وام مرابحه چیست؟ + شرایط و مدارک تسهیلات مرابحه
وام مرابحه در بانکداری اسلامی ایران، بر پایه‌ی شفافیت، عدالت و منع ربا طراحی شده است و به‌جای پرداخت نقدی، بر خرید و فروش واقعی کالا یا خدمات تمرکز دارد. در این مقاله از کاریزما لرنینگ، بهصورت جامع بررسی می‌کنیم که وام مرابحه چیست؟، چه انواعی دارد و چگونه می‌توان آن را دریافت کرد. همچنین با نمونه‌هایی از کاربرد وام مرابحه در بانکهای مختلف ایران آشنا می‌شویم تا در پایان بتوانید با دیدی روشن‌تر، مناسب‌ترین نوع این وام را برای خود انتخاب کنید.
تسهیلات مرابحه چیست و چگونه کار میکند؟
وام مرابحه یکی از انواع وامهای اسلامی و بدون ربا است که بر پایه فروش اقساطی کالا یا خدمات با سود مشخص و توافق‌شده بین بانک و مشتری انجام میشود. وام مرابحه در ویژگی‌های زیر خلاصه می‌گردد.
ویژگی های وام مرابحه |
|
| نوع وام | غیرنقدی |
| نرخ سود | ۱۸ تا ۲۳ درصد |
| مدت بازپرداخت | ۱۲ تا ۶۰ ماه |
| موارد استفاده | خرید کالا، خدمات یا پروژه‌های تولیدی |
بهعبارت ساده‌تر، اگر از تسهیلات مرابحه استفاده کنید، بانک مستقیماً پول نقد را در اختیار شما نمی‌گذارد؛ بلکه کالای مد نظر شما را می‌خرد و سپس به صورت اقساطی و با قیمت بالاتر (شامل سود مشخص) به شما میفروشد.
مثال از تسهیلات مرابحه
فرض کنید قصد خرید لوازم خانگی دارید اما نقدینگی کافی ندارید. در قالب وام مرابحه، بانک کالا را از فروشنده می‌خرد و به شما میفروشد. در نتیجه، شما به‌جای دریافت پول نقد، کالای مورد نظرتان را دریافت می‌کنید و مبلغ را در اقساط معین بازپرداخت می‌کنید.
معنی وام مرابحه چیست؟
از نظر لغوی، «مرابحه» از ریشه «رِبْح» به معنای سود گرفته شده است. بنابراین، وام مرابحه یعنی وامی که بر اساس سود مشخص و توافقی بین بانک و مشتری اعطا میشود.
در این نوع وام، شفافیت نقش کلیدی دارد. بانک موظف است قیمت تمام‌شده کالا و میزان سود خود را برای مشتری روشن کند. به همین دلیل، مرابحه یکی از قراردادهای شفاف و عادلانه در نظام بانکداری اسلامی محسوب میشود.
کاریزما وام نیز با اصل شفافیت طراحی شده است؛ با این تفاوت که به‌جای خرید کالا، وجه نقد به حساب بانکی شما واریز میشود. برای دریافت فوری وام تا سقف 100 میلیون تومان، روی بنر زیر کلیک کنید.
وام مرابحه چند درصد است؟
درصد سود وام مرابحه معمولاً با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار تنظیم میشود. در حال حاضر، درصد وام مرابحه در ایران معمولاً بین ۱۸ تا ۲۳ درصد است، البته نرخ سود وام مرابحه می‌تواند بسته به نوع وام، مدت بازپرداخت و بانک ارائه‌دهنده، متفاوت باشد.
برای مثال برخی بانکها برای خرید کالاهای ضروری خانوار، سود کمتر از ۲۰ درصد در نظر می‌گیرند؛ اما در تسهیلات مرابحه ویژه کسب‌وکارها، نرخ سود ممکن است تا ۲۳ درصد هم برسد.
با دریافت کاریزما وام نیز می‌توانید به پشتوانه سرمایه‌گذاری خود در طرحهای کاریزما، تا سقف 100 میلیون تومان وام با سود 23 درصد دریافت کنید. با کلیک روی دکمه زیر، همین حالا درخواست وام خود را بدون ضامن، بدون مراجعه بانکی ثبت کنید.
وام مرابحه چه نوع وامی است؟
وام مرابحه در دسته تسهیلات مبادلهای و غیرنقدی قرار می‌گیرد. یعنی بانک پولی به حساب شما واریز نمیکند، بلکه کالای مورد نظر را تهیه کرده و به شما واگذار میکند.
از این نظر، مرابحه با وامهای نقدی که معمولا از بانک دریافت کرده‌اید، تفاوت دارد. در وام نقدی، پول به حساب شما منتقل میشود، اما در وام مرابحه، بانک مستقیماً در فرایند خرید کالا نقش دارد و سپس هزینه را بهصورت اقساط از شما دریافت میکند. همین محدودیت، برای دسته‌ای از افراد نقطه ضعف وام مرابحه محسوب میشود.
اگر به‌دنبال دریافت وجه نقدی بدون محدودیت در خرید کالا هستید، از کاریزما وام استفاده کنید. کاریزما وام برخلاف وام مرابحه، یک تسهیلات نقدی و فوری است که بدون نیاز به ضامن، چک یا وثیقه در اختیار شما قرار می‌گیرد.
انواع وام مرابحه در بانکهای ایران
تسهیلات مرابحه انواع گوناگونی دارد که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه با مهم‌ترین انواع وامهای مرابحه آشنا می‌شویم:
-
مرابحه ساده
این نوع از وام مرابحه، رایج‌ترین شکل تسهیلات مرابحه است. در مرابحه ساده، فروشنده کالایی را به خریدار میفروشد و قیمت آن را برابر با بهای تمام‌شده به‌علاوه سود مشخص تعیین میکند.
-
مرابحه توثیقی
در این نوع مرابحه، خریدار پس از خرید کالا، آن را به عنوان وثیقه در اختیار فروشنده قرار می‌دهد. اگر اقساط پرداخت نشود، فروشنده حق دارد کالا را پس بگیرد. برای مثال، خرید خانه‌ای را در نظر بگیرید که همان خانه به عنوان وثیقه وام در نظر گرفته شود.
-
مرابحه استصناعی
در این نوع از وام مرابحه، کالایی فروخته میشود که هنوز تولید نشده است. فروشنده متعهد میشود کالایی را مطابق مشخصات تعیین‌شده ساخته و در زمان مقرر به خریدار تحویل دهد. برای مثال، سفارش ساخت یک خط تولید بسته‌بندی مواد غذایی که پس از تولید کامل به خریدار تحویل داده شود؛ نوعی مرابحه استصناعی است.
-
مرابحه موجل
در مرابحه موجل، بازپرداخت اقساط در زمان دیرتری انجام میشود. این نوع تسهیلات معمولاً زمانی استفاده میشود که خریدار برای پرداخت نیاز به مهلت بیشتری دارد. مثلا یک فروشگاه لوازم خانگی برای تجهیز شعبه جدید خود از بانک تسهیلات مرابحه موجل می‌گیرد و اقساط را از محل درآمدهای آینده پرداخت میکند.
-
مرابحه مشروط
در این نوع از مرابحه، فروشنده می‌تواند برای فروش کالا شرط‌هایی تعیین کند. به عنوان مثال، شرط کند خریدار فقط در شرایط خاصی از کالا استفاده کند یا حق فروش آن را نداشته باشد. مثلا فروش دستگاه چاپ صنعتی با شرط اینکه خریدار از آن فقط برای تولید محصولات برند خاصی استفاده کند.
-
مرابحه متصرفه
در این حالت، فروشنده کالایی را که قبلاً خریده است، با سود مشخص به فرد دیگری میفروشد. برای مثال، شرکتی که دستگاه حفاری را پیش‌تر خریده و اکنون همان دستگاه را با قیمت بالاتر به پیمانکار دیگری واگذار میکند.
انواع وام مرابحه |
|
| نوع مرابحه | معرفی کوتاه |
| مرابحه ساده | فروش کالا به بهای تمام‌شده به‌علاوه سود مشخص |
| مرابحه توثیقی | کالا پس از خرید به‌عنوان وثیقه نزد فروشنده باقی می‌ماند |
| مرابحه استصناعی | فروش کالایی که هنوز تولید نشده و در آینده تحویل میشود |
| مرابحه موجل | بازپرداخت اقساط با مهلت زمانی طولانی انجام میشود |
| مرابحه مشروط | فروشنده برای استفاده یا فروش کالا شرط‌هایی تعیین میکند |
| مرابحه متصرفه | فروش کالایی که پیش‌تر خریداری شده با سود مشخص |
وام مرابحه چه تفاوتی با خرید اقساطی دارد؟
در نگاه اول، مرابحه و فروش اقساطی هر دو شبیه هم به نظر می‌رسند، چون در هر دو حالت، خریدار کالا را تحویل می‌گیرد و مبلغ آن را بهصورت نسیه یا قسطی پرداخت میکند.
اما تفاوت اصلی وام مرابحه و خرید اقساطی، در شیوه محاسبه قیمت، شفافیت سود و نوع قرارداد است.
در قرارداد مرابحه، فروشنده (یا بانک) هزینه واقعی کالا را شامل قیمت خرید، حمل‌ونقل، بیمه و سایر مخارج به خریدار اعلام میکند و سپس سودی مشخص به آن اضافه میکند. به این ترتیب، قیمت نهایی کالا کاملاً شفاف و از پیش تعیین‌شده است.
اما در فروش اقساطی، کالا مستقیماً از فروشنده به خریدار منتقل میشود و خریدار مبلغ را در چند قسط می‌پردازد. در این نوع معامله، معمولاً قیمت نقدی و اقساطی متفاوت است و سود فروشنده بهصورت شفاف به خریدار اعلام نمی‌شود.
بانکهای ارائه‌دهنده وام مرابحه در ایران
در ایران، چند بانک خصوصی و دولتی وام مرابحه را با شرایط متنوع ارائه میدهند. در جدول زیر، برخی از بانکهای مطرح و ویژگی‌های وام آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
مقایسه نرخ سود و شرایط وام مرابحه در بانکهای ایران |
|||
| بانک | مدت بازپرداخت | نرخ سود | نکات |
| بانک ملی | ۱۲-۶۰ ماه | ۱۸-۲۰ | مناسب برای خرید کالا |
| بانک تجارت | ۱۲-۴۸ ماه | ۲۰-۲۲ | پشتیبانی از پروژه‌های دانش‌بنیان |
| بانک کشاورزی | ۱۲-۳۶ ماه | ۱۸ | تمرکز بر بخش کشاورزی |
نحوه دریافت وام مرابحه چگونه است؟
برای دریافت وام مرابحه، ابتدا باید به یکی از بانکهای ارائه‌دهنده این وام، مانند بانک ملی، سپه، صادرات یا ملت مراجعه کرده و از شرایط و مدارک لازم اطلاع یابید. در صورت داشتن شرایط، با ارائه مدارک موردنیاز می‌توان درخواست وام را در شعب بانک ثبت کرد.
برخی بانکها این تسهیلات را در قالب کارت اعتباری مرابحه نیز ارائه میدهند تا فرآیند پرداخت و خرید کالا یا خدمات برای متقاضی آسان‌تر شود. مانند کارت وام مرابحه فرهنگیان که تنها برای خرید کالا و خدمات قابل استفاده است و امکان برداشت نقدی ندارد.
در حال حاضر، بیشتر بانکها برای دریافت وام مرابحه، مراجعه حضوری متقاضی را لازم می‌دانند. از آنجا که این وام بر اساس خرید کالا یا خدمات ارائه میشود، هماهنگی با شعبه بانک ضروری است تا کالای مورد نظر تأمین شده و پس از اضافه کردن سود و کارمزد، در اختیار متقاضی قرار گیرد.
اما دریافت کاریزما وام هیچ کدام از این پیچیدگی‌ها را ندارد؛ تمام فرآیند دریافت کاریزما وام بهصورت آنلاین و از طریق اپلیکیشن کاریزما انجام میشود. فقط کافی است که بهصورت رایگان در اپ کاریزما ثبت نام کنید و در یکی از طرحهای طلا و نقره کاریزما سرمایه گذاری کرده باشید.
مدارک لازم برای دریافت وام مرابحه چیست؟
اگر قصد دریافت وام مرابحه دارید، باید چند دسته مدارک آماده کنید:
مدارک شناسایی
- کارت ملی و شناسنامه
- اگر متقاضی شرکت یا کسب‌وکار است، مدارک ثبت شرکت و اساسنامه
مدارک مالی
- گردش حساب بانکی چند ماه اخیر
- اظهارنامه مالیاتی یا صورت‌های مالی ساده
- فیش حقوقی یا گواهی اشتغال
مدارک مربوط به نیاز واقعی به کالا یا خدمات
- پیش‌فاکتور یا برگه استعلام قیمت کالا
- قرارداد خرید کالا یا خدمات موردنظر
با توجه به پیچیدگی مدارک و مراجعه حضوری، بسیاری از متقاضیان ترجیح میدهند از تسهیلات نقدی آنلاین مانند کاریزما وام استفاده کنند.
شرایط دریافت وام مرابحه چیست؟
برای گرفتن وام مرابحه، معمولاً موارد زیر مهم هستند:
- داشتن تابعیت ایرانی
- حداقل سن ۱۸ و حداکثر ۶۵ سال
- داشتن اعتبار مثبت بانکی و نداشتن بدهی معوق یا چک برگشتی
- ارائه طرح یا پروژه مشخص برای خرید کالا یا خدمات
- ارائه مدارک فنی و مالی کامل
- معرفی وثیقه یا ضامن معتبر
- ارائه ضمانت معتبر (سند ملکی، ضامن با درآمد ثابت)
برای شرکت‌های دانش‌بنیان ارزیابی وام بیشتر بر اساس طرح توجیهی فنی و اقتصادی انجام میشود. نهادهایی مانند صندوق نوآوری شریف هم در این فرآیند نقش مهمی دارند تا مطمئن شوند وام برای توسعه کسب‌وکار یا پروژه‌های نوآورانه استفاده میشود.
جمع بندی : مرابحه چیست؟
در پاسخ به سوال وام مرابحه چیست؟ گفتیم که وام مرابحه یکی از شفاف‌ترین و عادلانه‌ترین ابزارهای تأمین مالی در نظام بانکداری اسلامی است. نوعی تسهیلات بدون ربا که به‌جای پرداخت نقدی، بر مبنای معامله واقعی کالا یا خدمات عمل میکند.
تفاوت وام مرابحه با سایر تسهیلات بانکی این است که در این نوع وام، بانک به‌عنوان فروشنده کالا عمل کرده و سود خود را بهصورت شفاف اعلام میکند. مزایای وام مرابحه نسبت به وام نقدی این است که مشتری دقیقاً می‌داند چه مبلغی بابت اصل کالا و چه بخشی بابت سود می‌پردازد.
اگر به‌دنبال دریافت وامی مطابق با اصول شرعی، نرخ سود مشخص و سازوکار روشن هستید، تسهیلات مرابحه یکی از بهترین گزینه‌هاست به‌ویژه در بانک‌هایی که این وام را با شرایط متنوع و کارت‌های اعتباری مرابحه ارائه میدهند.
سوالات متداول
وام مرابحه نوعی تسهیلات بانکی اسلامی است که بر اساس خرید و فروش واقعی کالا یا خدمات انجام میشود و در آن هیچ ربایی وجود ندارد. در این نوع وام، بانک کالا را خریده و سپس با افزودن سود مشخص و توافقی، آن را بهصورت اقساطی به مشتری میفروشد. در واقع، به‌جای پرداخت پول نقد، کالا یا خدمت مورد نیاز مشتری در اختیارش قرار می‌گیرد.
از نظر شرعی، وام مرابحه کاملاً حلال و مطابق با اصول بانکداری اسلامی است، چون مبتنی بر معامله واقعی و شفاف است و در آن ربا وجود ندارد. سودی که بانک از مشتری دریافت میکند، در قالب «سود معامله» است نه بهره پول و با رضایت دو طرف تعیین میشود.
مرابحه نوعی وام مبادلهای و غیرنقدی است. یعنی بانک پول را مستقیماً به حساب مشتری واریز نمیکند، بلکه کالای مورد نیاز را خریداری کرده و با سود مشخص به مشتری میفروشد. بازپرداخت هم معمولاً بهصورت اقساطی انجام میشود.
معمولا خیر، اما برخی بانکها یا طرحهای مالی مانند کاریزما وام، تسهیلات نقدی بدون ضامن ارائه میدهند.
بله، در قالب خرید اقساطی کالاهای بادوام مانند خودرو نیز قابل استفاده است.
وام مرابحه غیر تبصرهای یعنی تسهیلاتی که خارج از وامهای خاص دولتی یا تبصرههای بودجهای اعطا میشود. بهعبارت دیگر، این وام از محل منابع داخلی بانک پرداخت میشود و شامل یارانه یا کمکهزینه دولتی نیست. بنابراین نرخ سود آن طبق مصوبه شورای پول و اعتبار (حدود ۱۸ تا ۲۳ درصد) تعیین میشود.
وام مرابحه غیر دولتی همان تسهیلاتی است که توسط بانکها یا مؤسسات خصوصی و غیردولتی ارائه میشود. در این نوع وام، شرایط، نرخ سود و مدارک موردنیاز معمولاً کمی متفاوت از بانکهای دولتی است، اما همچنان بر پایه اصول مرابحه و بدون ربا عمل میکند.
در وام مرابحه، بانک ابتدا کالای مورد نظر مشتری را از فروشنده خریداری میکند. سپس همان کالا را با قیمتی شامل هزینه خرید و سود مشخص، بهصورت اقساطی به مشتری میفروشد. مشتری کالا را تحویل می‌گیرد و اقساط را طبق قرارداد پرداخت میکند.
به عنوان مثال، اگر شخصی بخواهد لوازم خانگی بخرد، بانک آن وسایل را تهیه کرده و با سود مشخص به او واگذار میکند تا در اقساط ۱۲ تا ۶۰ ماهه مبلغ را بپردازد.
مرابحه بر پایه خرید و فروش کالا است، اما مضاربه بر پایه مشارکت در سود یک فعالیت اقتصادی است.
