صندوق در صندوق چیست و چرا انتخابی هوشمندانه است؟
صندوق در صندوق چیست و چرا انتخابی هوشمندانه است؟

احتمالاً با ابزار صندوقهـای سـرمـایـهگـذاری در بورس آشنا هستید، اما آیا میدانید صندوق در صندوق چیست و چه کاربردی دارد؟ صندوق در صندوق یکی از ابزارهای جدید بازار سرمایه است که بهجای تمرکز بر خرید اوراق با درآمد ثابت، خرید سهام یا سرمایهگذاری در یک صنعت خاص، در صندوهای مختلف سرمایهگذاری میکند. به همین جهت، صندوق در صندوقها را صندوقهای تلفیقی مینامند.
در این بخش از کاریزما لرنینگ قرار است در مورد صندوق سرمایه گذاری صندوق در صندوق صحبت کنیم و از عملکرد، مزایا و نحوه خرید آن بگوییم.
صندوق سرمایه گذاری صندوق در صندوق چیست؟
صندوق در صندوق که به آن فراصندوق (Fund Of Funds (FOF)) نیز میگویند، یک صندوق سرمایهگذاری تلفیقی است که در انواع دیگر صندوقها، سرمایهگذاری میکند. بهعبارت دیگر، پرتفوی فرا صندوق شامل پرتفوی سایر صندوقها است. فراصندوقها کار را آسان کردهاند. شما در حالت عادی میتوانید به دو روش در بورس سـرمایهگـذاری کنید. روش اول این است که خودتان با کسب علم و تجربه لازم اقدام به خرید و فروش سهام کنید. روش دوم همان صندوقها است. شما بهجای خرید سهام مختلف، میتوانید یک صندوق را خریداری کنید که ترکیبی از بهترین سهمها است.
روش جدیدتر و شاید بهتر این است که دیگر دنبال صندوقهای مختلف نگردیم و خودمان را محدود به صندوق خاصی نکنیم! بلکه واحدهای یک فراصندوق را بخریم. با این کار همزمان صندوقهای مختلف و تمام جنبههای بازار را در پرتفوی خودمان داریم. در ادامه بیشتر در مورد مزایای فراصندوقها صحبت خواهیم کرد.
صندوق در صندوقها چگونه کار میکنند؟
ایده اصلی صندوق در صندوقها این است که صندوقهای مختلف، یا بهتر است بگوییم استراتژیهای مختلف سرمایهگذاری، در یک پورتفولیو جمع شوند تا هم سرمایهگذارها سود بالاتری نسبت به سـرمـایـهگـذاری مستقیم بهدست آورند و هم ریسک تا حد امکان کاهش یابد. صندوقهای مختلف شامل سهامیها، درآمد ثابتها، بخشیها و غیره، هر کدام استراتژی خاص خود را دارند. شما باید سرمایهگذاری در صندوقهای صندوق در صندوق، بهنوعی در تمام این صندوقها سرمایهگذاری کردهاید.
با این رویکرد، شما یک سرمایهگذاری با تحلیل مضاعف و دوسطحی خواهید داشت. فرض کنید شما در صندوق سرمایه گذاری صندوق در صندوق صنم سرمایهگذاری کردهاید و در پرتفوی صنم، برای مثال، صندوقهای درآمد ثابت، طلا، سهامی و بخشی را داریم.
تحلیل دو سطحی یعنی یکبار مدیران صندوقهای درآمد ثابت، طلا، سهامی و بخشی بازار را تحلیل و بهترین سهمها را برای صندوقهای خود انتخاب کردهاند. در سطح دوم یا همان تحلیل مضاعف، مدیر صندوق صنم همراه با تیم خود، بهترین صندوقها را برای پرتفوی صنم در نظر میگیرد و شما از مزیت دو بار تحلیل توسط متخصصین بهرهمند میشود.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید، دارایی صندوقهای FOF تا اکتبر 2023 (مهر 1402) بیش از 5 تریلیون دلار بوده است!
ترکیب دارایی صندوق در صندوق چیست؟
همانند سایر صـنـدوقهای سرمایهگذاری، صندوق در صندوقها نیز ترکیب دارایی مشخصی دارند و شما میتوانید در اساسنامه و امیدنامه این صندوقها اطلاعات کاملی در خصوص حد نصاب ترکیب دارییها کسب کنید. اما نکتهی مهم این است که مدیر صندوق اختیار بیشتری دارد تا با تحلیل صندوقهای مختلف، آنها را برای سرمایهگذاری انتخاب کند.
البته همانطور که اشاره شد، چارچوب مشخصی وجود دارد؛ برای نمونه مدیر صندوق میتواند حداکثر 50 درصد داراییهای صندوق را به خرید واحدهای صندوقهای درآمد ثابت اختصاص دهد. با این حال، تیم مدیریت صندوق در صورت صلاحدید میتواند بخش بزرگی از داراییهای صندوق را برای مثال به خرید صندوقهای اهرمی یا صندوقهای طلا اختصاص دهد و اصطلاحاً فراصندوق کاملاً اهرمی یا طلا شود.
انواع صندوق در صندوق چیست؟
انواع مختلفی از صندوق در صندوقها داریم که هر کدام بر اساس یک طرح سرمایهگذاری، ریسک و اهداف متفاوت عمل میکنند. از آنجاییکه FOFها در سایر صندوقها سرمایهگذاری میکنند، مدیریت سرمایهگذاری آنها حرفهایتر است. صندوق در صندوقها را معمولاً بر اساس داراییهایشان طبقهبندی میکنند. انواع صندوق در صندوقها عبارتاند از:
-
صندوقهای چند مدیریتی (Multi-Manager Funds)
توضیحات: سرمایهگذاری در طیف وسیعی از داراییها شامل صندوقهای پوشش ریسک، صندوقهای سرمایهگذاری خصوصی، املاک و مستغلات، و سرمایه گذاری های سنتی مانند سهام و اوراق قرضه.
مناسب برای: افرادی که سرمایه بالایی دارند، نهادهای سرمایهگذاری که به دنبال پوشش ریسک همراه با تنوع هستند.
-
صندوقهای سرمایهگذاری پوشش ریسک (Fund of Hedge Funds)
توضیحات: اولویت سرمایهگذاری در صندوقهای پوشش ریسک همراه با استراتژی خاص.
مناسب برای: سرمایهگذارهای حرفهای که ریسک بالا را میپذیرند و به دنبال استراتژیهای سرمایهگذاری جایگزین هستند.
-
صندوقهای سرمایهگذاری مشترک (Fund of Mutual Funds)
توضیحات: سرمایه گذاری در یک سبد متنوع از صندوق های سرمایه گذاری مشترک در کلاس های مختلف دارایی.
مناسب برای: سرمایهگذارانی که دنبال مدیریت سرمایه حرفهای و تنوع در بازار هستند.
-
صندوقِ صندوقهای قابل معامله (ETFs of ETFs)
توضیحات: بهینهسازی مداوم سبد سهام و اتخاذ رویکرد محافظهکارانه با نزدیک شدن به تاریخ بازنشستگی مقرر.
مناسب برای: سرمایهگذارانی که به دنبال رویکردی غیرمستقیم برای برنامهریزی بازنشستگی با پرتفوی متنوع هستند.
-
صندوقهای سرمایهگذاری خصوصی (Private Equity Funds of Funds)
توضیحات: سرمایهگذاری در چندین صندوق سرمایهگذاری خصوصی با استراتژیهای مختلف (کاهش ریسک بالا).
مناسب برای: نهادهای سرمایهگذاری و سرمایهگذارهایی که سرمایه بالایی دارند و به دنبال صندوقهای سرمایهگذاری خصوصی و ارتباط مستقیم با مدیران این صندوقها هستند.
-
صندوقهای املاک و مستغلات (Real Estate Funds of Funds)
توضیحات: تمرکز بر سرمایهگذاری در سبد متنوعی از صندوقهای سرمایهگذاری املاک و مستغلات بهجای خرید مستقیم املاک و مستغلات یا اوراق بهادار آنها
مناسب برای: سرمایهگذارانی که به بازار املاک علاقهدارند اما نمیخواهند مستقیماً به خرید و فروش ملک بپردازند یا درگیر پرسوجو برای سرمایهگذاری در این حوزه شوند.
-
صندوقهای زیرساختی (Infrastructure Funds of Funds)
توضیحات: سرمایهگذاری در صندوقهای زیرساختی متعدد، با تمرکز بر پروژههایی مانند حمل و نقل، انرژی و آب و برق.
مناسب برای: سرمایهگذاران بلندمدت مانند صندوقهای بازنشستگی، شرکتهای بیمه و افرادی که سرمایه بالایی دارند.
-
صندوقهای کالایی (Commodity Funds of Funds)
توضیحات: پرتفویی از صندوقهای کالایی شامل فلزات گرانبها، انرژی و محصولات کشاورزی.
مناسب برای: سرمایهگذارهایی که به دنبال تنوع در سرمایهگذاری در بازار کالا هستند و میخواهند پوششی در برابر تورم یا ریسکهای بازار ایجاد کنند.
-
صندوقهای بدهی (Debts Funds of Funds)
توضیحات: تمرکز بر سرمایهگذاری در صندوقهای مختلف بدهی از جمله اوراق قرضه با بازده بالا، بدهی شرکتها و بدهیهای دولتی.
مناسب برای: سرمایهگذارانی که بهدنبال ایجاد درآمد و استفاده از ابزارهای بدهی متنوع هستند.
صندوقهای FOF بعضاً استراتژی خاصی دارند و برای مثال در بخشهای خاص یا حتی در مناطق جغرافیایی خاص سرمایهگذاری میکنند. نکتهی مهم بعدی که باید مد نظر داشته باشید این است که طبقهبندی مطرحشده در سطح جهانی رایج است و بسیاری از انواع صندوقهای FOF را در بورس ایران نداریم.
صندوق در صندوقها در بورس ایران
در بورس ایران در حال حاضر پنج صندوق سرمایهگذاری از نوع فراصندوق داریم که البته در طبقهبندی خاصی قرار نمیگیرند و تلفیقی از صندوقهای مختلف هستند. با مراجعه به سایت فیپیران (FIPIRAN) میتوانید اطلاعات این پنج صندوق را مشاهده کنید. تصویر زیر نیز اطلاعات کلی این پنج صندوق را نشان میدهد.
نحوه سرمایه گذاری در فراصندوقها
سرمایهگذاری در فراصندوقها به دو صورت امکانپذیر است. اگر فراصندوق مد نظر شما از نوع صدور و ابطالی باشد، شما بایستی به وبسایت یا اپلیکیشن صندوق مراجعه کنید و واحدهای صندوق مد نظر خود را از این طریق خریداری نمایید.
اما اگر فراصندوقی که قصد سرمایهگذاری در آن را دارید از نوع قابل معامله در بورس (ETF) باشد، میتوانید نماد صندوق مد نظر خود (برای مثال صنم) را در سامانههای معاملاتی جستجو کنید و بهصورت آنلاین، همانند سهام، صندوق مد نظر را خریداری کنید.
صندوق سرمایهگذاری صندوق در صندوق صنم کاریزما
گروه مالی کاریزما در حال حاضر پیشتاز رقابت در عرصه فراصندوقها است و صندوق در صندوق صنم با بازدهی یک ساله 40+ درصد، رتبه اول صندوق در صندوقها را دارد. صندوق صنم از سال 1400 فعالیت خود را آغاز کرده است و بیش از 2000 نفر در مجموع 320+ میلیارد تومان سرمایه خود را به این صندوق سپردهاند. برای سرمایهگذاری در صندوق صنم میتوانید از طریق دکمه زیر اقدام کنید:
مزایای صندوق در صندوقها چیست؟
فراصندوق یک ابزار سرمایهگذاری نسبتاً جدید است و مزایای خاصی را ارائه میدهد. دو مزیت و مهم سرمایهگذاری در فراصندوقها عبارتاند از:
- مدیریت حرفهای: مدیر صندوق همواره تلاش میکند برترین صندوقهای سرمایهگذاری را از نظر بازدهی و ترکیب دارایی انتخاب کند. این یعنی شما با سرمایهگذاری در فراصندوقها روی بهترین صندوقها سرمایهگذاری کردهاید.
- صرفهجویی در زمان: شما با سرمایهگذاری در یک فراصندوق دیگر نیازی به رصد و تحلیل بازار برای انتخاب برترین صندوقها ندارید، بلکه این کار قبلاً توسط تیم تحلیل و مدیریت فراصندوق انجام شده است.
از دیگر مزیتهای سرمایهگذاری در فراصندوقها میتوان به تنوع در سرمایهگذاری اشاره کرد. فراصندوقها با انتخاب أنواع مختلف صندوقها (از درآمد ثابت تا بخشی و غیره) تنوع بسیار خوبی در سرمایهگذاری ایجاد میکنند و این در نهایت به گاهش ریسک شما در سرمایهگذاری منتج میشود.
فراصندوق مناسب چه کسانی است؟
صندوق در صندوقها برای افراد ریسکگریز و آنهایی که کمتر به سرمایهگذاری در ابزارهای با درآمد ثابت علاقه دارند، گزینه مناسبی است. وجود تنوع در پرتفوی این صندوقها باعث میشود بازدهی صندوق در صندوقها قابل توجه باشد و این یعنی فرصت عالی برای سرمایهگذارهایی که میخواهند با کمی پذیرش ریسک، سود خوبی بهدست آورند. البته سرمایهگذاری در صندوق در صندوقها بایستی میانمدت یا بلندمدت باشد تا سود مطلوب حاصل شود.
ریسکهای سرمایهگذاری در صندوق در صندوقها
سرمایهگذاری در فراصندوقها، همانند هر نوع سرمایهگذاری دیگری شامل ریسک نیز میشود. دو مورد از مهمترین ریسکهای این نوع صندوقها عبارتاند از:
- عدم کنترل بر سرمایهگذاری
- ریسک مدیریت صندوق
عدم کنترل بر سرمایهگذاری یعنی شما بهعنوان سرمایهگذار نقشی در انتخاب صندوقهایی که جزو پرتفوی صندوق در صندوق هستند، ندارید. تصمیمگیری در خصوص اینکه سرمایه شما و سایر سرمایهگذارها در کدام صندوقها سرمایهگذاری شوند کاملاً برعهدهی مدیر صندوق و تیم تحلیل است و شما بهعنوان سرمایهگذاری که با بازار بورس آشنایی دارد، ممکن است موافق بعضی از تصمیمات مدیر صندوق نباشید.
ریسک بعدی این است که مدیر صندوق و تیم او در تحلیل و ارزیابی شرایط بازار دچار خطا شوند و انتخابهای نامناسبی انجام دهند و در صندوقهایی سرمایهگذاری کنند که بازدهی پایینی دارند. در این شرایط عملکرد کلی صندوق تحت تاثیر قرار میگیرد و ممکن است بازدهی نهایی صندوق چندان مطلوب نباشد.
جمعبندی مطلب
صندوق در صندوق یک ابزار سرمایهگذاری جدید در بازار است که بهنوعی فرایند سرمایهگذاری در صندوقها را تسهیل کرده است. شما بهجای تحلیل بازار و انتخاب صندوقهای مختلف، میتوانید یک صندوق را خریداری کنید که تمام آنچه مد نظر دارید را در خود دارد. صندوق در صندوقها با آزادی عملی که دارند میتوانند در شرایط مختلف بازار سراغ طبف خاصی از صندوقها بروند؛ برای مثال در شرایط رشد بازار، تماماً اهرمی شوند و در شرایط بد به درآمد ثابتها روی بیاورند.
در این مطلب کامل توضیح دادیم که صندوق در صندوق چیست و چه مزایایی دارد. در حال حاضر در بورس ایران پنج صندوق فعال صندق در صندوق داریم و با استقبالی که از این صندوقها در تمام دنیا شده، بهنظر میرسد در آینده بر تعدادشان افزوده خواهد شد. چنانچه تجربهای از سرمایهگذاری در این نوع صندوقها دارید یا پرسشی ذهن شما را درگیر کرده است، در قسمت نظرات مطالب خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
صندوق در صندوق نوعی صندوق سـرمـایـهگـذاری است که بهجای خرید سهام و اوراق درآمد ثابت و غیره، واحدهای صندوقهای دیگر را خریداری میکند و سبد خود را از صندوقهای مختلف بازار بورس تشکیل میدهد.
کارمزد فراصندوقها دو سطح دارد؛ سطح اول شامل کارمزدهای صندوقهای موجود در پرتفوی صندوق در صندوق و سطح دوم شامل کارمزد مدیریت خود فراصندوق میشود.
صندوق سرمایهگذاری صندوق در صندوق صنم با بازدهی 40+ درصد در حال حاضر بیشترین بازدهی را در میان صندوقهای FOF دارد.
اگر نوع صندوق ETF باشد، حداقل مبلغ سرمایهگذاری 100 هزار تومان است. اگر نوع صندوق صدور و ابطالی باشد، حداقل مبلغ سرمایهگذاری بهاندازهی قیمت 1 واحد صندوق است.