چالش‌های صادراتی بورس کالا – قسمت شصت و دوم پادکست کاریزما

قسمت شصت و دوم پادکست کاریزما – چالش‌های صادراتی بورس کالا
مهمان: جناب آقای حسین پناهیان، مدیرعامل سابق بورس کالای ایران

قسمت شصت و دوم پادکست کاریزما – چالش‌های صادراتی بورس کالا

آنچه که در متن زیر میخوانید خلاصه ای از قسمت های مهم پادکست میباشد:

بازار سرمایه را باید رکوردار دوره‌های طولانی و فرسایشی رشد و افت دانست. در حال حاضر در  مقطعی به سر میبریم که علاوه بر نبود نقدینگی در بازار سرمایه، ریسک‌های مختلف از بیرون بازار ضربه‌های مختلفی را به بدن نیمه جان آن می‌زند. یک روز اظهار نظرات سیاست‌گذار و روز دیگر تعیین نرخ‌های دستوری بر صنایع باعث شده که شاهد روزهای به شدت خسته‌کننده در بازار سرمایه باشیم. در کنار تمامی این عوامل روند فرسایشی مذاکرات هم باعث شده است تمام بازارهای دارایی به یک حالت انتظار عمیق فرو بروند و رکود رنگ اصلی تمام بازارها شود.

اگر فرضا بر این بذاریم که توافق حاصل شود و طبق معمول تمام دولت ها در ایران سریع به سمت فروش ارز در بازار پیش خواهند رفت ، دلار کاهش بیشتری پیدا کند، قطعا یک شوک کوتاه مدتی خواهیم داشت و شاهد افت بازار سرمایه خواهیم بودیم اما نکته مهم این است که ببینیم بازار بعد از این شوک به چه سمتی خواهد رفت. دلار آزاد حدود 15 درصد از دلار نیما بالاتر است و همین یک حاشیه سود مطمئن رو فعلا برای صنایع بورسی ایجاد کرده است و از طرفی به نظر می‌رسد دولت علاقه‌مند به تک نرخی شدن دلار است. اما سوال اصلی این است که فرض کنیم توافق همین فردا اجرایی شود، آیا متغییری به نام نقدینگی کاهش پیدا می‌کند؟ ساختار بانکی ما اصلاح خواهد شد؟ قطعا جواب منفی است. بنابراین به نظر من بازار با گزینه توافق بعد از یک شوک کوتاه‌مدت، در بدترین سناریو در همین حوالی خواهد بود.

باید در نظر داشت که در وضعیت فعلی به نظر راه حل آنی و سریعی وجود ندارد. حتی برعکس اعلام سیاست‌های به ظاهر کوتاه مدت تر آثار منفی بیشتر دارد چون اعتماد در بازار از بین رفته و تقریبا تمام فرصت های که پیش روی بازار بوده از بین رفته است. بخش های مثل سازمان بورس شورالی عالی بورس و شرکت‌های زیر مجموعه آن‌ها باید به کارهای تخصصی خود در این روزها بپردازند و زمینه‌ساز روزهای بهتری برای بازار باشند. نمونه ساده این مساله که اگر دوباره بازار شاهد هجوم نقدینگی بود مجددا هسته معاملات دچار مشکل نشود یا این که مشکلاتی نظیر دامنه نوسان، حجم مبنا و غیره را حل کنند. حتی می‌توان بر روی ارتباط با نهادهایی مثل بانک مرکزی تمرکز کرد. به هر ترتیب سکاندار قبلی سازمان بورس هم اکنون در بازار پول هست و این می‌تواند نقطه عطف محسوب شود . لازم است سیاستگذاران از دادن وعده‌های وعید به سهامدارن نظیر جبران خسارت زیان های قبلی دوری کنند و ریسک صنایع را در اقتصاد کمتر کنند.

به تازگی در پیش‌نویس طرح اصلاح قانون بازار، فروش داخلی و صادارتی محصولات پتروشیمی و پالایشی تنها از طریق بورس کالا ممکن شده است.در تبصره ۴این طرح آمده است که فروش داخلی و صادراتی کلیه محصولات تولیدی شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاهی صرفا از طریق بورس‌های کالایی مربوطه انجام می‌گیرد و مشمول قیمت گذاری دستوری نخواهد بود.یکی از ویژگی‌های مهم بورس کالا را باید ظرفیت‌های صادراتی این بورس قلمداد کرد. بزرگترین چالش صادرات ایران را به طور کلی باید  ارزش گذاری دستوری کالاهای صادراتی دانست و اگر ارزش‌گذاری اصلاح نشود تمام کارکردها و راهکارهای توصیه‌شده برای صادرکنندگان بی فایده خواهد بود.با این حساب می‌توان به اهمیت نقش بورس کالا پی برد اما موضوع قابل توجه این است که در حال حاضر خیلی شاهد استفاده از ظرفیت‌های صادراتی بورس کالا نیستیم نه تنها از ظرفیت صادراتی این بورس آنطور که باید و شاید استفاده نمی‌شود بلکه ابزارهای موجود آن نیز خیلی مورد توجه سهامداران قرار نمی‌گیرد در گفت‌گو با حسین پناهیان مدیر عامل سابق بورس کالای ایران به بررسی اجمالی این موضوع پرداختیم. بازار آتی، ابزارهایی نظیر اختیار معامله بر پایه فیوچر، اوراق سلف استاندارد نفت خام، اوراق سلف موازی نفت، ایده اولیه عرضه خودرو در بورس، بورس ارز و غیره از اقدامات مدیریتی  حسین پناهیان مدیرعامل سابق بورس کالای ایران محسوب می‌شود.