تامین مالی جمعی چیست؟ + معرفی 4 مدل کرادفاندینگ

تامین مالی جمعی یا کراد فاندینگ روشی نوین در حوزه تامین مالی است. تامین مالی جمعی روشی است که با مشارکت تعداد زیادی سرمایه‌گذار، تمام یا بخشی از سرمایه موردنیاز یک طرح، پروژ‌ه یا یک فعالیت مشخص جمع‌آوری می‌شود. در این مقاله از کاریزما لرنینگ به طور مفصل به توضیح تامین مالی جمعی در بورس می‌پردازیم و در نهایت سپرده بلندمدت یکساله را به عنوان جایگزینی بهتر از تامین مالی جمعی در ایران معرفی می‌کنیم. از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

تامین مالی جمعی به چه معناست؟

تامین ما‌لی جمعی که به آن Crowdfunding گفته می‌شود، به تامین وجوه نقدی مورد نیاز یک کسب و کار یا موسسه برای شروع یا ادامه فعالیت گفتـه می‌شود. همانطور که از نام آن پیداست کراد فاندینگ (Crowdfunding) از ترکیب دو واژ‌ه Crowd به معنای جمع و جمعیت و همچنین funding به معنای تامین مالی تشکیل شد‌ه است.

لازم به ذکر است که تامین مالی جمعی تنها به حوزه فعالیت‌های اقتصادی محدود نمی‌شود و فعالیت‌های نیکوکارانه و خیرخواهانه نیز از این طریق می‌توانند تامین مالی شوند. بنابراین می‌توان گفت علاوه بر کسب و کارهای کوچک و متوسط (SME)، استارتاپ‌ها، طرح‌های دانش بنیان، طرح‌های حوزه زیست فناوری، نانو، فناوری مالی، اینترنت اشیا، سخت‌افزار، بازی و سرگرمی، محتوا، آموزش، خدمات کسب و کار، خدمات شهری، گردشگری، محیط زیست، پزشکی و سلامت نیز می‌توانند از طریق پلتفرم‌ تامین مالی جمعی دارای مجوز از سازمان بورس (سکوها) تامین مالی شوند. در ادامه سکوی تامین مالی جمعی را بیشتر توضیح خواهیم داد.

سکوی تامین مالی جمعی چیست؟

سکوی تامین مالی جمعی (Crowdfunding Platforms) وب‌سایت‌‌ها یا سامانه‌های آنلاینی هستند که به عنوان واسطه میان سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران عمل می‌کنند​. سکوی تامین مالی جمعی زیرساخت معرفی طرح‌ها، جذب سرمایه خرد از افراد و مدیریت تامین مالی را فراهم می‎کند.

به عبارتی اگر فردی بخواهد اوراق تامین مالی جمعی دریافت کند، ابتدا باید در یک سکوی معتبر ثبت‌نام کند و پس از مطالعه جزئیات طرح، در آنها سرمایه گذاری کند. همچنین در سکوهای تامین مالی جمعی امکان ارائه فهرستی از پروژه‌های نیازمند سرمایه را در اختیار افراد قرار می‌دهند تا سرمایه‌گذاران بتوانند با بررسی شرایط و میزان سود پیش‌بینی‌شده هر طرح، پروژه دلخواه را انتخاب کنند.

ویژگی مهم بهترین سکوی تامین مالی جمعی این است که برخلاف نهادهای مالی سنتی مانند بانک، خود تصمیم‌گیرنده نهایی در سرمایه‌گذاری نیستند و صرفاً واسطه بین صاحب طرح و سرمایه‌گذار به‌شمار می‌روند. در این پلتفرم‌ها، این سرمایه‌گذار است که انتخاب می‌کند پولش در کدام طرح به کار گرفته شود.​ طبق قوانین، مجوز فعالیت این سکوها توسط فرابورس ایران (زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار) صادر می‌شود​.

انواع تامین مالی جمعی

تأمین مالی جمعی یکی از روش‌های نوین جذب سرمایه می‌باشد که در سال‌های اخیر به‌ویژه در حوزه استارتاپ‌ها و پروژه‌های نوآورانه مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، نقش شرکت تامین سرمایه در ساختاردهی، ارزیابی و هدایت پروژه‌های بزرگ بسیار پررنگ است.

 در ادامه به چهار نوع تامین مالی جمعی می‌پردازیم:

1- تامین مالی مبتنی بر اهدا

طرح هایی که جنبه خیرخواهانه و بشر دوستانه دارند در این دسته قرار می‌گیرند و بازپرداخت مالی به مشارکت کنندگان وجود ندارد. به عبارتی تأمین مالی جمعی مبتنی بر اهدا و کمک مالی روشی برای جذب سرمایه برای یک پروژه با تعداد زیادی مشارکت‌کننده صورت می‌گیرد. در مقابل، حامیان این تامین سرمایه ممکن است جوایز نمادینی دریافت کنند که با افزایش میزان کمک، اعتبار آن افزایش می‌یابد. با این حال، برای مبالغ کمتر، سرمایه‌گذار ممکن است مبلغی دریافت نکند.

2- تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش

تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، یک روش جذب سرمایه برای هزاران کسب‌وکار کوچک و پروژه‌های خلاقانه است. در این تامین مالی، به مشارکت‌کنندگانی که به هدف یک پروژه ایمان دارند، در ازای مشارکتشان در این هدف، پاداش داده می‌شود به عبارتی مشارکت کنندگان در طرح‌ها عموما پاداش یا خدمتی مشابه با طرح مورد نظر دریافت می‌کنند. بیشتر کمپین‌های سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر پاداش توسط هنرمندان، موسیقی‌دانان و تهیه‌کنندگان فیلم انجام می‌شود. به عنوان مثال اهدای آلبوم موسیقی با امضای هنرمند برای مشارکت کنندگان در طرح تامین مالی تهیه آلبوم.

افرادی که این نوع جذب و تامین سرمایه را انتخاب می‌کنند معمولاً واجد شرایط دریافت وام از بانک‌ها نیستند. به همین علت، تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش تنها گزینه برای جمع‌آوری سرمایه برای آنها است.

3- تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام

در تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام به ازای مشارکت افراد در یک شرکت غیربورسی، درصدی از سهام پروژه کسب و کار یا طرح به سرمایه گذاران تعلق می‌گیرد. در این تامین مالی، یک سهامدار مالکیت جزئی یک شرکت را دارد و در صورتی که شرکت خوب عمل کند، سود می‌برد. در برخی از مواقع حق رای در مجمع عمومی یا دریافت سود سهام و غیره نیز جایگزین آن می شود. سرمایه گذاری در اینگونه روش‌های تامین مالی به مراتب ریسک بیشتری دارد که البته احتمال بازدهی بالاتری نیز امکان‌پذیر است.

4- تامین مالی مبتنی بر قرض (وام)

در تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی (قرض دادن جمعی) مبالغ به عنوان قرض از مشارکت‌کنندگان دریافت می‌شود و در طرح، سرمایه گذاری می‌شود؛ سپس اصل مبالغ به همراه بهره آن (در برخی مواقع ممکن است بدون بهره باشد) به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.

تامین مالی مبتنی بر وام به عنوان یکی از بهترین روش‌های جمع‌آوری سرمایه برای استارت‌آپ‌ها شناخته‌شده است. اگرچه این روش کاملا مشابه وام‌های بانکی سنتی است، اما در مقایسه با وام‌های بانکی مزایای بسیار بیشتری دارد و استارت‌آپ‌ها می‌توانند از آن به‌ عنوان یک جایگزین استفاده کنند.

مزایا و معایب تامین مالی جمعی

مسلما هر کدام از روش‌های تامین مالی مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

مزایای کراد فاندینگ به شرح زیر هستند:

• امکان تامین مالی برای شرکت‌های کوچک و متوسط و حتی استارتاپ‌ها
• بازاریابی کم هزینه برای متقاضیان طرح‌های تامین مالی
• سرعت بالاتر در تامین مالی و هزینه کمتر نسبت به عموم روش‌های تامین مالی
• بازدهی بالاتر برای سرمایه‌گذاران نسبت به بانک و برخی دیگر از سرمایه‌گذاری‌ها
• نظارت بر حسن اجرای طرح‌ها توسط نهادهای مالی، شفافیت و کارآمدی
• دسترسی آسان به منابع مالی
• کاهش ریسک مالی برای یک نفر

ریسک‌های تامین مالی جمعی به شرح زیر هستند: 

• نیازمند نظارت و مدیریت دقیق
• پیچیدگی‌ مشکلات حقوقی و قوانین هر کشور
• احتمال شکست پروژه و از دست رفتن سرمایه
• رقابت و امکان کپی‌شدن ایده یک پروژه
• نقدشوندگی پایین سرمایه‌گذاری تا پایان دوره پروژه

مگا سود؛ جایگزین مطمئن به جای تامین مالی جمعی

در بخش قبل با ماهیت تامین مالی جمعی آشنا شدیم. اکنون به یک راهکار جایگزین تامین مالی جمعی می‌پردازیم که مزایای سرمایه‌گذاری جمعی را با ریسک کمتر ترکیب کرده است. سپرده بلندمدت یکساله یک نمونه موفق از نوآوری‌های مالی در ایران است. مگاسود کاریزما یک فرصت سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و کم‌ریسک است که به صورت بیمه‌نامه زندگی و سرمایه‌گذاری طراحی شده است.​ این طرح در حقیقت نوعی سپرده‌گذاری یک‌ساله با سود پلکانی است.

طرح سپرده بلندمدت یکساله مگاسود کاریزما

در ادامه در جدول زیر به مقایسه طرح سپرده بلندمدت یکساله مگاسود کاریزما و تامین مالی می‌پردازیم.

سازوکار تامین ما‌لی جمعی چگونه است؟

پیش از اینکه سازوکار تامین ما‌لی جمعی را شرح بدهیم لازم است که با چند اصطلاح مهم تامین مالی جمعی آشنا شوید که در کل فرآیند کراد فاندینگ بسیار با آن‌ها مواجه خواهید شد.

• عامل: به شخص حقوقی گفتـه می‌شود که طبق الزامات دستورالعمل مذکور، اقدام به تامین ما‌لی جمعی برای متقاضی می‌کند.
• متقاضی: به شخص حقوقی گفته می‌شود که به منظور تامین منابع مالی برای طرح، پروژه یا فعالیت مشخص، به عامل مراجعـه می‌کند.
• طرح: به فعالیتی می‌گویند که متقاضی برای انجام آن، اقدام به تامین مالی جمعی می‌کند.
• گواهی شراکت: ورقه بهاداری است که در تامین ما‌لی جمعی به صورت الکترونیکی منتشر می شود و از ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار معاف است.

در نهایت کرادفاندینگ چیست؟

تامین مالی جمعی به عنوان یک روش نوین تامین سرمایه، انقلابی در مشارکت مردم در اقتصاد ایجاد کرده است. کرادفاندینگ توانسته رویای بسیاری از کارآفرینان را محقق کند و در عین حال برای سرمایه‌گذاران عادی فرصت کسب سود از طرح‌های پرسود را فراهم آورد. سپرده بلندمدت یکساله کاریزما به عنوان یک ابتکار مالی ایرانی نشان داد که می‌توان مزایای کرادفاندینگ را با سازوکاری معتدل‌تر ترکیب کرد. برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری امن با بازده مناسب هستند، مگاسود یک گزینه ایده‌آل است.

سوالات متداول