بررسی اثرگذاری تسعیر ارز در سودآوری بانک ملت

به هنگام صحبت از سود و زیان تسعیر دارایی‌های ارزی ، معمولا “بانک ملت” به عنوان تاثیرپذیرترین نماد بورسی شناخته می‌شود و با توجه به آخرین گزارش حسابرسی شده در شش ماهه 1401 ، خالص دارایی‌های ارزی آن به حدود 5.6 میلیارد دلار(با احتساب ضرایب سایر ارز‌ها) می‌رسد. این مقدار نسبت به سال قبل با حدود یک میلیارد دلار کاهش مواجه شده است ولی با این حال به دلیل نوسانات بالای ارزی در کشور، همچنان تسعیر این حجم از دارایی ارزی، سود قابل ملاحظه‌ای را نصیب بانک خواهد کرد و به تبع میتواند سهامداران این بانک را با سود همراه کند. بنابراین در این تحلیل به جزئیات سود و زیانی تسعیر ارز بانک ملت و میزان اثرپذیری سود بانک از محل تسعیر ارز خواهیم پرداخت.

نرخ تسعیر ارزی بانک‌ها

برخلاف سایر شرکت‌ها که تسعیر ارز آنها بر اساس دلار نیما تعیین می‌شود، در بانک‌ها این نرخ کمی متفاوت بوده و با محاسبات بانک مرکزی، نرخ تسعیر بانک‌ها مشخص شده و به آنها اعلام می‌شود. تعیین دستوری نرخ و مشخص نبودن سازوکار محاسباتی آن، به خصوص در زمانی که اختلاف قابل اهمیتی بین نرخ اعلامی و میانگین نیما وجود داشت، سبب شد در سال گذشته بانک مرکزی به ریاست صالح‌آبادی سازوکاری برای تعیین این نرخ  مشخص نماید که در آن نرخ تسعیر بر اساس 90 درصد میانگین 6 ماهه نرخ نیمایی منتهی به هر مقطع مشخص می‌گردید. البته این خبر به صورت رسمی به بانک‌ها اعلام نشد ولی به طور کلی می‌توان براساس آن تخمین نزدیکی از وضعیت ارزی بانک‌ها داشت.

مقاله پیشنهادی: بررسی جامع صنعت بانک در ایران

در صورت‌های مالی حسابرسی شده بانک‌ها معمولا دو بخش در تسعیر ارز وجود دارد که یکی مربوط به تسعیر خرید و فروش ارز و بخش دیگر مربوط به تسعیر دارایی‌های ارزی است. درگزراش  6 ماهه 1401  بانک‌ها خبری از تسعیر ارز دارایی‌ها نیست و تنها به سود تسعیر ارز خرید و فروش اکتفا شده است. این مورد احتمالا به دلیل عدم ارائه نرخ توسط بانک مرکزی و نبود سازوکاری مشخص برای تعیین نرخ تسعیر رخ داده که در این صورت، در صورت مالی سالانه این آیتم تعدیل خواهد شد و به دلیل اختلاف بالا با نرخ ابتدای سال، سود بالایی برای بانک محقق خواهد شد.

وبملت چقدر از محل تسعیر ارز، سود شناسایی خواهد کرد؟

خالص وضعیت ارزی باز بانک ملت براساس گزارش 6 ماهه 1401 حدود 5.6 میلیارد دلار به دست می‌آید. نکته‌ای که در این بخش باید به آن پرداخت بخش دارایی‌های غیرقابل تسعیر است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، در صورتی که تسهیلات بانک به سرفصل مطالبات مشکوک‌الوصول رفته باشد، بانک نمی‌تواند از آن محل درآمدی کسب کرده و یا از آن محل تسعیر ارزی را شناسایی نماید.

نسبت دارایی ارزی قابل تسعیر به کل وضعیت باز ارزی بانک ملت در سال گذشته رقم 86% به دست می‌آید که با فرض این نسبت در سال جاری می‌توان دارایی قابل تسعیر بانک ملت را 4.8 میلیارد دلار ارزیابی کرد. پس حاصل ضرب اختلاف دلار قابل تسعیر در رقم 4.8 میلیارد دلار، سود(زیان) قابل تسعیر بانک مرکزی را مشخص خواهد کرد.

همانطور که گفته شد قرار بود که معیار نرخ تسعیر، براساس 90 درصد میانگین 6 ماهه دلار نیمای منتهی به زمان تهیه گزارش باشد ولی به تایید بانک مرکزی نرسید و همچنان عملیات تسعیر دارایی بانک‌ها با ابهام مواجه است.

مقاله پیشنهادی: نمادی مستعد برای سرمایه گذاری در گروه بانکی

طبق سیاستی که رئیس جدید بانک مرکزی برای تثبیت بازار ارز پیش گرفت، قرار شد نرخ نیما تا سال آینده در قیمت 28،500 تومان ثابت باشد. پس با این فرض میانگین دلار نیما برای نیمه دوم سال حدود 28 هزار تومان و برای کل سال حدود 26،800 تومان به دست می‌آید. درصورتی که نرخ تسعیر بانک‌ها را مقدار 10 درصد کمتر از این میانگین فرض کنیم. نرخ تسعیر با میانگین یکساله حدود 24 هزار و با میانگین 6 ماهه دوم، حدود 25 هزار تومان محاسبه می‌شود. با توجه به سابقه تاریخی بانک مرکزی در ارائه نرخ‌های پایین‌تر، پیش‌بینی می‌شود امسال نیز نرخ تسعیر اعلامی دلار حدود 24 هزار تومان درنظرگرفته شود و کمتر از آن بعید به نظر می‌رسد.

پس با یک محاسبات ساده سود تسعیر دارایی‌های ارزی بانک ملت حدود رقم 19.3 هزارمیلیارد تومان برآورد می‌شود که رقم قابل ملاحظه‌ایست و سودآوری این بانک را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. پس براساس آخرین سرمایه بانک ملت، به ازای هر سهم حدود 736 ریال سود تسعیر ارز شناسایی خواهد شد.

سود تسعیر ارز قابلیت تقسیم بین سهامداران را دارد؟

همانطور که محاسبه کردیم در صورت‌مالی سالانه بانک ملت، حدود 19 همت سود تسعیر قابلیت شناسایی دارد که به طبع باعث اقبال برخی از سهامداران به سوی این نماد بورسی خواهد بود ولی ذکر این نکته لازم است که با توجه به بخشنامه تسعیر ارز بانک مرکزی، سود(زیان) ناشی از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در پایان سال مالی به حساب سود و زیان دوره منتقل می‌شود و قابلیت تقسیم بین سهامداران را ندارد. برای مشاهده این دستورالعمل کلیک نمایید.

سخن پایانی

بانک ملت یکی از تاثیرپذیرترین نماد‌های بورسی از محل تسعیر ارز است و سودآوری آن به شدت از تغییرات نرخ ارز تاثیر می‌پذیرد. در سال جاری به دلیل رشد دلار نیما و تثبیت آن در 28500 تومان، به طبع بانک ملت سودآوری بالایی را از محل تسعیر دارایی‌های ارزی شناسایی خواهد کرد.

براساس گزارش 6 ماهه 1401 خالص دارایی‌های ارزی قابل تسعیر این بانک حدود 4.8 میلیارد دلار بوده و درصورتی که بانک مرکزی نرخ تسعیر بانک‌ها را 24 هزار تومان اعلام نماید، بانک ملت به ازای هر سهم حدود 738 ریال سود ارزی شناسایی خواهد کرد.

مقاله پیشنهادی: تحلیل و بررسی سودآوری بانک سینا