بیمه پایه چیست و انواع آن

بیمه پایه در واقع همان بیمه دولتی است که اغلب با نام بیمه گر پایه معرفی می‌شود. اکثر افراد در سراسر جهان یک نوع بیمه پایه دارند و در کنار آن برای پوشش‌های بیمه‌ای کامل و گسترده‌تر از یک بیمه تکمیلی هم استفاده می‌کنند. متاسفانه بیمه های پایه تنها یک سری خدمات اولیه درمانی را به بیمه‌شدگان ارائه می‌دهند. اما برای دریافت اکثر بیمه‌های تکمیلی، باید یکی از انواع بیمه پایه را هم داشتـه باشید!

برای اینکه بدانید بیمـه پایه چیست و چرا برای دریافت بیمه تکمیلی وجود یک بیمه پایه اجباری است، به خواند‌ن این مطلب از مجله کاریزما ادامه دهید.

بیمه پایه چیست؟

امروزه اکثر افراد جامعه از بدو ورود به بازار کار، از یک بیمـه پایه بهره می‌برند که وجود آن برای بازنشستگی الزامی است. بیمه های پایه پوشش‌های بیمه‌ای محدودی را به مخاطب ارائه می‌دهند، اما مزایای خاصی هم دارند که به موجب آنها پرداخت حق بیمـه پایه برای تمامی کارگران از جانب قانون کار اجباری است.

اگرچه انواع مختلفی از بیمه های پایه در ایران وجود دارد، اما اکثر ادارات، شرکت‌ها و سازمان‌ها برحسب قانون کار، برای پرسنل خود حق بیمه تامین اجتماعی پرداخت می‌کنند. به عبارت دیگر، وجود بیمـه پایه برای بهره‌مندی از طرح‌های پوششی خدمات درمانی پایه توسط دولت ضروری است. یعنی بیمه‌شدگان می‌توانند با توجه به سیاست‌های بهداشتی و درمانی کشور، از خدمات درمانی مربوطه استفاده کنند. متاسفانه در کشور ما، بیمـه پایه به جز برخی موارد خاص و محدود، هزینه‌های درمانی هم‌وطنان را پوشش نمی‌دهد.

همانطور که در مقدمه این مطلب بدان اشاره شد، در ایران نیز گونه‌های مختلفی از انواع بیمـه پایه وجود دارد که در ادامه به معرفی هریک از آنها می‌پردازیم.

انواع بیمه پایه

احتمالا شما هم به اشتباه تصور می‌کنید که بیمه تامین اجتماعی تنها بیمـه پایه رایج در ایران است. در حالیکه، بیمه های پایه توسط سازمان‌های مختلفی ارائه می‌شوند، اما می‌توان گفت که سازمان بیمه تامین اجتماعی اصلی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سازمان بیمه‌گر در ایران است.

انواع بیمه پایه در ایران، شامل چهار نوع مختلف است که در ذیل به توصیف هریک از آنها و خصوصیاتشان می‌پردازیم:

بیمه تامین اجتماعی؛ رایج‌ترین بیمه پایه در ایران

بیمه پایه تامین اجتماعی که طیف گسترده‌ای از بیمه‌شدگان را به خود اختصاص داد‌ه است، به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

• اجباری: اکثر افراد شاغل در ایران که از جانب کارفرمای خود بیمه شده‌اند، از این نوع بیمه استفاده می‌کنند.
• خویش فرما: آن دستـه افرادی که در مشاغل آزاد فعالیت می‌کنند و به اصطلاح کارفرمای خود هستند، به صورت ماهانه یا سالانه حق بیمه‌ای را برای خود پرداخت می‌کنند که به آن بیمه خویش فرما می‌گویند.

حق بیمه تامین اجتماعی باید طبق اصول خاصی که دولت تعیین کرد‌ه است، پرداخت شود. مطابق با قانون کار، حق بیمه تامین اجتماعی ۳۰% حقوق ماهیانه افراد است که ۲۳% از کل حقوق توسط کارفرما و ۷% آن توسط کارگر پرداخت می‌شود.

لازم به ذکر است که کل حق بیمه تامین اجتماعی مختص هزینه‌های درمانی نبود‌ه و این بیمه خدمات قابل ملاحظه‌ای نیز ارائه می‌دهد.

مهم‌ترین خدماتی که با دریافت بیمه تامین اجتماعی از آنها بهره‌مند می‌شوید، شامل مواردی از قبیل زیر هستند:

• پوشش هزینه‌های درمانی
• پرداخت مستمری بیمه بیکاری
• پرداخت غرامت دستمزد در زمان بیماری
• پرداخت کمک هزینه بارداری و هدیه ازدواج
• پرداخت مستمری دوران بازنشستگی، از کارافتادگی یا حتی فوت
• جبران بخشی از هزینه‌های پروتز و اروتز مانند سمعک، عینک طبی و ویلچر

بیمه نیروهای مسلح؛ مختص کارکنان نیروهای مسلح

همانطور که از نام آن پیدا است، بیمه نیروهای مسلح تنها به افراد شاغل در نیروهای مسلح و خانواده‌های آنها تعلق می‌گیرد. سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح (ساتا) به‌عنوان ارائه‌دهنده این نوع بیمه، موظف است که خدمات رفاهی، درمانی و بازنشستگی را به بیمه‌شدگان ارائه دهد.  

مزیت اصلی بیمه نیروهای مسلح این است که علاوه‌بر پوشش هزینه‌های خدمات درمانی، خدمات و تسهیلات ویژه‌ای را نیز به شاغلان و بازنشستگان ارائه می‌دهد. با این همه، امکان استفاده از خدمات درمانی بیمه نیروهای مسلح در تمامی بیمارستان‌های سطح کشور وجود نداشتـه و بعضا مشمولین این بیمه با مشکلاتی در خدمات درمانی مواجه می‌شوند.

بیمه سلامت؛ بیمه وزارت تعاون برای افراد فاقد بیمه

در سال ۱۳۹۲ بیمه‌ای تحت عنوان بیمه سلامت از جانب وزارت تعاون تشکیل شد که هدف آن تحت پوشش قرار داد‌ن افرادی بود که هیچ بیمـه پایه‌ای ندارند. به عبارتی، اولین شرط برای اینکه تحت پوشش بیمه سلامت قرار بگیرید این است که هیچ یک از انواع بیمه‌های پایه را دریافت نکنید.

سازمان بیمه سلامت طبق قوانین مصوب وزارت بهداشت موظف است که خدمات درمانی را به طور رایگان به بیمه‌شدگان ارائه دهد. به همین سبب، بیمه سلامت راهکاری مثبت و سودمند برای کاهش دغدغه‌های مردمی است که از جانب دولت پنجم عرضه شد.

تنها تفاوت بیمـه پایه سلامت با تامین اجتماعی این است که این بیمه صرفه خدمات درمانی را پوشش می‌دهد و همانند بیمه تامین اجتماعی امکان استفاده از تسهیلات بازنشتگی و…برای بیمه‌شدگان فراهم نیست.

بیمه کمیته امداد؛ تنها بیمه مستضعفان و مددجویان کشور

معدود افرادی که از هیچ بیـمه پایه‌ای برخوردار نبود‌ه و مشمول یکی از طرح‌های زیر باشند، از جانب کمیته امداد بیمه می‌شوند:

• مددجویان
• اشتغال و خودکفایی
• زنان سرپرست خانوار شهری

بیمه کمیته امداد با هدف توانمندسازی مشمولان سه طرح فوق، تشکیل شد‌ه است. افرادی که دارای یکی از طرح‌های فوق باشند، خدمات درمانی و تسهیلات مربوط به بازنشستگی، فوت و از کارافتادگی را دریافت می‌کنند.

سخن پایانی

بیمـه درمانی پایه، یکی از اصلی‌ترین ضروریات زندگی است و انواع مختلفی از آن به هر دسته از افراد تعلق می‌گیرد. تامین اجتماعی، معروف‌ترین بیمـه پایه رایج در ایران است که خدمات درمانی و تسهیلات رفاهی و بازنشستگی مطلوبی را به بیمه‌شدگان خود ارائه می‌دهد. بخش عمده‌ای از افراد نیز تحت پوشش سایر انواع بیمه پایه شامل بیمه نیروهای مسلح، بیمه سلامت و بیمه کمیته امداد هستند. هریک از این بیمه‌ها مزایا و معایب خاصی دارند که در این مقاله به توضیح آنها پرداختیم.

سوالات متداول