مدیریت ریسک چیست و چه نقشی در معاملات دارد؟

سرمایه‌گذاری، نیازمند مدیریت است زیرا دستیابی به ثروت سود ناشی از سرمایه‌گذاری از آنجا که با گذشت زمان ارتباط دارد، همواره با مقوله‌ای به نام مخاطره یا ریسک توام است. از بین رشته‌های سرمایه‌گذاری گوناگون، مدیریت ریسک در بازار سهام بسیار پیچید‌ه است. حال مدیریت ریسک و سرمایه چیست و به روش‌هایی امکان‌پذیر است؟ در ادامه این مقاله از کاریزما فرایند مدیریت ریسک را به طور کامل شرح خواهیم داد.

مدیریت ریسک چیست؟

وجود ریسک در بورس به این دلیل است که برای تصمیم‌گیری در بازار سرمایه موارد متعددی نقش و تاثیر خواهند داشت؛ ازجمله اینکه چه نوع سهمی در چه زمانی، به چه قیمتی و به چه مقداری از کل سبد باید خرید‌ه و فروختـه شود تا ریسک به حداقل رسید‌ه و انتظار سود به حداکثر برسد. از این رو، برای کاهش ریسک در بازار سرمایه، انتخاب ترکیب بهینه یا به تعبیر دقیق‌تر یک پرتفوی که شامل سهام متنوع است، صورت می‌گیرد.

بسیاری افراد به‌محض شنید‌ن کلمه ریسک به یاد خطر می­‌افتند و آن را به‌نوعی معادل با خطر کرد‌ن می­‌پندارند. آن‌ها دوست دارند تا جایی که امکان دارد از ریسک کرد‌ن پرهیز کنند. اما موضوع این است که این طرز فکر اشتباه بود‌ه و ریسک کرد‌ن معادل با خطر کرد‌ن نیست. نمی‌­توان مدیریت ریسک را نادید‌ه گرفت یا آن را حذف کرد. ریسک در ذات هر فعالیت نهفتـه است و اساساً ماهیت زندگی بر مبنای ریسک است.

در بازار سهام چه ریسک‌هایی در سرمایه‌گذاری وجود دارد؟

ریسک بر اساس رویکردهای مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. یکی از دسته‌بندی‌های ریسک، بر اساس عامل ایجاد ریسک است که بعضی از موارد آنها عبارتند از:

• ریسک قدرت خرید (تورم): احتمال اینکه قدرت خرید ناشی از جریان‌های نقدی کسب شد‌ه در آینده متفاوت از میزان پیش‌بینی شد‌ه باشد. به عبارتی در اثر تورم، قدرت خرید پول تغییر پیدا کند.
• ریسک سیاسی: عبارت‌ است از احتمال وقوع رخدادهای سیاسی که می‌تواند بر بازده یا ریسک فرصت‌های سرمایه‌گذاری تاثیرگذار باشد و باعث نوسان قیمت‌های سهام شود.
• ریسک نرخ سود: همواره این احتمال وجود دارد که در اثر تصمیمات بانک مرکزی و یا سایر عوامل، نرخ سود در اقتصاد تغییر کند و باعث تغییر قیمت‌ها شود.
• ریسک نرخ ارز: احتمال نوسان نرخ ارز و تغییر ارزش پول ملی در برابر سایر ارزها که می‌تواند میزان جریان‌های نقدی واقعی را تغییر دهد.

مطلب پیشنهادی: دو مفهوم مهم در مدیریت ریسک

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک چیست؟

ریسک براساس اینکه خاص یک سهام باشد و یا بر روی عموم سهام تاثیرگذار باشد به دو نوع سیستماتیک و غیر سیستماتیک طبقه‌بندی می‌شود.

ریسک سیستماتیک به ریسکی گفتـه می‌شود که بر روی تمام بازار (البته با مقادیر مختلف) تاثیرگذار است و به عبارتی تمام سهام به میزان متفاوتی تحت تاثیر آن هستند. این نوع ریسک در هر صورت وجود دارد و سرمایه‌گذار برای کسب بازده ناچار به تحمل آن هستند. ریسک‌های سیستماتیک مانند جنگ، ترور و… ولی ریسک غیرسیستماتیک تنها بر یک سهام مشخص تاثیر دارد. این نوع ریسک را با تشکیل سبد متونعی از سهام می‌توان کاهش داد. چون با تشکیل یک سبد سهام، برآیند ریسک‌های غیرسیستماتیک مربوط به سهام مختلف به صفر نزدیک می‌شود.

مراحل مدیریت ریسک

اگر می­ خواهیم جزء افراد برنده باشیم باید نکات مربوط به مدیریت ریسک را که شامل موارد زیر است رعایت کنیم:

1. دیدگاه مثبتی راجع به ریسک داشتـه باشیم.
2. از ریسک کرد‌ن نترسیم. ریسک را دوست خود بدانیم.
3. اجازه ندهیم که ریسک بر ما مسلط شود بلکه آن را تحت کنترل خود درآوریم و بر آن تسلط یابیم.
4. بپذیریم که ریسک در سرشت معامله­ گری وجود دارد و مهم­تر از آن، در ذات زندگی نهفتـه است.
5. بدانیم که معامله­ گری نیز فرقی با بقیه مشاغل نمی­‌کند و باید با ریسک مختص به آن مواجه شویم و با رعایت چند نکته ساده و نهادینه کردن آن‌ها در وجودمان ریسک را چنان مدیریت کنیم که ما را به سمت سودآوری و زندگی موفق هدایت کند.