از مزایا و معایب آن آگاه باشیم. در ادامه به بررسی کامل معایب و مزایای بیمه شخص ثالث می‌پردازیم:

مزایای بیمه شخص ثالث راننده محور

بیمه شخص ثالث راننده محور مزایایی دارد که آن را به یکی از تحولات مهم صنعت بیمه تبدیل می‌کند. مهم‌ترین مزایای آن شامل موارد زیر می‌شود:

• عدالت بیشتر برای پرداخت حق‌بیمه

در مدل فعلی، راننده محتاط و راننده پرخطر تقریباً حق‌بیمه یکسانی می‌پردازند؛ راننده‌محور شدن بیمه شخص ثالث باعث می‌شود هر فرد متناسب با ریسک واقعی خودش (سابقه تخلف، نمره منفی، تصادفات) حق‌بیمه بدهد.

• تشویق جدی به رانندگی ایمن

وقتی راننده بداند هر تخلف و تصادف مستقیماً روی حق‌بیمه سال بعد اثر می‌گذارد، انگیزه بیشتری برای رعایت مقررات، رانندگی در سرعت مجاز و پرهیز از رفتارهای پرخطر دارد. 

• کارایی بیشتر در مدیریت ریسک برای شرکت‌های بیمه

شرکت بیمه به‌جای اینکه فقط به مدل خودرو، سال ساخت و کاربری آن تکیه کند، به اطلاعات واقعی رانندگی فرد متکی می‌شود. با این کار، امکان قیمت‌گذاری دقیق‌تر و کاهش خسارت‌های غیرمنتظره فراهم خواهد شد.

معایب بیمه شخص ثالث راننده محور

راننده محور شدن بیمه خودرو چالش‌هایی نیز دارد. مهم‌ترین چالش، نیاز به زیرساخت داده‌ای قوی و اتصال دقیق میان پلیس راهور و شرکت‌های بیمه است تا اطلاعات تخلفات و سوابق رانندگی به‌روز و دقیق منتقل شود. سایر چالش‌های این نوع از بیمه شخص ثالث شامل موارد زیر می‌شوند:

• پیچیدگی اجرایی و وابستگی شرکت‌های بیمه به پلیس راهور

اجرای واقعی این مدل بدون دسترسی آنلاین، کامل و به‌روز به اطلاعات راهور (سوابق تخلف، نمرات منفی، تصادفات و…) تقریباً غیرممکن است. هر نقص در این داده‌ها می‌تواند به نارضایتی بیمه‌گزار یا خطای جدی در نرخ‌گذاری منجر شود.

• ابهام برای خانواده‌ها و خودروهای دارای چند راننده‌

در بسیاری از خانواده‌ها چند نفر با یک خودرو رانندگی می‌کنند. محدود کردن بیمه به یک راننده اصلی و چند راننده مجاز می‌تواند در عمل سخت و گاهی ناعادلانه به نظر برسد؛ چون اگر حادثه را فردی خارج از فهرست ثبت‌شده رقم بزند، ممکن است فرانشیز افزایش یابد یا پوشش بیمه محدود شود.

• نارضایتی رانندگان پرریسک 

رانندگانی که سابقه تخلف و تصادف بیشتری دارند، با حق‌بیمه‌های بالاتر مواجه می‌شوند که می‌تواند باعث اعتراض و ایجاد فشار به قانون‌گذار و شرکت‌های بیمه‌ها شود.

بیمه شخص ثالث راننده محور بهتر است یا خودرو محور؟

در بیمه شخص ثالث راننده‌محور، تمرکز از خودرو به رفتار و سابقه رانندگی شخص منتقل می‌شود. در این ساختار، میزان خسارات، تصادفات، جرایم رانندگی و سوابق بیمه‌ای هر فرد به‌طور جداگانه ثبت و مبنای تعیین حق‌بیمه قرار می‌گیرد.

بیمه شخص ثالث راننده محور و خودرو محور
مورد مقایسه	بیمه شخص ثالث خودرو‌محور	بیمه شخص ثالث راننده محور
پایه بیمه‌نامه	خودرو	راننده
مبنای پوشش	هر خودرویی که بیمه‌نامه برایش صادر شده تحت پوشش است.	هر خودرویی که این راننده با آن براند، تحت پوشش قرار می‌گیرد.
دامنه پوشش	خسارت‌های جانی و مالی وارد به اشخاص ثالث توسط همان خودرو	خسارت‌های جانی و مالی وارد به اشخاص ثالث، وقتی راننده‌ی نام‌برده پشت فرمان است.
محاسبه حق‌بیمه	بر اساس نوع خودرو، کاربری، سال ساخت، تخفیف عدم خسارت	معمولاً بر اساس سوابق رانندگی و ویژگی های راننده
مالکیت بیمه	متعلق به خودرو	متعلق به شخص راننده
انتقال در زمان فروش خودرو	بیمه با خودرو منتقل می‌شود	بیمه قابل انتقال نیست
پوشش هنگام رانندگی با خودروی دیگر	خیر، مگر خودرو بیمه داشته باشد	بله، اگر راننده بیمه داشته باشد
تعیین حق بیمه	براساس نوع خودرو	براساس ریسک راننده

از نگاه مدیریت ریسک، بیمه شخص ثالث راننده محور منطقی‌تر است؛ زیرا رانندگان کم‌خطر حق بیمه پایین‌تری می‌پردازند و رانندگان پرخطر متناسب با ریسک واقعی خود هزینه می‌کنند. با این حال، از نظر سادگی اجرا و آشنایی مردم، مدل خودرو‌محور فرآیند راحت‌تری دارد. 

برای خرید راحت و آنلاین بیمه ماشین می‌توانید از اپلیکیشن کاریزما استفاده کنید. در اپلیکیشن کاریزما، می‌توانید میزان پوشش و هزینه بیمه شخص ثالث انواع شرکت‌های بیمه را مقایسه و خریدتان را کاملا آنلاین انجام دهید. برای خرید بیمه شخص ثالث روی بنر زیر کلیک کنید.

چه کسانی با اجرایی شدن بیمه شخص ثالث راننده محور متضرر می‌شوند؟

در صورت اجرای کامل بیمه ماشین راننده‌محور، افراد زیر با افزایش هزینه یا محدودیت مواجه می‌شوند:

• رانندگان پرخطر و دارای سابقه تصادف یا جرایم رانندگی؛ چون مستقیماً در طبقه ریسک بالاتر قرار می‌گیرند.
• خانواده‌هایی که یک خودرو و چند راننده دارند؛ زیرا نیاز به ثبت، تعریف و ارزیابی ریسک چند راننده به‌طور هم‌زمان ایجاد می‌شود.

نحوه اجرای بیمه شخص ثالث راننده محور چگونه است؟

در بیمه شخص ثالث راننده‌محور، مبنای قیمت‌گذاری برای حق بیمه، فردی است که پشت فرمان می‌نشیند. هنگام صدور بیمه‌نامه، شرکت بیمه اطلاعات راننده اصلی از جمله سن، مدت اعتبار گواهینامه، سوابق تصادف، نمرات منفی و تخلفات ثبت‌شده را دریافت و براساس آن حق‌بیمه را محاسبه می‌کند. به همین دلیل، رانندگان با سابقه ایمن و کم‌خطر معمولاً حق‌بیمه کمتری می‌پردازند و رانندگان پرریسک هزینه بالاتری خواهند داشت.

در این مدل، امکان معرفی چند راننده مجاز نیز وجود دارد. اگر حادثه توسط یکی از رانندگان ثبت‌شده رخ دهد، فرایند پرداخت خسارت مطابق شرایط بیمه‌نامه انجام می‌شود. اما در صورت بروز حادثه توسط راننده‌ای خارج از فهرست معرفی‌شده، ممکن است فرانشیز افزایش یابد یا شرکت بیمه خسارت را با محدودیت پرداخت کند.

اجرای دقیق بیمه ماشین راننده‌محور نیازمند دسترسی آنلاین شرکت‌های بیمه به سامانه‌های راهور و به‌روزرسانی مستمر سوابق رانندگی است تا نرخ‌گذاری و تمدید بیمه‌نامه بر پایه داده‌های واقعی انجام شود. 

نحوه تعیین حق بیمه شخص ثالث راننده محور

در این مدل، شرکت‌های بیمه و نهادهای نظارتی با استفاده از داده‌های رانندگی هر فرد، نمره ریسک او را محاسبه می‌کنند. این نمره براساس شاخص‌های زیر تعیین می‌شود:

• سوابق تخلفات حادثه‌ساز: نوع و تعداد تخلفات ثبت‌شده در پلیس راهور، به‌ویژه تخلفات پرخطر.
• نمره منفی گواهینامه: بیمه مرکزی برای اجرای کامل طرح، باید این اطلاعات را از پلیس راهور دریافت کند.
• سوابق تصادفات و خسارت‌های قبلی: تعداد و نوع خسارت‌هایی که قبلاً از محل بیمه شخص ثالث پرداخت شده است.
• مشخصات فردی راننده: سن، تجربه رانندگی، نوع گواهینامه و مدت‌زمان داشتن آن.

جزئیات قانونی راننده محور شدن بیمه شخص ثالث چیست؟

در الگوی تازه بیمه شخص ثالث، هنگام صدور بیمه خودرو باید اطلاعات گواهینامه راننده یا رانندگان خودرو ثبت شود تا تخفیف عدم خسارت بر پایه سابقه واقعی و به‌صورت منصفانه محاسبه گردد.  هم‌زمان چند تغییر قانونی دیگر نیز اجرا شده است؛ برای نمونه، در تصادفاتی که ناشی از تخلف حادثه‌ساز باشد، راننده باید بخشی از خسارت را به‌عنوان فرانشیز پرداخت کند.

جدیدترین قانون خرید بیمه شخص ثالث که به تازگی اجرایی شده است، لزوم ثبت اطلاعات محل سکونت در سامانه املاک و اسکان کشور است. نحوه ثبت اطلاعات را در مقاله «نحوه ثبت نام در سامانه املاک و اسکان کشور + آموزش تصویری» به‌صورت کامل توضیح داده‌ایم.

 

بررسی امکان انتقال تخفیف در بیمه شخص ثالث راننده محور

در ساختار خودرو‌محور فعلی، انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث در شرایط مشخص مانند تعویض خودرو توسط همان فرد یا گاهی انتقال به بستگان درجه یک با رعایت قوانین بیمه مرکزی امکان دارد. زیرا تخفیف به خودرو و بیمه‌گزار وابسته است. 

اما در مدل راننده‌محور، منطق بیمه‌ای تغییر می‌کند. تخفیف باید به سوابق فردی راننده تعلق گیرد، نه خودرو. به همین دلیل، تخفیف همراه راننده از خودرویی به خودروی دیگر منتقل می‌شود و احتمالاً امکان انتقال تخفیف به شیوه فعلی محدود‌تر یا حذف می‌شود.

بنابراین در صورت اجرای کامل طرح، تخفیف‌ها ماهیتی شخصی پیدا می‌کنند و به پرونده راننده متصل می‌مانند.

وضعیت اجرای بیمه شخص ثالث راننده محور در ایران

بر اساس تبصره یک ماده ۱۸ قانون بیمه اجباری شخص ثالث، قرار بود بیمه مرکزی با همکاری نیروی انتظامی، سامانه‌ای طراحی کند که در آن صدور بیمه‌نامه شخص ثالث به‌جای تمرکز صرف بر خودرو، بر اساس ویژگی‌ها و سوابق راننده انجام شود. این الزام قانونی باید حداکثر تا پایان برنامه پنج‌ساله ششم عملیاتی می‌شد؛ اما اکنون با گذشت بیش از یک سال از آغاز برنامه پنج‌ساله هفتم، این طرح همچنان در حد مصوبه و دستور روی کاغذ باقی مانده و در عمل اجرایی نشده است.

خرید آنلاین بیمه شخص ثالث

طرح راننده محور شدن تا چه حد قابل اجراست؟

اجرای بیمه شخص ثالث راننده محور نیازمند زیرساخت‌های دقیق و پایدار است. مهم‌ترین پیش‌نیازها عبارتند از:

• سامانه متمرکز اطلاعات ریسکی رانندگان شامل سوابق بیمه‌ای، تصادفات و جرایم رانندگی
• هماهنگی میان پلیس راهور، شرکت‌های بیمه و بیمه مرکزی برای دسترسی به داده‌های معتبر
• تعریف روشن راننده اصلی و فرعی خودرو، به‌ویژه در خانواده‌ها
• قابلیت احراز راننده در زمان وقوع حادثه برای تعیین مسئولیت و اعمال تخفیف یا جریمه

به‌دلیل همین پیچیدگی‌ها، اجرای کامل طرح احتمالاً نیازمند برنامه‌ریزی مرحله‌ای و تدریجی است. به همین دلیل کارشناسان معتقدند گذار از خودرو‌محور به راننده‌محور باید با ایجاد زیرساخت و فرهنگ‌سازی همراه باشد تا بازار بیمه دچار سردرگمی نشود.

جمع‌بندی

بیمه شخص ثالث راننده‌محور رویکردی نوین و منصفانه است که تلاش می‌کند حق بیمه هر فرد را متناسب با رفتار رانندگی او تعیین کند و در نتیجه، به بهبود ایمنی جاده‌ها و کاهش تخلفات کمک کند. هرچند هنوز مدل خودرو‌محور به‌صورت رسمی اجرا می‌شود، اما انتظار می‌رود طی سال‌های آینده، تمامی بیمه‌نامه‌ها به‌طور کامل راننده‌محور صادر شوند.

سوالات متداول