مروری بر صنعت متانول

زنجیره ارزش متانول

متانول ساده ترین نوع الکل و یا همان متیل الکل است. این ماده را می توان به عنوان یکی از مواد پایه صنعت پتروشیمی طبقه بندی نمود. متانول از گاز سنتز تولید می شود که گاز سنتز نیز از منابع مختلفی از جمله گاز طبیعی (متان)، ذغال سنگ و سوخت های مایع تولید می گردد.

متانول به عنوان یک ماده خام، قابلیت تبدیل به محصولات مختلفی را دارا می باشد. فرمالدهید با  31 درصد بیشترین سهم را در مصرف متانول دارا می باشد. ترکیبات بالابرنده عدد اکتان بنزین از جمله متیل ترشری بوتیل اتر (MTBE) و همچنین استفاده مستقیم متانول در ترکیب با بنزین 22 درصد از سهم مصرف متانول را به خود اختصاص داده اند. سایر محصولات از جمله استیک اسید، دی متیل اتر و حلال ها نیز هر کدام به ترتیب با 10، 10 و 5 درصد در جایگاه های بعدی میزان مصرف متانول قرار دارند.

نکته مهم در تولید متانول در مناطق مختلف دنیا توجه به خوراک مورد استفاده در تولید این ماده است. منطقه خاورمیانه 100 درصد متانول خود را از گاز طبیعی تولید می نماید و این در حالی است که منطقه آسیای شمال شرقی (چین، ژاپن، کره جنوبی و تایوان) 67 درصد از متانول تولیدی خود را از ذغال سنگ و تنها 17 درصد آن را از گاز طبیعی تولید می نماید.

تفاوت در نوع خوراک استفاده شده جهت تولید متانول در مناطق مختلف دنیا سبب شده است که مزیت رقابتی با مناطق دارای گاز طبیعی باشد. همین موضوع سبب شده است که شکاف زیادی بین ظرفیت تولید متانول با تولید واقعی متانول در دنیا وجود داشته باشد.

به طور ساده فرآیند تولید متانول از گاز طبیعی به صورت زیر است:

تولید گاز سنتز ریفورمینگ بخار ساده ترین و پرکاربردترین روش تولید گاز سنتز است

سنتز کاتالیستی متانول از گاز سنتز کربن دی اکسید و هیدروژن در این مرحله با یکدیگر واکنش داده و منجر به تولید متانول میشود.

تقطیر با جداسازی آب از متانول خام، متانول خالص به دست می آید.

این مقاله را حتما بخوانید: نسبت قیمت به فروش چیست و چگونه محاسبه می شود؟

ظرفیت تولید متانول در جهان و عرضه متانول

ظرفیت جهانی تولید متانول در سال ۲۰۱۹ میلادی، تقریباً ۱۴۶ میلیون تن بوده که 18/7  میلیون تن از آن در خاورمیانه قرار دارد. حجم تولید جهانی متانول در این سال ۹۷/۹ میلیون تن و تولید واقعی متانول خاورمیانه ۱۷/۱ میلیون تن بوده است. کشور چین با ظرفیت تولید ۶۷/۷ میلیون تن، بزرگترین تولیدکننده متانول در جهان است که سهم ۴۶ درصدی از تولید جهان را دارد. تولید واقعی کشور چین، ۳۸/۵ میلیون تن است. شرکت متانکس بزرگترین تولیدکننده متانول در جهان است. ظرفیت تولید متانول تمامی کارخانه‌های این شرکت ۸/۱۳ میلیون تن بوده است که سهم ۶ درصدی از ظرفیت تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. پتروشیمی زاگرس پنجمین تولیدکننده بزرگ جهان است که تقریباً سهم ۲ درصدی از ظرفیت اسمی تولید جهان و سهم ۳ درصدی از تولید واقعی را داراست.

تقاضای متانول

تقاضای متانول در سال ۲۰۱۹ میلادی با رشد سالانه ۴/۴ درصد طی ۵ سال به ۸۳ میلیون تن رسید. چین با دارا بودن سهم ۵۹ درصدی از تقاضای جهانی، بزرگترین مصرف‌کننده متانول در جهان است. مصرف متانول چین در سال ۲۰۱۹ میلادی، تقریباً ۴۸/۶ میلیون تن بوده است که حدود ۱۰ میلیون تن آن از طریق واردات تأمین شده و مابقی آن تولید داخلی بوده است. بزرگترین بخش‌های مصرف‌کننده این محصول، صنعت فرمالدهید، اسید استیک وMTO به ترتیب با سهم‌های ۲۷ درصد، ۱۶درصد و ۱۶ درصد است.

ظرفیت متانول داخل کشور

ظرفیت اسمی تولید متانول بعد از وارد شدن دو پتروشیمی کاوه و مرجان به مدار تولید، به ۸/۹ میلیون تن رسیده است. ۳/۳ میلیون تن آن متعلق به پتروشیمی زاگرس است که پنجمین تولیدکننده بزرگ جهان است. از این میان سه شرکت پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی خارک و فن آوران در بورس اوراق بهادار فعالیت میکنند.

در ادامه نسبت های مهم مالی این سه شرکت در بازه 3 ماهه سال جاری را بررسی میکنیم.

نسبت های سودآوری

بررسی این نسبت ها نشان می دهد که سه شرکت تولید کننده متانول در سه ماهه ابتدایی سال عملکرد خوبی را از خود نشان داده اند. سه شرکت در این سه ماه جمعا بالغ بر 9 هزار میلیارد تومان فروش داشته اند. حاشیه سود شفن از دیگر رقبا بهتر بود اما در نهایت نرخ بازدهی به دارایی و بازدهی به حقوق صاحبان سهام زاگرس در این سه ماه بهتر بود.

نسبت های نقدینگی

به دلیل ماهیت صنعت متانولی و حجم بالای موجودی مواد در این شرکت ها نسبت های نقدینگی در این شرکت ها بالا میباشد.

نسبت های اهرمی

نسبت پوشش بهره در زاگرس و شخارک به دلیل صفر بودن هزینه مالی در این دوره وجود ندارد. با مقایسه نسبت قیمت به سود هر سهم شرکتها در میابیم که زاگرس نسبت به کل صنعت در موقعیت بهتری قرار دارد. همچنین قیمت به فروش به ازای هر سهم این شرکت نیز در حدود 9 واحد است که از شفن با p/s  15.6 واحد و شخارک با p/s 17 واحد بهتر است و به نظر میرسد موقعیت رشدی بهتری خواهد داشت.