توقف نماد در بورس چیست؟ حالت‌ها، قوانین و بازگشایی نماد
توقف نماد در بورس چیست؟ حالت‌ها، قوانین و بازگشایی نماد
منظور از توقف نماد در بورس چیست؟ نمادها در بورس و فرابورس، شناسه‌ی منحصربه‌فرد هر شرکت هستند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران معمولاً با بسیاری از نمادها آشنا هستند، اما موضوعی که اهمیت بیشتری دارد، وضعیت نماد مورد معامله در بورس است! نمادها همیشه فعال یا بهتر است بگوییم مجاز نیستند و بنا بر دلایل مختلف ممکن است وضعیت یک نماد تغییر کند. بنابراین قبل از انجام معامله باید بررسی کنیم نماد مد نظر در چه وضعیتی قرار دارد.
بنابراین قصد داریم در این مطلب از کاریزما لرنینگ، روی موضوع توقف یک نماد در بورس در کار کنیم و ببینیم نمادها در بورس به‌طور کلی چه وضعیتی دارند و چرا یک نماد متوقف یا ممنوع می‌شود.
توقف نماد معاملاتی چیست؟
توقف یک نماد در بورس یا فرابورس به این معنی است که در شرکت مربوطه یا برای آن نماد اتفاق خاصی رخ داده است و این اتفاق به‌اندازه‌ای اهمیت دارد که می‌تواند بر روند آن سهم تاثیر بگذارد. بنابراین، با هدف شفافیت و همینطور جلوگیری از اتفاقات ناخوشایند، نماد متوقف می‌شود. توقف نماد یک اصطلاح و اتفاق رایج در بورس است. بنابراین اگر دیدید نمادی در بورس متوقف شده است، نیازی نیست نگران باشید. اگر با مفاهیم و اصطلاحات بورسی به‌اندازه‌ی کافی آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً مقاله زیر را مطالعه کنید:
تا زمان مشخص شدن و برطرف شدن موضوع، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند آن نماد را خرید و فروش کنند. ناظر سهم مرجعی است که می‌تواند دستور بازگشایی را صادر کند. نمادهای موجود در بورس و فرابورس دارای وضعیت‌های مختلفی هستند؛ پس بهتر است ابتدا انواع حالت‌هایی که ممکن است برای یک نماد به‌وجود بیاید را بررسی کنیم.
انواع وضعیت نمادها در بورس
هر نماد در بورس می‌تواند در پنج وضعیت مختلف قرار بگیرد. وضعیت نمادهای معاملاتی در بازار سرمایه عبارت‌اند از:
- مجاز
در وضعیت مجاز، نماد بدون هیچ‌گونه محدودیت و مشکلی می‌تواند به‌صورت عادی در بازار معامله شود.
- مجاز – محفوظ
زمانی که نماد در حالت مجاز – محفوظ قرار می‌گیرد، به این معنی است که سهم مدتی بسته بوده و قرار است بازگشایی آن انجام شود. در این حالت امکان ثبت سفارش وجود دارد و بعد از مجاز شدن، معاملات انجام می‌شوند. هدف از قرارگیری نماد در وضعیت مجاز – محفوظ، کشف قیمت است. برای مثال، نمادهای صندوق‌های طلا مانند کهربا پیش از باز شدن در این وضعیت قرار می‌گیرند.
- مجاز – متوقف
حالت مجاز – متوقف یعنی نماد غیرقابل معامله است و ثبت سفارش نیز غیرممکن است. در این حالت فقط می‌توانیم سفارش‌های انجام‌نشده را حذف کنیم.
- ممنوع
وضعیت ممنوع یعنی معامله‌ای انجام نمی‌شود، نمی‌توانیم سفارش‌های انجام‌نشده را حذف کنیم و ثبت سفارش جدید هم میسر نیست! اما این امکان وجود دارد که نماد در همان روز بازگشایی شود.
- ممنوع – متوقف
این حالت تقریباً بدترین حالتی است که یک نماد می‌تواند در آن قرار بگیرد، زیرا در این شرایط هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم و خرید و فروش و سفارشی انجام نمی‌شود و چند روز زمان می‌برد تا نماد از این وضعیت خارج شود!
اما علت توقف نماد در بورس چیست و چرا نمادها در وضعیتی غیر از مجاز قرار می‌گیرند؟ پیش از پاسخ به این سوال، یک سوال کوچک را جواب بدهیم.
وضعیت یک نماد را از کجا ببینیم؟
برای مشاهده‌ی وضعیت یک نماد پیش از معامله آن، دو راه به شما پیشنهاد می‌کنیم:
- سایت TSETMC
- سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها
با ورود به سایت TSETMC.com و جستجوی هر نماد و کلیک روی آن، در بخش اطلاعات نماد می‌توانید وضعیت ان را مشاهده کنید.
راه دوم این است که در سامانه معاملاتی کارگزاری خود، مانند کارگزاری کاریزما، نماد مد نظر را جستجو کنید. کنار هر نماد معمولاً شکل دایره یا مربع سبز، زرد یا قرمز رنگی را می‌توانید مشاهده کنید که به معنی وضعیت نماد است. طبیعتاً نمادهای مجاز و ممنوع با رنگ‌های سبز و قرمز و نمادهای محفوظ با رنگ زرد نشان داده می‌شوند.
اما برگردیم سر اصل مطلب؛ دلایل توقف یک نماد در بورس چیست و مدت زمان تعلیق نماد در بورس چقدر است؟
دلایل توقف نمادها در بورس چیست؟
نمادها در بورس به دلایل مختلفی متوقف می‌شوند. اما 9 دلیل رایج داریم که عموماً نمادها به خاطر این دلایل از حالت مجاز به سایر حالت‌ها تغییر وضعیت می‌دهند. دلایل رایج توقف نمادها در بورس عبارت‌اند از:
- برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
- برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده
- نوسان بیش از 20 درصد نسبت به قیمت پایانی
- نوسان بیش از 50 درصد نسبت به قیمت پایانی
- کاهش 30 درصدی نسبت به قیمت پایانی
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب
- دستکاری بازار و قیمت
- عدم رعایت الزامات قانونی
- تغییر تابلو
در ادامه هر مورد را بررسی می‌کنیم تا دقیق‌تر بررسی کنیم دلایل توقف نماد در بورس چیست و در صورت توقف نماد چه باید بکنیم و چقدر باید صبر کنیم.-
1. توقف نماد به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
تمام شرکت‌های فعال در بازار بورس موظف هستند هر سال یکبار مجمع عمومی عادی سالیانه خود را برگزار کنند. در این مجمع تصمیم‌های مهمی مانند تعیین برنامه‌های آتی شرکت، تصویب صورت‌های مالی و غیره گرفته می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع مجامع بورسی می‌توانید مقاله‌ی زیر را مطالعه کنید:
توقف نماد: یک یا دو روز کاری قبل از برگزاری این مجمع
بازگشایی نماد: حداکثر دو روز بعد از افشای اطلاعات مجمع عمومی عادی سالیانه در سامانه کدال
توجه داشته باشید که بعد از بازگشایی نماد، معاملات به‌صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت در دامنه نوسان انجام می‌شوند!
2. توقف نماد به دلیل برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده
مجمع عمومی فوق‌العاده به دلایلی مانند افزایش سرمایه برگزار می‌شود. همانطور که از اسم این مجمع پیداست، تصمیم‌های مهمی در این مجمع گرفته می‌شوند.
توقف نماد: دو روز کاری قبل از برگزاری این مجمع
بازگشایی نماد: حداکثر بعد از پنج روز کاری پس از برگزاری مجمع
اگر مصوبات مجمع عمومی فوق‌العاده منجر به تغییر سرمایه نشوند، نماد حداکثر تا دو روز بعد از افشای اطلاعات مجمع در کدال بازگشایی می‌شود. بازگشایی نماد در این شرایط به‌صورت حراج ناپیوسته، با محدودیت دامنه نوسان و بر اساس نظر و تایید ناظر بازار است. در صورتی که مجمع به افزایش سرمایه رای بدهد، نماد با کشف قیمت و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.
3. توقف نماد به دلیل نوسان بیش از 20 درصد قیمت پایانی
اگر دامنه نوسان در شرایط عادی باشد و طی پنج روز معاملاتی متوالی شاهد این باشیم که قیمت پایانی سهم بیش از 20% افزایش یا کاهش دارد، ناظر بازار موظف است نماد معاملاتی را متوقف و به مدت 60 دقیقه در حالت سفارش‌گیری نگه دارد و سپس معاملات را مجدد آغاز کند.
در این شرایط معاملات تمام اوراق بهادار مرتبط با این نماد (حق تقدم سهام در بورس و اوراق مشتقه) نیز در وضعیت سفارش‌گیری قرار می‌گیرند. هدف ناظر بازار از متوقف کردن نماد این است که معامله‌گران و سهامداران نسبت به این نوسان قیمت سهم حساس بشوند و شرایط را بیشتر بررسی کنند. پس از به إتمام رسیدن وقفه معاملاتی، قیمت پایانی سهم همان قیمت پایانی در زمان توقف نماد خواهد بود.
توقف نماد: به صلاحدید ناظر بازار
بازگشایی نماد: پس از 60 دقیقه
4. توقف نماد به دلیل نوسان بیش از 50 درصد قیمت پایانی
4. توقف نماد به دلیل نوسان بیش از 50 درصد قیمت پایانیاگر طی 15 روز معاملاتی متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از ۵۰ درصد افزایش قیمت یا بیش از 30 درصد کاهش قیمت داشته باشد، آنگاه ناظر بازار نماد را به مدت حداکثر دو روز کاری متوقف می‌کند.
توقف نماد: به صلاحدید ناظر بازار
بازگشایی نماد: حداکثر دو روز معاملاتی بعد از توقف
در این شرایط، شرکت باید از طریق سامانه کدال، به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی کند و پس از اطلاع‌رسانی، نماد با محدودیت دامنه نوسان، کشف قیمت و بازگشایی می‌شود.
5. توقف نماد به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب
افشای اطلاعات در بورس را معمولاً به دو صورت افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب بیان می‌کنند. هر کدام از گروه‌های الف و ب، تاثیر قابل توجهی روی قیمت سهم می‌گذارند.
وضعیت نماد هنگام افشا اطلاعات با اهمیت گروه الف
پیش از افشا اطلاعات با اهمیت گروه الف، نماد معاملاتی بسته و معاملات سهام آن نیز متوقف می‌شود. یک روز کاری پس از افشا اطلاعات، نماد با کشف قیمت و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.
توقف نماد: پیش از افشا اطلاعات با اهمیت گروه الف
بازگشایی نماد: یک روز کاری پس از افشا اطلاعات
وضعیت نماد هنگام افشا اطلاعات با اهمیت گروه ب
با توجه به اینکه افشای اطلاعات در چه زمانی اتفاق می‌اُفتد، یکی از حالت‌های زیر را خواهیم داشت:
- در صورتی که افشای اطلاعات تا ۹۰ دقیقه قبل از پایان روز معاملاتی انجام شود، نماد حداکثر ۶۰ دقیقه متوقف و سپس بازگشایی می‌شود.
- در صورتی که افشای اطلاعات با اهمیت در ۹۰ دقیقه پایانی روز معاملاتی انجام شود، نماد متوقف و در روز معاملاتی بعد بازگشایی می‌شود.
- در صورتی که افشای اطلاعات با اهمیت در خارج از ساعت معاملات بازار انجام شود، نماد معاملاتی در ۹۰ دقیقه ابتدای روز معاملاتی بعد متوقف و سپس بازگشایی خواهد شد.
6. توقف نماد به دلیل دستکاری بازار و قیمت
اگر معاملات یک نماد در بورس مشکوک به دستکاری قیمت باشد، نماد معاملاتی حداکثر یک روز کاری متوقف و سپس بازگشایی می‌شود. اما اگر این ظن وجود داشته باشد که فرد یا گروهی با داشتن اطلاعات محرمانه یا با استفاده از هر ابزار دیگری، بازار را دستکاری کرده‌اند، آنگاه نماد یا نمادهای مشکوک، حداکثر به مدت پنج روز کاری متوقف و سپس بازگشایی می‌شوند.
7. توقف نماد به دلیل عدم رعایت الزامات قانونی
شرکت‌ها که به‌عنوان ناشر شناخته می‌شوند، موظف هستند صورت‌های مالی و سایر اطلاعات لازم را در مهلتی که دارند روی سایت کدال منتشر کنند. اگ یک ناشر این کار را انجام ندهد، نماد او در بورس تا زمان رفع تمام ابهامات متوقف خواهد ماند.
8. توقف نماد به دلیل تغییر تابلو
اگر نمادی از بازاری به بازار دیگر یا از تابلویی به تابلوی دیگر منتقل شود، برای مثال نمادی از بازار پایه زرد به بازار دوم فرابورس انتقال یابد، به دلیل فرآیند انتقال نماد، تا زمانی که این فرآیند به اتمام برسد، نماد متوقف خواهد ماند. بازگشایی نماد در روز اول بعد از بازگشایی بدون محدودیت دامنه نوسان و با مکانیزم حراج خواهد بود. در کنار تمام این مواردی که گفتیم، در شرایط حساس مانند بروز مشکلات فنی، سازمان بورس مستقیماً اجازه‌ی مداخله در وضعیت نمادها را دارد.
مدت زمان تعلیق نمادها در بورس چقدر است؟
در بخش قبلی در خصوص دلایل توقف نمادها در بورس به‌اندازه‌ی نیاز صحبت کردیم و گفتیم در هر وضعیت، نماد تا چه زمانی متوقف می‌ماند. در جدول زیر، دلایل مختلف توقف نمادها در بورس و همینطور مدت زمان تعلیق آن‌ها را یکجا آورده‌ایم.
چگونه از توقف و بازگشایی نمادها مطلع شویم؟
در صورتی که توقف یک نماد با اطلاع قبلی صورت گیرد، ناظر بازار در همان روز معاملاتی پیامی با محتوای مربوط به توقف نماد در وب‌سایت TSETMC منتشر می‌کند. توقف نماد بدون اطلاع قبلی معمولاً به دلایل مختلفی مانند تعدیل سود شرکت، احتمال استفاده از اطلاعات پنهانی یا دستکاری قیمت انجام می‌شود و هدف آن درخواست شفاف‌سازی از سوی شرکت است. پس از برطرف شدن موانع توقف نماد، بازگشایی آن در بورس تحت شرایط و قوانین خاصی انجام می‌گیرد. اگر دلیلی برای ادامه توقف نماد وجود نداشته باشد، ناظر بازار با ارسال پیامی در سایت TSETMC از بازگشایی نماد خبر می‌دهد.
جمع‌بندی مطلب
در این مطلب توضیح دادیم که توقف نماد در بورس چیست و چرا این موضوع اهیمت دارد. معمولاً نمادها در بورس به دلایل مختلف مانند برگزاری مجامع عمومی عادی و فوق‌العاده شرکت‌ها، افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب، مشاهده نوسانات غیرمنطقی در بازار، عدم رعایت دستورالعمل‌ها و غیره متوقف می‌شوند و پس از برطرف شدن چالش، نماد مجدد بازگشایی می‌شود. توقف نمادها در بورس و دلایل این موضوع برای معامله‌گرها و سرمایه‌گذارها تازه‌کار اهمیت بسیار زیادی دارد، چراکه ممکن است شما سهامی را خریداری کرده باشید یا روی سهمی برای خرید حساب کنید، اما به علت توقف نماد نتوانید آن را به موقع بخرید و بفروشید!
اگر در مورد توقف نمادها در بورس سوال یا تجربه‌ای دارید، حتماً در بخش نظرات سوالات خود را بپرسید و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
توقف نماد یک سازوکار یا بهتر است بگوییم یک ابزار کارآمد در دست سازمان بورس و ناظر بازار است که از این طریق در شرایط حساس، مانند برگزاری مجامع سالیانه یا انتشار اطلاعات مهم، نمادها کنترل می‌شوند تا از اخبار و انتشار اطلاعات تاثیر آنی نپذیرند و بازار دچار تلاطم و نوسان شدید نشود.
بسته بودن نماد در بورس یعنی امکان خرید و فروش آن نماد وجود ندارد! بسته بودن نماد ممکن است به دلایل مختلف رخ بدهد که در این مقاله در بخش دلایل توقف نمادها در بورس در این مورد صحبت کردیم.
یک نماد در بازار بورس و فرابورس ممکن در یکی از پنج وضعیت مجاز، مجاز – محفوظ، مجاز – متوقف، ممنوع و ممنوع – متوقف قرار بگیرد. در بخش انواع وضعیت نمادها در بورس هر مورد را کامل توضیح داده‌ایم.
