سهام عادی چیست و انواع آن به زبان ساده
سهام عادی چیست و انواع آن به زبان ساده
سهام عادی (Common Stock, Ordinary Shares) نوعی اوراق بهادار است که نشان‌دهنده مالکیت فرد بر بخشی از درآمدهای شرکت و دارایی آن است. در این مقاله از کاریزما لرنینگ به این سوال پاسخ میدهیم که سهام عادی چیست و ارزش سهام عادی چگونه محاسبه میشود. در نهایت به معرفی کارگزاری بورس برای معامله سهام خواهیم پرداخت. در ادامه با ما همراه باشید.
سهام عادی چیست؟
اولین سهام عادی در سال 1602 توسط شرکت هند شرقی هلند تاسیس شد و در بورس اوراق بهادار آمستردام معرفی شد. بیش از ۴۰۰ سال بعد، بازارهای سهام در سرتاسر جهان ظاهر شدند و در این میان صدها هزار شرکت در بورس های جهانی مانند بورس اوراق بهادار لندن و بورس اوراق بهادار توکیو پذیرش شده اند.
در دنیای بازارهای مالی، سهم از نظر حقوق دارنده سهام، به دو دسته سهام عادی و ممتاز دسته‌بندی میشود. سهـام عادی، یکی از رایج‌ترین انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه است که تنها یک تکه کاغذ نیست، بلکه نشان‌دهنده مالکیت بخشی از درآمد یک شرکت است. زمانی که فردی سهم عـادی در اختیار دارد، می‌تواند با رای دادن به اعضای هیئت‌مدیره در تصمیمات شرکت مشارکت کند. سهام عادی در بورس معامله میشود و سرمایه‌گذاران یا معامله‌گران می‌توانند آن را خرید و فروش کنند که برای معامله در بورس در ابتدا نیاز است در یک کارگزاری معتبر بورس ثبت‌نام کرد.
سهام عادی می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد اما باید به این نکته توجه کرد که اگر یک شرکت مجبور به انحلال دارایی خود باشد، سهامداران عادی در انتهای صف قرار می‌گیرند و سهامداران ممتاز و سایر طلبکاران سهم خود را دریافت می‌کنند. در تعریف سـهام عادی باید گفت که فرد دارای سهام یک شرکت، به نوعی شریک مالک محسوب میشود، اما به این معنا نیست که مالک دارایی‌های فیزیکی شرکت مانند صندلی، کامپیوتر و غیره باشد؛ این دارایی‌ها متعلق به شرکت به‌عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل هستند.
ویژگی سهام عادی
همانطور که در مقاله “سهام چیست” آورده شد، این سهام بدون هیچگونه سررسید قابل معامله است و به صورت سهام بی‌نام یا بانام انتشار پیدا می‌کند. دارندگان سهم عـادی به میزان سهامی که خریده‌اند، در سود و زیان شرکت و تصمیم‌گیری‌های مهم آن، سهیم هستند. آنها می‌توانند در جلسات سالیانه، شرکت کنند و حتی در انتخاب هیئت مدیره نیز موثر باشند. در صورتی‌که شرکت تصمیم به افزایش تامین سرمایه بکند، اولویت با سهامداران عادی برای خرید سهام جدید است. به عبارت دیگر، هر سهمی که ممتاز نباشد و سودی از پیش برای آن مشخص نشده باشد، سهام عـادی است.
ویژگی‌های مهم سهام عادی به شرح زیر است:
- دارندگان این سهام در صورت سودآوری شرکت، از سود بهره‌مند می‌شوند.
- دارندگان آن دارای حق رای در مجامع عمومی و فوق العاده هستند.
- حق تقدم در خرید سهام جدید دارند.
- از حق دسترسی به اطلاعات و فعالیت‌های شرکت برخوردارند.
- در زمان انحلال و پس از تسویه بدهی‌ها، باقی‌مانده دارایی بین آنها تقسیم خواهد شد.
- مالکیت آنها بر شرکت به میزان سهامی که در اختیار دارند بستگی دارد.
- در صورت ورشکستگی و کمبود سرمایه، سهامداران مسئولیتی در قبال بدهی شرکت ندارند.
- این سهام تاریخ سررسید ندارد و ناشران آن موظف به بازخرید آن نیستند.
چگونه در سهام عادی سرمایه‌گذاری کنیم؟
سهام باید به عنوان بخشی از سبد سرمایه‌گذاری هر فرد در نظر گرفته شود. سهام عـادی نسبت به دارایی‌هایی مانند گواهی سپرده، سهام ممتاز و اوراق قرضه ریسک بیشتری دارند. با این‌حال ریسک بیشتر با بازده سهام عـادی بیشتری همراه است. ارزیابی سهام عـادی در بلندمدت نشان می‌دهد که معمولاً عملکرد بهتری نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها دارند، اما در کوتاه‌مدت نوسان بیشتری دارند سرمایه‌گذاران می‌توانند میان انواع مختلف سهام عادی انتخاب کنند.
برای سرمایه‌گذاری در سهام و ورود به بازار اوراق بهادار بورس باید به ترتیب مراحل زیر را طی کرد:
- ورود به سامانه سجام و احراز هویت
- دریافت کد بورسی
- ثبت‌نام در یک کارگزاری بورس
- شارژ حساب معاملاتی در کارگزاری
- جستجوی نماد و سهم موردنظر
همانطور که گفته شد با ورود به کارگزاری و سامانه معاملاتی می‌توان به صورت آنلاین اقدام به سرمایه‌گذاری در سهام کرد. به گفته سایت investopedia، شرکت کارگزاری واسطه‌ای است که خریداران و فروشندگان را برای سرمایه‌گذاری و معامله در سهام به هم متصل می‌کند. کارگزاری کاریزما با دریافت مجوز از سازمان بورس، امکان انجام انواع معاملات در بازارهای مالی را فراهم کرده است.
ارزش سهام عادی مبتنی بر چیست؟
سهام عـادی دارای دو ارزش اسمی و بازاری است. ارزش اسمی آن معادل 1000 ریال است. ارزش بازاری اما عدد ثابتی ندارد؛ زیرا هزینه سهم عـادی به عواملی مانند عرضه و تقاضا، عملکرد، میزان محبوبیت و معاملات یک شرکت بستگی دارد. در نهایت ارزش بازاری است که در معاملات یک سهم به کار میرود.
انواع سهام عادی
سهام عادی به صورت سهام بی‌نام یا بانام انتشار پیدا می‌کند. سهام عادی بانام در برگه آن، مشخصات مالک سهام نوشته شده است. در حالی‌که در سهام بی‌نام هویت سهامداران فاش نمی‌شود. به این صورت که در سهام بی‌نام، نام دارنده اصلی درج نشده و در وجه حامل صادر میشود. از بزرگترین معایب سهام عادی بی‌نام، امکان سواستفاده از آن هنگام فروش است؛ زیرا هیچ نیازی به نقل و انتقال مالکیت نیست.
به این نکته توجه کنید که هیچ محدودیتی برای انتشار تعداد سهام عادی بانام یا بی‌نام توسط شرکت‌ها وجود ندارد. انتشار سهام عادی قابل معامله در بازار بورس و سهام مدیران شرکت‌ها، از نوع سهام بانام است.
سهام عادی جز کدام دارایی است؟
سهام عادی یکی از دارایی‌های مالی شرکت در نظر گرفته میشود. دارایی‌های مالی در مقابل دارایی‌های فیزیکی مانند املاک و مستغلات، به دلیل ارزش اقتصادی و قابل معامله بودن در بازارهای مالی مورد توجه قرار می‌گیرند. سهام عـادی به عنوان یک دارایی ریسکی شناخته میشود؛ زیرا قیمت آن ممکن است در شرایط اقتصادی دارای نوسانات شدید شود.
مزایا و معایب سهام عادی
دارندگان سهم عادی در شرکت‌ها، توانایی شرکت در جلسات و حق رأی در مجامع عادی و فوق‌العاده در حوزه تصمیم‌گیری و فعالیت‌های شرکت را دارند. این دسته از سهامداران پس از شروع سودآوری شرکت، براساس میزان سهام خود، سود دریافت می‌کنند که نرخ و میزان ثابتی ندارد. در صورت انحلال شرکت و پرداخت بدهی و دیون شرکت، بعد از پرداخت سود سهامداران ممتاز، سود سهام عـادی پرداخت میشود.
مزایای سهام عادی به شرح زیر است:
- معامله بیشتر نسبت به سهام ممتاز
- بازدهی بالقوه بالا
- حق رأی در مجامع عادی و فوق العاده
معایب سهام عادی به شرح زیر است:
- عدم دریافت سود سهام
- اولویت پایین دریافت سود در زمان ورشکستگی شرکت
- دارای نوسان شدید قیمتی
ریسک سهام عادی چیست؟
تمامی ریسک‌های مرتبط با سهام به طور ترکیبی و همپوشانی بر روی یکدیگر تأثیر می‌گذارند و سرمایه‌گذاران باید آنها را در نظر بگیرند و به مدیریت و کنترل آنها پردازند. بیشترین ریسک به سهامداران عادی وارد میشود؛ چراکه در صورت زیان‌ده بودن یا کاهش میزان سود، ارزش بازاری سهام عـادی کاهش خواهد یافت.
ریسک‌های مرتبط با سهام عادی عبارتند از:
- ریسک بازاری: مرتبط با تغییرات قیمت سهام در بازار مانند نوسانات اقتصادی، تحولات سیاسی و غیره
- ریسک شرکتی: مرتبط با عملکرد وضعیت داخلی یک شرکت مانند مدیریت شرکت، عملکرد مالی، رقابت با سایر شرکت‌ها و غیره
- ریسک مالی: مربوط به ساختار مالی شرکت مانند سطح بدهی، نسبت بدهی به سرمایه، مدیریت نقدینگی و غیره
- ریسک نوسانات قیمت: مرتبط با نوسانات قیمت سهام در بازار مانند تحولات صنعتی یا اعلامیه‌های مرتبط با شرکت و غیره
- ریسک نرخ ارز: مرتبط با شرکت‌های فعال در بازارهای بین المللی
- ریسک سیستماتیک: مرتبط با تغییرات سیستماتیک و غیرقابل پیش‌بینی در بازار مانند مانند ریسک نرخ بهره، تغییرات عرضه و تقاضا و غیره
- ریسک سیاسی: مرتبط با سیاست‌های دولتی و قوانین کشور مانند تغییرات در مالیات، قوانین صادرات و واردات و غیره
- ریسک صنعتی: ریسک مرتبط با صنعت موردنظر شرکت
- ریسک محصول: مرتبط با تغییرات در تقاضا برای محصولات یا خدمات شرکت مانند تغییر سلیقه مصرف‌کنندگان، رقابت در بازار و غیره
- ریسک محیطی و اجتماعی: تغییرات در نگرش‌های اجتماعی، مسائل محیطی، و انتظارات عمومی
سخن پایانی
سهامداران دارای سهام عادی، صاحبان بخشی از شرکت هستند. این بدان معنا نیست که سهامداران می‌توانند وارد دفاتر شرکت شوند و ادعای مالکیت بخشی از صندلی ها، میزها یا رایانه ها را داشته باشند. خود شرکت، که دارای ماهیت قانونی است. سهام عادی در بورس معامله میشود و ممکن است توسط سرمایه‌گذاران یا معامله‌گران خرید و فروش شود. همانطور که گفته شده برای ورود به دنیای سهام و معامله در آن باید اقدام به ثبت نام در کارگزاری بورس کرد.
سوالات متداول
سهام عادی (Common Stock) یک نوع اوراق بهادار است که بیانگر مالکیت بخشی از یک شرکت می‌باشد. دارندگان سهام عادی در سود و زیان شرکت سهیم هستند و حق رأی در مجامع عمومی دارند.
دارندگان سهام عادی از حقوقی مانند دریافت سود سهام، حق رأی در مجامع، حق تقدم در خرید سهام جدید، و سهم از دارایی‌های باقی‌مانده در صورت انحلال شرکت برخوردارند.
دارندگان سهام عادی در سود و زیان شرکت سهیم هستند و حق رأی در مجامع عمومی دارند، اما در دریافت سود و دارایی‌های شرکت در صورت انحلال، پس از دارندگان سهام ممتاز قرار می‌گیرند.
بله؛ در صورت ورشکستگی شرکت، دارندگان سهام عادی در آخرین اولویت برای دریافت دارایی‌ها قرار می‌گیرند.
ارزش سهام عادی معمولاً بر اساس سود تقسیمی آینده و چشمانداز رشد شرکت تعیین میشود که با نرخ بازده مورد انتظار تنزیل میگردد.
