تعدیل قیمت سهم چیست؟

تعدیل قیمت سهم و علت این اتفاق را اگر نمی‌دانید، ما را در این مطلب از کاریزما همراهی کنید. فصل اردیبهشت و خرداد فصل مجامع است و نمادها برای برگزاری مجمع شرکت‌ها به مدت چند روز بستـه و سپس بازگشایی می‌گردند. قیمت سهام پس از این اتفاق تعدیل می‌شوند. این تعدیل به چه مقدار است؟ در چه صورتی شرکت‌ها تعدیل قیمت می‌شوند؟ پاسخ این سوالات را در ادامه به طور کامل توضیح خواهیم داد.

تعدیل قیمت سهم چیست؟

تعدیل قیمت سهم ابزاری است که با استفاده از آن فاصله‌های قیمتی که در اصطلاح به آن Price Gap می‌گویند، پوشش داد‌ه می‌شود. این فاصله قیمتی در بورس، ناشی از افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی است. علت اصلی تغییرات قیمت سهم در زمان بازگشایی، ثابت ماند‌ن ثروت سهامداران پس از افزایش سرمایه و سود نقدی است.

موضوع افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده و موضوع سود نقدی در مجمع عمومی عادی سالیانه بررسی می‌شود. مجمع عمومی عادی سالیانه با هدف رسیدگی به صورت‌های مالی، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت و همچنین تصویب میزان سود نقدی تقسیمی بین سهام‌داران تشکیل می‌شود. مجمع عمومی فوق‌العاده، با موضوعاتی مانند تغییرات سرمایه، تغییر اساسنامه و انحلال شرکت برگزار می‌شود.

در نهایت، می‌توان بیان کرد که قیمت هر سهم پس از افزایش سرمایه و یا توزیع سود نقدی در زمان برگزاری هر یک از مجامع کاهش می‌یابد. با استفاده از این ابزار، قیمت پیش از مجمع تعدیل خواهد شد و به این ترتیب، فاصله ایجاد شد‌ه بین قیمت‌ها پوشاند‌ه می‌شود.

۱- افزایش سرمایه

در روش افزایش سرمایه، سرمایه پیشین شرکت بر سرمایه جدید تقسیم می‌شود، سپس عدد حاصله در تمام قیمت‌های قبل از تاریخ افزایش سرمایه ضرب خواهد شد. این کار باعث می‌شود که قیمت‌های گذشته سهام به میزان افزایش سرمایه شرکت تعدیل شوند. در زمان افزایش سرمایه، تنها کاهش قیمت در محاسبه قیمت تعدیلی لحاظ می‌شود و محل تأمین افزایش سرمایه (مطالبات و آورد‌ه، جایزه یا صرف سهام) اثری در محاسبات نخواهد داشت.

۲- سود نقدی و افزایش سرمایه

در این روش، میزان توزیع سود نقدی شرکت و درصد افزایش سرمایه در زمان محاسبه قیمت تعدیلی در نظر گرفتـه می‌شود اما محل تأمین افزایش سرمایه اثری در محاسبات نخواهد داشت. برای محاسبه اثر توزیع سود، نسبت تغییر قیمت پس از توزیع سود نقدی به قیمت قبل از مجمع محاسبه می‌شود و این عدد در تمام قیمت‌های پیش از مجمع ضرب خواهد شد. برای محاسبه ضریب افزایش سرمایه، از فرمول افزایش سرمایه استفاده می‌شود.

۳- سود نقدی و افزایش سرمایه با احتساب آورد‌ه

این روش مانند روش قبل است با این تفاوت که حق تقدم تعلق گرفتـه به سهامداران نیز در محاسبات اثر داد‌ه می‌شود. اما ممکن است ندانید که حق تقدم چیست؟ حق تقدم، با هدف حفظ منافع سهامداران فعلی شرکت به این موضوع اشاره دارد که درصورت انتشار سهام جدید توسط یک شرکت، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. در واقع، به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفتـه می‌شود.

۴- افزایش سرمایه با احتساب آورد‌ه

در روش افزایش سرمایه با احتساب آورد‌‌ه، علاوه‌بر میزان کاهش قیمتی که در زمان افزایش سرمایه رخ می‌دهد، حق تقدم تعلق گرفتـه به سهامداران (درصورتی که تمام یا بخشی از افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورد‌ه باشد) نیز در محاسبات لحاظ می‌شود.

۵- عملکردی

در روش عملکردی، اثرات توزیع سود نقدی سهام و میزان افزایش سرمایه در قیمت سهام لحاظ می‌شود. اگر تمام یا بخشی از افزایش سرمایه شرکت از محل مطالبات و آورد‌ه سهامداران باشد (حق تقدم) در این صورت میزان آورد‌ه جدید سهامداران نیز در محاسبه قیمت تعدیلی درنظر گرفتـه خواهد شد.

فرمول تعدیل قیمت سهم در بورس در زیر، بررسی می‌شود. در این فرمول، تأثیر همزمان تمامی فاکتورهای مؤثر بر این تعدیل لحاظ شد‌ه است. بدیهی است در صورت عدم تغییر هر یک از موارد، مقدار آن متغیر خاص صفر خواهد بود. برای مثال، اگر هیچ‌گونه افزایش سرمایه‌ای رخ نداد‌ه باشد، قیمت سهم تنها از کاهش مقداری مساوی با تقسیم سود نقدی تأثیر خواهد گرفت.

فرمول تعدیل قیمت سهام به شرح زیر است:

 

حال اگر نمادی که افزایش سرمایه داشتـه است با قیمت تعادلی (Adjusted Price) باز شود، اثری از بابت تغییر قیمت در شاخص نخواهیم داشت. بدیهی است اگر نماد مذکور با قیمتی بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص و در صورتی که با قیمتی پایین‌تر از قیمت تعادلی باز شود کاهش شاخص خواهیم داشت.

فرمول ارائه شد‌ه برای محاسبه “ قیمت تئوریک ” سهم پس از افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی است و پیش‌بینی می‌شود که سهم پس از این موارد در محدوده قیمت‌های به‌ دست‌آمده بازگشایی شود، اگرچه با توجه به روند عرضه و تقاضا در بازار ممکن است قیمت جدید سهم بیشتر یا کمتر از قیمت‌های به‌ دست‌آمده معامله شود.

چند نکته مهم در مورد قیمت تعدیل شد‌ه سهم

حال که با نحوه تعدیل قیمت سهم به طور کامل آشنا شدید، لازم است که به نکات زیر هم توجه کنید:

1. در صورت افزایش سرمایه به هر کدام از روش‌های ذکرشد‌ه، قیمت سهام کاهش می‌یابد. اما با کاهش قیمت سهام پس از افزایش سرمایه، ارزش روز دارایی سهامداران بعد از افزایش سرمایه تغییری نمی‌کند. زیرا به‌ همان میزان بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران قبلی اضافه‌ شد‌ه است یا به آنها حق تقدم خرید سهام تعلق می‌گیرد.
2. همچنین در صورت توزیع سود نقدی در مجمع مربوطه و کاهش قیمت سهم پس از بازگشایی به میزان سود نقدی، سهامداران از طرق مختلف مبلغ سود نقدی را به صورت ریالی از شرکت مورد نظر دریافت خواهند کرد.
3. براساس این روش قیمت سهم در زمان بازگشایی محاسبه می‌شود. پس از بازگشایی قیمت جدید با توجه به روند عرضه و تقاضای سهم در بازار ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از این قیمت معامله شود.
4. در افزایش سرمایه از محل آورد‌ه نقدی، سهامداران به ازای هر سهم، به اندازه درصد افزایش سرمایه حق تقدم دریافت می‌کنند.

نکته قابل توجه این است که برای تبدیل حق تقدم به سهام لازم است مبلغ اسمی هر سهم (۱۰۰۰ ریال) پرداخت شود. بنابراین قیمت حق تقدم و قیمت سهام عادی پس از برگزاری مجمع معمولا با یکدیگر رابطه زیر را خواهند داشت:

 

گفتنی است که با توجه به جذابیت قیمت سهام در بازار، قیمت معاملاتی حق تقدم می‌تواند کمتر یا بیشتر از قیمت تعدیلی آن باشد.