صندوق پوشش ریسک چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) صندوقی است که با استفاده از ابزارها و بازارهای مختلف اقدام به سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا می‌کند. برای اینکه با این صندوق پیچیده و به‌ظاهر دشوار بیشتر آشنا شوید به خواند‌ن این مقاله از کاریزما ادامه دهید.

صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) چیست؟

در واقع، صندوق پوشش ریسک برخلاف اسم آن یک شرکت است. شرکت‌های خصوصی به‌دنبال فرصت‌های مختلف سرمایه‌گذاری هستند تا درآن سرمایه‌گذاری کنند. این شرکت‌ها که به صندوق‌های پوشش ریسک نیز معروف هستند، استراتژی‌ها و راه‌های متفاوتی برای کسب سود دارند.

اداره این صندوق‌ها برعهده افرادی است که از تجربه و دانش کافی برخوردار باشند تا بتوانند موقعیت‌های مناسب سرمایه‌گذاری را متناسب با ریسک آنها تشخیص دهند. باتوجه به اینکه این فرصت‌های سرمایه‌گذاری ریسک بالایی دارند، نیاز به تحقیقات و گزارش‌های بیشتری پیرامون آن خواهد بود. به همین دلیل این صندوق‌ها حساسیت زیادی به تصمیمات گردانندگان و مدیران خود دارند. البته باتوجه به ریسک بالای فرصت‌های سرمایه‌گذاری، به تناسب سود آنها نیز بیشتر خواهد بود.

به صورت خلاصه، تعریف صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) این گونه است: صندوقی که با استفاده از ابزارها و بازارهای مختلف اقدام به سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا می‌کند.

انتخاب واژه صندوق پوشش ریسک برای نام این شرکت دارای یک علت تاریخی است و از فرصت‌های خرید و فروش استقراضی گرفتـه می‌شود. اولین صندوق به منظور پوشش ریسک معاملات اهرمی و مارجین در بازارهای نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های مهم صندوق های پوشش ریسک (Hedge Fund)

صندوق های پوشش ریسک در ایران، به ماهیت خود تفاوت‌هایی با صندوق‌های سنتی که امروزه آنها را می‌شناسیم دارند. مهم‌ترین تفاوت آنها شامل موارد زیر هستند:

• کارمزد 2 درصد ثابت از دارایی صندوق
• نظارت پایین روی نحوه و میزان سرمایه‌گذاری
• اختصاص صندوق های پوشش ریسک به سرمایه‌گذاران واجد شرایط
• گزینه‌های متفاوت و زیاد در سرمایه گذاری در ابزارها و بازارهای مالی مختلف

راهبردهای سرمایه‌‌گذاری در صندوق‌های پوشش ریسک

همانطور که گفتیم، صندوق‌های پوشش ریسک برای استفاده از ابزارهای سرمایه‌گذاری دست بازی دارند. باتوجه به تشخیص مدیر، این صندوق‌ها می‌توانند از ابزارهایی مانند زیر سرمایه‌گذاری کنند:

1- فروش استقراضی

فروش استقراضی روشی است که پیش‌بینی می‌کنیم قیمت سهم کم می‌شود. در این صورت، با قرض از کسی که سهم را دارد آنرا می‌فروشیم و در زمان معین تعداد سهام فروختـه شد‌ه را خریداری می‌کنیم. مابه‌التفاوت قیمت فروش و خرید سودی است که معامله‌گر بدست می‌آورد. در صورتی که قیمت طبق پیش‌بینی کاهش را تجربه کند، معامله‌گر سود کرد‌ه و در صورتی که قیمت افزایش پیدا کند معامله‌گر متحمل زیان شد‌ه است. بنابراین یکی از ابزارهایی که در صندوق‌های پوشش ریسک دیده می‌شود (که در صندوق‌های دیگر موجود نیست) فروش استقراضی است.

2- ابزارهای مالی مشتقه

ابزارهای مالی مشتقه یکی از ابزارهای بازار سرمایه هستند که البته ریسک بالاتری نسبت به سهام شرکت‌های مختلف دارند. از انواع ابزارهای مالی مشتقه می‌توان به قراردادهای اختیار معامله و آتی اشاره کرد. این ابزارها برپایه یک دارایی دیگر مانند سهام بود‌ه و باتوجه به ماهیت خود نوسانات بیشتری را تجربه می‌کنند.

3- آربیتراژ

آربیتراژ یکی از اصطلاحات رایج در بازارهای مالی است. آربیتراژ یعنی فرصت‌هایی که براثر تفاوت قیمت‌ها بین اوراق بهادار پیش می‌آید. مدیران صندوق‌های پوشش ریسک همواره در حال رصد بازارهای مختلف برای گرفتـن آربیتراژ در این بازارها هستند.

تفاوت صندوق‌های پوشش ریسک با صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

حال که با اصول صندوق‌های پوشش ریسک آشنا شدیم، باید بدانیم که اصلی‌ترین تفاوت این نوع صندوق‌ها با صندوق‌های مشترک چیست؟

عموما مهم‌ترین تفاوت صندوق‌های پوشش ریسک و مشترک را مواردی از قبیل زیر معرفی می‌کند:

• عدم وجود محدودیت در ترکیب دارایی‌های صندوق پوشش ریسک دست مدیرصندوق را برای بهره‌مندی از ابزارهای مختلف باز می‌گذارد (ویژگی که در صندوق‌های مشترک دیده نمی‌شود) .
• درنمونه‌های خارجی نهادهای بازار سرمایه نظارت خاصی بر عملکرد و سرمایه‌گذاری این نوع صندوق‌ها ندارند. اما فعالیت صندوق‌های مشترک به صورت مداوم رصد شد‌ه و باید طبق دستورالعمل‌ها اقدام به خرید و فروش دارایی‌های خود کنند.
• همانطور که گفتیم، سرمایه‌گذاران واجد شرایط امکان سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پوشش ریسک را دارند. درصورتی که عموم سرمایه‌گذاران می‌توانند در صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری کنند.
• هزینه‌های صندوق‌های پوشش ریسک و مشترک هم تفاوت زیادی دارند. صندوق پوشش ریسک 2% کارمزد ثابت دریافت می‌کند. اما صندوق‌های مشترک بستـه به قابل معامله (ETF) بود‌ن یا نبود‌ن و ماهیت صندوق این کارمزدها متفاوت است.

تاثیر صندوق های پوشش ریسک برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با ارزش کمتر

یکی از مهم‌ترین ابزارهای کسب سود در صندوق پوشش ریسک، استفاده از سهام و ابزارهایی است که قیمت آنها از ارزش واقعی خود کمتر است. این صندوق‌ها می‌توانند علاوه‌بر کسب سود از این فاصله قیمتی، آن دارایی را به ارزش اصلی خود نیز برساند. این کار ممکن است از راه‌های زیر انجام بگیرد:

1- ابزارهای نوظهور

معمولا هر سهم و ابزاری که به‌تازگی به بازارسرمایه بیاید دچار نوسانات قیمتی شدیدی می‌شود. صندوق‌های پوشش ریسک می‌توانند از این نوسانات استفاده کرد‌ه و کسب سود کنند.

2- بازارهای موزای

یکی از مهم‌ترین ابزارهای این نوع صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری در طیف وسیعی از بازارها مانند املاک و مستغلات، طلا و ارز است.

3- اهرمی بود‌ن سرمایه گذاری

در نمونه‌های خارجی صندوق‌های پوشش ریسک با جذب یک واحد سرمایه‌گذاری می‌توانند از بانک‌ها تا 4، 5 برابر آن وام بگیرند. همین امر باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها اهرمی محسوب شود.

مزایای صندوق پوشش ریسک

باتوجه به ویژگی‌های صندوق پوشش ریسک، بزرگ‌ترین مزیت این صندوق، سود بالای آن است. از دیگر مزایای آن اهرم مالی، نبود محدودیت و امکان سرمایه‌گذاران حرفه‌ای است.

معایب صندوق های پوشش ریسک چیست؟

بزرگ‌ترین عیب صندوق‌های پوشش ریسک، ریسک بالای این صندوق‌ها است. باتوجه به ابزارها و بازارهای مالی متفاوت و اهرم مالی در این نوع صندوق‌ها، ریسک آن ها بسیار بالاست.

برخی دیگر از معایب این صندوق‌ها عبارتند از:

• سرمایه‌گذاری در ابزارهای ریسک‌پذیر
• اهرم مالی
• شفاف نبود‌ن
• نبود نظارت
• امکان عدم نقدشوندگی

صندوق پوشش ریسک برای کدام سرمایه‌گذاران مناسب است‌؟

صندوق‌های پوشش ریسک بیشتر برای افرادی مناسب است که ریسک‌پذیری بالایی داشتـه و خواهان سودهایی بیشتر از حد معمول با پذیرش میزان ریسکم آن هستند.

سخن نهایی

صندوقهای پوشش ریسک دسته پیچیده‌ای از صندوقهای سرمایه‌گذاری هستند که ریسک بسیار بالایی دارند. این صندوق‌ها عموما توسط افراد حرفه‌ای بازار سرمایه مدیریت شد‌ه و براساس تصمیمات مدیر صندوق کنترل می‌شوند. در صورت مدیریت حرفه‌ای و هدفمند، صندوق‌های پوشش ریسک سود بالایی را نصیب دارندگان خود می‌کنند. لذا خرید این صندوق‌ها به افراد عادی و کم دانش در بازار سرمایه توصیه نمی‌شود.

سوالات متداول