صندوق ضمان کاریزما یکی از راهکارهای نوین سرمایه‌گذاری است که امکان اعتبار گرفتـن از کارگزاری را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد. بدین ترتیب، سرمایه‌گذاران قادر به سرمایه‌گذاری با مبلغی بیش از دارایی متعلق به خود خواهند بود.

در این مقاله از کاریزما قصد داریم به معرفی ویژگی‌های اهرم در بازار سرمایه و ابزارهایی که این امکان را در اختیار ما قرار می‌گذارند، بپردازیم.

اهرم چیست؟

استفاده از فرصت‌های معاملاتی و امکان سرمایه‌گذاری با مبلغی بیش از دارایی فعلی، یکی از دلایلی است که باعث می‌شود افراد درصدد استفاده از اعتبار و گرفتـن اهرم درسرمایه‌گذاری باشند. امکان کسب بازدهی بیش از بازار در روند صعودی به علت پیچیدگی فرآیند اخذ اعتبار تا چندی پیش تنها برای سرمایه‌گذاران کلان امکان‌پذیر بود. اما به‌تازگی ابزارهای جدیدی در بازارسرمایه رونمایی شده‌اند که امکان گرفتـن اهرم بر روی سرمایه‌گذاری را حتی برای سرمایه‌های خرد نیز فراهم کرد‌ه است.

فرض کنید که قصد دارید یک سنگ بزرگ چند تنی را حرکت دهید. احتمالاً برای حرکت داد‌ن این سنگ در سطحی هموار، به نیروی بدنی چند مرد قدرتمند نیاز خواهید داشت. اما در عین حال، فردی ادعا دارد که می‌تواند خودش به تنهایی این سنگ چند تنی را حرکت دهد. وی باکمک یک اهرم و تکیه‌گاهی برای اهرم در نقطه مناسب، می‌تواند با نیرویی به‌مراتب کمتر از چند مرد قدرتمند این کار را به‌تنهایی انجام دهد.

شاید پیش خودتان فکر کنید، اگر این مرد تنها با یک اهرم می‌تواند کار چند مرد قدرتمند را انجام دهد، پس همان چند مرد قدرتمند با کمک اهرم چه می‌توانند بکنند؟ احتمالاً نه تنها به راحتی می‌توانند سنگ را حرکت دهند، بلکه آنرا قدری هم به هوا پرتاب خواهند کرد.

اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی یا Leverage نوعی ابزار مالی برای افزایش بازدهی در یک سرمایه‌گذاری است. در واقع، استفاده از اهرم مالی به معنی استفاده از بدهی در یک سرمایه‌گذاری است. یک شرکت یا سرمایه‌گذار می‌تواند با ابزار اهرم بیش از دارایی خود اقدام به سرمایه‌گذاری نماید. منشا این اهرم بعضا از اعتبار کارگزاری، تسهیلات بانکی و یا خرید ابزارهایی که ماهیت اهرمی دارند، حاصل می‌شود.

همانگونه که در ابتدای مقاله گفتـه شد، استفاده از اعتبار کارگزاری یا اخذ تسهیلات بانکی ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد. یعنی سرمایه‌گذاران خرد نتوانند از فرصت‌های رشدی بازار استفاده نمایند و در زمان مناسب به اخذ تسهیلات و گرفتـن اعتبار کارگزاری اقدام کنند. ولی در سال‌های اخیر سازمان بورس اقدام به طراحی و انتشار ابزارهایی نمود‌ه تا افراد با اخذ ریسک بیشتر بتوانند در موقعیت‌های صعودی بازار، سودآوری بالاتری نسبت به وضعیت عادی داشتـه باشند.

دو نمونه از ابزارهایی که قابلیت اهرم را دارا هستند و با خرید آنها می‌توان سودآوری بالاتری نسبت به کلیت بازار کسب کرد، می‌توان به “واحدهای ممتاز صندوق اهرم” و “صندوق سرمایه گذاری ضمان” اشاره کرد که در ادامه به جزئیات آنها اشاره خواهیم کرد.

صندوق‌های اهرمی

صندوق‌های اهرمی از نوع صندوق‌های سهامی هستند، با این تفاوت که از دو نوع واحد برای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شوند. این نوع از صندوق‌ها به افرادی که قصد دارند با پذیرش ریسک بیشتر وارد بازار سهام شوند این امکان را می‌دهد که با بهره‌گیری از مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری اعم از مدیریت حرفه‌ای پورتفوی و نقدشوندگی بالا، از ابزار اهرم نیز برخوردار شوند.

صندوق‌های اهرمی دو نوع واحد برای سرمایه‌گذاری دارند که برای دو گروه از سرمایه‌گذاران با دو هدف و رویکرد متفاوت است. یک دسته واحد‌های عادی و یک دسته واحد‌های ممتاز است.

• واحدهای عادی: مخصوص سرمایه‌گذارانی است که قصد پذیرش ریسک بالا نداشتـه و انتظار یک بازدهی محدود ولی مطمئن را دارند. بازدهی واحدهای عادی صندوق اهرمی کاریزما بین 20 تا 25 درصد معدل سالانه خواهد بود که بستـه به میزان بازدهی سبد دارایی صندوق در این بازه متغیر خواهد بود.
• واحد‌های ممتاز: مناسب افراد جسور و ریسک‌پذیر است که قصد استفاده از اهرم برای سرمایه‌‎گذاری دارند و انتظار بازدهی بالایی از سرمایه‌گذاری خود دارند. واحدهای ممتاز به صورت قابل معامله در بورس هستند و ازطریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری با جستجوی نماد اهرم قابلیت خرید و فروش دارد.

مقاله پیشنهادی: صفر تا صد صندوق های اهرمی

نحوه محاسبه اهرم در واحدهای ممتاز صندوق اهرم

برای محاسبه میزان اهرم در واحدهای ممتاز صندوق اهرم، کافیست جمع واحدهای عادی و ممتاز را به واحدهای ممتاز تقسیم کنید. فرمول این محاسبات در زیر نشان داد‌ه شد‌ه است:

بدین منظور وارد صفحه اصلی صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی کاریزما شوید. در این صفحه مجموع خالص ارزش دارایی‌های واحد عادی و واحدهای ممتاز را به مجموع واحدهای ممتاز تقسیم نمایید

برای مثال، در زمان تدوین این گزارش خالص ارزش دارایی‌های واحد عادی برابر 12،910 میلیارد ریال و واحدهای ممتاز برابر 22،045 میلیارد ریال است که با روش محاسباتی گفتـه شد‌ه میزان اهرم واحدهای ممتاز این صندوق عدد 1.585 به دست می‌آید. بدین معنی که با خرید واحدهای ممتاز 58.5 درصد بیشتر از مبلغ سرمایه‌گذاری خود دارای اهرم هستید. درصورتی هم که ارزش پرتفوی سرمایه‌گذاری این صندوق با یک درصد تغییر مواجه شود، سود و زیان شما برابر مثبت یا منفی 1.58 درصد خواهد بود.

صندوق ضمان چیست؟

صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما از دو نوع واحد تشکیل شد‌ه است. واحد‌های عادی واحد‌هایی هستند که اصل سرمایه‌ی آن‌ها تضمین شد‌ه است. واحد‌های ممتاز(ضمان) واحد‌هایی هستند که به صورت قابل معامله یا ETF در بازار سرمایه معامله می‌شوند.

صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما از نوع مختلط بود‌ه و درصد سرمایه‌گذاری بین سهام و درآمد ثابت آن ۳۰-۷۰ می‌باشد. به این معنی که صندوق تضمین در زمان‌هایی که مدیریت صندوق تشخیص می‌دهد می‌تواند تا ۷۰ درصد دارایی‌های صندوق را سهام و ۳۰ درصد مابقی را درآمد ثابت بخرد و در وقت‌هایی که مدیر صندوق تشخیص می‌دهد بازار روند نزولی دارد، می‌تواند دارایی‌های صندوق را تا ۷۰ درصد درآمد ثابت تشکیل دهد و ۳۰ درصد مابقی را سهام بخرد.

• واحد‌های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه: دارندگان این واحد‌ها افرادی هستند که قصد دارند اصل سرمایه خود را در مقابل روز‌های منفی بازار سرمایه حفظ کنند. واحد‌های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما به صورت صدور و ابطال می‌باشد. سرمایه‌گذاران در صورتی می‌توانند از این ویژگی صندوق یعنی تضمین اصل سرمایه خود استفاده کنند که دوره نگهداری واحد‌های عادی آن‌ها حداقل ۹۰ روز باشد.
• واحد‌های ممتاز صندوق تضمین اصل سرمایه: واحد‌هایی هستند که به صورت قابل معامله یا ETF و با نماد “ضمان” در بازار سرمایه معامله می‌شوند. این واحد‌ها اصل سرمایه واحد‌های عادی را تضمین می‌کنند. به عبارتی، در صورت کاهش اصل سرمایه واحد‌های عادی، مابه‌التفاوت ارزش روز واحد‌های عادی با اصل سرمایه آنها، از طریق سرمایه واحد‌های ممتاز جبران می‌شود. اما سؤال اصلی این است که واحد‌های ممتاز چگونه اصل سرمایه واحد‌های عادی را تضمین می‌کنند و سازوکار آن به چه صورت است؟!

مقاله پیشنهادی: صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما

نحوه کارکرد صندوق ضمان کاریزما

واحد‌های ممتاز (ضمان) در صورت رشد ارزش روز دارایی‌های صندوق تضمین اصل سرمایه، علاوه‌بر سود خود، از سود واحد‌های عادی کارمزد دریافت می‌کنند. کارمزد جبران اصل سرمایه برای واحد‌های ممتاز (ضمان) به صورت پلکانی محاسبه می‌شود. به این صورت که تا بازدهی ۲۰ درصد، کارمزدی دریافت نمی‌شود. اما برای بازدهی بیشتر طبق جدول زیر کارمزد دریافت خواهد شد:

واحد‌های ممتاز به دلیل دریافت این کارمزد، در صورتی‌که واحد عادی در صندوق تضمین اصل سرمایه، از اصل سرمایه آنها کاستـه شود، باید مابه‌التفاوت ارزش روز واحد عادی با اصل سرمایه آنها را پرداخت کنند.

پس واحدهای ممتاز صندوق ضمان کاریزما، واحدهایی هستند که اصل سرمایه واحدهای عادی را تضمین می‌کنند و به دلیل همین ضمانت در صورت رشد بازار به صورت پله‌ای از واحدهای عادی کارمزد دریافت می‌کنند. بنابراین در رشدهای بازار می‌توانند بیشتر از بازدهی دارایی‌های صندوق، بازدهی کسب کنند. به نوع دیگر در صندوق اهرمی، واحدهای ممتاز دارایی واحدهای عادی را به عنوان اعتبار دریافت می‌کنند و می‌توانند به صورت اهرمی در بازار سهام سود کسب کنند. اما به دلیل دریافت این اعتبار، سود 20 تا 25 درصدی واحدهای عادی را تضمین می‌کنند.

مقاله پیشنهادی: صندوق تضمین اصل سرمایه کاریزما

تفاوت صندوق ضمان و اهرم

تا به اینجا فهمیدیم که واحدهای ممتاز صندوق اهرم با نماد “اهرم” و واحدهای ممتاز صندوق تضمین با نماد “ضمان” دو ابزار مفید در بازارسرمایه هستند که به‌وسیله آنها می‌توان در بازارهای صعودی به صورت اهرمی سود کسب کرد. حال به تفاوت‌های این دو ابزار خواهیم پرداخت.

همانگونه که گفتـه شد، واحدهای ممتاز صندوق اهرم، سود 20 تا 25 درصدی واحدهای عادی را تضمین کرد‌ه و از اختلاف بازدهی کسب شد‌ه می‌توانند به صورت اهرمی نوسان داشتـه باشد. درصورتی‌که صندوق سرمایه گذاری ضمان تنها زیان واحدهای عادی را تضمین می‌نماید و درصورتی که بازدهی معادل سالانه شد‌ه بیشتر از 20 درصد باشد به صورت پله‌ای از واحدهای عادی کارمزد دریافت می‌کنند.